Çevre haberciliğiyle ilgilenenler genelde sorunlara odaklanırlar. Doğanın yağmalanması, canlı türlerinin yok edilmesi, deniz ve hava kirliliği, kesilen ağaçlar…

İnsanı umutlandıracak haberler pek olmaz.

Geçen hafta Carettalar’la ilgili güzel bir haber geldi.

Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Denizkaplumbağaları Uzmanlar Grubunun araştırmalarına göre Akdeniz’deki Caretta caretta denizkaplumbağalarının sayısı artmış.

Yıllardır IUCN Kırmızı Listesi’nde “Tehlikede (EN)” statüsünde yer alan Caretta caretta’ların yeni statüsü böylece “Duyarlı (VU)” olmuş.

Gerçi Caretta’lar hâlâ kırmızı listede. Yine de koruma çabaları demek ki ciddi sonuç vermeye başlamış.

Haberi okuyunca 30 yıl öncesine döndüm.

***

1986 hareketli bir yıldı. Dalyan’da denizkaplumbağalarının yumurtladığı İztuzu kumsalında planlanan otel yapımına karşı Türkiye çapında eylemler başlamıştı. Yaklaşık bir yıl sürdü eylemler. Sonunda otel yapımından vazgeçildi. Çevrecilerin büyük başarısıydı.

Türkiye, çevre hareketi tarihinde Caretta’ların özel bir yeri var. Caretta eylemleriyle birlikte Türkiye’de Yeşiller Partisi kuruldu. Partinin logosu kaplumbağaydı.

Çevre duyarlılığı arttı. Üniversiteler denizkaplumbağalarıyla ilgili araştırmaları yoğunlaştırdılar. Devlet kurumları çevre konularını daha bir önemser hale geldiler. Türkiye’de özel çevre koruma bölgeleri ilan edildi.

Denizkaplumbağaların yumurtlama alanları konusunda yapılan araştırmaların ardından, 21 alan belirlendi, çeşitli koruma önlemleri alındı.

Yapılanlar yeterli mi? Elbette değil.

Fakat 30 yılın sonunda Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin araştırmasından çıkan sonuç Carettalar için çaba harcayan çevrecilerin zaferidir.

İztuzu’nun koruma altına alınması için en büyük çabayı gösterenlerden biri dünyaca ünlü kaplumbağa uzmanı çevreci Günther Peter’di. İztuzu’nda otel inşaatının temelinin atıldığı gün, “Göreceksin Hakan, bu bölge koruma altına alınacak, inşaat falan yapılamayacak. Burası kaplumbağaların cenneti. Öyle kalacak” demişti bana.

2013 yılında kanserden öldü “Kaplumbağa Peter”. Keşke hayatta olsa ve o onca çabanın nasıl bir sonuç yarattığını görebilseydi.

Doğal Hayatı Koruma Derneği (bugün WWF-Türkiye) ve o zamanki başkanı Nergis Yazgan kaplumbağaların korunması için çok emek harcadı. Dernekte çalışan Gernant Magnin, Murat Yarar da öyle. WWF Türkiye o tarihten bu yana kaplumbağaların korunması için çaba göstermeyi sürdürüyor. 30 yıl. Kolay değil.

***

Carettaların korunması için pek çok insan çaba harcadı. Dalyan’da Kaptan June (Heimhoff), İzmirli Yeşiller (Melih Ergen, Senih Özay, Savaş Emek, Ayşe Tosuner), Alman Yeşiller Partisi Milletvekili Karitas Hensel, Jacques-Yves Cousteau, Jacqueline Bisset…

O dönem WWF Türkiye’nin afişini anımsıyorum. Sevimli bir kaplumbağa vardı afişte. Bize şöyle sesleniyordu: “Ben 95 milyon yıldır buradayım. Ya siz?”

Afişi gören bir arkadaşımız şöyle sormuştu: “Peki, biz insanlar kaç yıldır buradayız?”

Gülümseyerek yanıt vermiştik:

“Eğer Homo sapiens ise sorduğun 200 bin yıl. Ama en gerilere gidersen sonunda Lucy’ye ulaşırsın. O zaman 3.2 milyon yıl”

Bizi dikkatle dinledikten, sonra şöyle bir yorum yaptı arkadaşımız: “Daha yeniyiz yani. Peki sizce kaç yıl daha kalırız?”

O soruya kimse yanıt veremedi.