Kurt Cosswig. Zooloji profesörü.

Tıp fakültesinin ilk yılında bu dersimizin hocasıydı.

Hitler döneminde üniversitedeki görevlerine son verilen Yahudi profesörlerin arasında Türkiye’ye gelmişti.

Fakültenin ilk sınıfında fizikte Prof. Zuber, kimyada Prof. Breusch, botanikte Prof. Heilbronn ile karşılaşmıştık. Derslerini Almanca verir, çevirmen asistanlar Türkçeye çevirirlerdi.

III. Reich döneminin ari ırkın saflaştırılması adına yapılan bu işlem, dünya çapında bilim insanlarının Almanya dışına çıkmaları ile sonuçlanmıştı.

Bu işlemle gelen başka çok değerli öğretim üyeleri de oldu ve biz hepsinden çok yararlı bir tıp eğitimi gördük.

Ama Kurt Cosswig!

Bir nedenden dolayı çok daha önemliydi.

Kurt Cosswig Yahudi değildi.

Ailesinde de Yahudi karışımı yoktu.

Karısı da saf ari ırkındandı.

Görevden atılma yasası ile hiçbir sorunları yoktu.

Ama bu dürüst karakterli bilim insanı, Yahudi meslektaşlarına yapılan haksızlığı protesto etmek için ülkesinden ayrılmıştı.

Görevinden, evinden, kürsüsünden, vatanından ayrılmıştı.

Sahip olduğu her şeyi terk etmiş, vatanında yapılanları protesto etmek için her şeyini feda edebilmişti.

Bu durumu çok sonraları öğrendim.

Kurt Cosswig’i hayranlıkla anıyorum.

Şimdi yaşamıyor.

Bandırma Kuş Cenneti’ni bulan da odur.

Bilimin namusu işte budur.

Einstein da atom bombasına bu nedenle karşı çıkmıştı.

Oppenheimer bu nedenle hidrojen bombasının başına geçmeyi reddetmişti.

Bilim namustur.

***

Bütün baskı rejimlerinde bilim baskı altına alınmaya çalışılır.

Çünkü, bilim özgürdür.

Bilim emir almaz.

Bir rejimin niteliğini anlamak istiyor musunuz?

Bilimle ilişkisine bakacaksınız.

Bilim özgürse orada özgürlük vardır.

Bilime baskı yapılıyorsa orası baskı rejimidir.

Bilimin özgür olması dogmanın gücünü azaltır.

Dogmanın özgür bilime tahammülü yoktur.

Kopernik astronomisiyle engizisyonun çatışmasıdır bu.

Galile bu nedenle engizisyonda yargılanmıştır.

Kutsal İncil Güneş’in Dünya’nın çevresinde döndüğünü söylemiştir.

Oysa, Kopernik ve Galile, Dünya’nın Güneş’in çevresinde döndüğünü söylemişlerdir.

Galile yargılanmış, yazdıklarını inkâr etmesi istenmiştir.

Galile bu kararı kabul ederek yaşamını ev hapsine döndürmüştür.

Tarih boyunca bilim ve dinsel dogma çatışmıştır.

Bugün de Amerika’da evrim kuramı ile yaradılış öyküsü çatışmaktadır.

Günümüzün inanılan hurafeleri din dogmalarının bile çok dışına çıkmıştır.

Dogma, değişmeyen, soru sorulmayan, tartışma kabul etmeyen kurallardır. Din kaynaklı, gelenek kaynaklı, herhangi bir inanç kaynaklı olabilir. Bilim bile yukardaki özellikleri taşırsa dogma olabilir, tarihte örnekleri görülmüştür.

Bilim, değişebilen, soruya her zaman açık, tartışmaya açık, kanıta, araştırmaya, incelemeye dayalı bilgi çerçeveleridir.

Nitelikleri bakımından çatışmaları kaçınılmazdır.

Bu nedenlerle bilim özgürdür ve bağımsızdır.

***

Bilim, niteliği gereği sorumluluktur.

Bilim insanı bilmekle kalamaz.

Bilim insanı bildiklerini açıklamak sorumluluğunu taşır.

Bilim insanı yazarak, konuşarak bildiklerini açıklama sorumluluğunu dünya ile paylaşır.

Bilim insanı barıştan yanadır.

Bilim insanı özgürlükten yanadır.

Bilim insanı bağımsızlıktan yanadır.

Bilim insanı uygarlıktan yanadır.

Bilim insanı insandan, insan yaşamından yanadır.

Albert Einstein, 1931 yılında Cal-Tech’te (California Institut of Technology) bir grup dinleyiciye şunları söyledi:

“Zihinlerimizin ürünlerinin insanlık açısından bir bela değil, iyilik olabilmesi için… bizzat insana ve insan kaderine gösterilen ilgi her zaman tüm teknik çabaların başlıca ilgi noktasını oluşturmalı.”

Şimdi TÜBA üyelerinin siyasal iktidar tarafından atanması girişimi günümüzde bilim üzerindeki siyasal baskının yeni bir örneğidir.

Değerli Doğan Kuban’ın söylediği gibi, “Sorunumuz TÜBA’dan büyüktür.”

Bilim insanı olmak sorumluluktur.

Bu sorumluluğu taşımayanlar bilim insanı değil, bilginin hamallarıdır.

Unutulmasın, sonunda her zaman bilim kazanmıştır.