Karl Jaspers bir düşünür.\n

Suç ve suçlu üzerinde de düşünüyor.\n

Suçları ve suçluları dört boyutta topluyor.\n

Birincisi, suçu işleyen kişi.\n

Bu, anlaşılır bir durum: Suç kişisel bir edimdir, suçlu da işleyendir.\n

Buna ‘cürüm suçu’ diyor.\n

Ama Jaspers burada kalmıyor.\n

İkinci suç ve suçlu boyutu:\n

‘Siyaset suçu.’\n

Bu boyuta, suç işleyenleri seçen vatandaşlar giriyor.\n

Üçüncü boyut: \n

Bu duruma seyirci kalan, hiçbir şey yapmayanların suçu.\n

‘Ahlaki suç’ oluyor.\n

Dördüncü boyut: ‘Metafizik suçu.’\n

Aldırış etmeyen dünya insanlarının suçu.\n

(Kaynak: 20. Yüzyıl Felsefe Tarihi- Christian Delacampagne)\n

Düşünür böylece çok önemli bir soruyu yanıtlıyor:\n

Suçlu kim?\n

Derece derece dünyada yaşayan herkes.\n

Gene Mîna Urgan‘ı anımsıyorum.\n

‘Her koyun öteki koyunun bacağından asılır’ demişti.\n

Suçu gören, suçu bilen herkes suçlu.\n

İşlenen her suç hepimizin suçu.\n

Kimimiz görmezden gelerek.\n

Kimimiz aldırmayarak.\n

Kimimiz yapılanları sinsice onaylayarak.\n

Kimimiz bir yolunu bulup destekleyerek.\n

Çok önemli bir toplumsal özeleştiri.\n

***\n

Aslında yaşananlar herkesin gözü önünde yaşanıyor.\n

Suçlamalar.\n

Soruşturmalar.\n

Yargılamalar.\n

Tutuklamalar.\n

Savunmalar.\n

Ara kararlar.\n

Kanıtlar.\n

Tanıklar.\n

Bilirkişi raporları.\n

Savlar. Karşı savlar.\n

İtirazlar. Protestolar.\n

Gittikçe küçülen haberler.\n

Giderek yakınların ilgisine kalan davalar.\n

Arada geçen aylar, yıllar.\n

Beklentiler. Tahminler.\n

Sürüp giden duruşmalar.\n

Sürüp giden duruşmalar.\n

Sürüp giden duruşmalar.\n

***\n

İnsan hayatıdır söz konusu olan.\n

Özgürlüktür söz konusu olan.\n

Adalettir söz konusu olan.\n

Göz göre göre sönen hayatlardır söz konusu olan.\n

Karl Jaspers bunu anlatıyor.\n

İnsan sorumluluğunun boyutlarını çiziyor.\n

Bakmayan, görmeyen.\n

Bakıp görüp oralı olmayan.\n

Oralı olup üstüne alınmayan.\n

Üstüne alınıp kıpırdamayan.\n

Kıpırdayıp kımıldanan.\n

Kımıldanıp üstüne düşeni yaptığını sanan.\n

Bu sanıyla başkalarına akıl veren.\n

‘Herkes suçludur’ diyor filozof Karl Jaspers.\n

***\n

Aydınlanma kültürüne geliyoruz gene.\n

İnsan aklına geliyoruz gene. İnsan iradesine geliyoruz gene.\n

İnsan sorumluluğuna geliyoruz gene.\n

Başka çıkış yok.\n

Köprüden önceki son çıkıştır bu...\n

\n\n