Incitatus (İnkitatus), “Küçük Asker Postalı” lakaplı İmparatorun, Senatör muamelesi yaptığı ve tanrıların elçisi ilan ettiği, adına Romalı asillerin ve yöneticilerin ziyafetlere davet edildiği aygırın, “Dörtnala Giden Hızlı At” anlamındaki Latince adıdır.

***

Bu karmaşık cümleyi biraz açalım:
Asıl adı Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus olan, “Küçük Asker Postalı” lakaplı, Milattan Sonra 31-41 yılları arasında hüküm sürmüş olan üçüncü Roma İmparatoru zalim Caligula (Kaligula)...
“Dörtnala Giden Hızlı At” anlamındaki Incitatus adlı aygıra...
Senatör (Konsül) muamelesi yapar...
Onu, tanrıların elçisi olan bir rahip olarak tanımlar...
Ve bu at adına, imparatorluğun üst düzey yöneticilerini, asillerini ziyafetlere davet ederek ağırlar.
Incitatus’un ahırı mermerden, yemliği fildişindendir.
İçine altın yongalar karıştırılmış yulafla beslenir.
Eşi olan kısrağın adı Penelope’dir.
Mücevherlerle süslü bir başlığı ve imparatorluk simgesi olan, mor renkli bir örtüsü, 18 de hizmetçisi (seyisi) vardır.

***

Caligula ile Incitatus’un ilişkisi çeşitli tarihçiler tarafından farklı yorumlanır:
Bir grup tarihçi, çocukluğunda Roma ordularının simgesi olarak savaşlara götürülen ve maskot muamelesi görerek şımartılan (Caligula lakabı buradan gelir) ama sonradan büyük baskılar altında büyütülen ve ancak bin bir hile ve desise ile imparatorluk tahtına oturan Caligula’nın, frengiye yakalanarak aklını yitirdiğini, zalimleştiğini ve Incitatus’u da bu yüzden yücelttiğini söyler.
Bir başka grup tarihçi ise, Caligula’nın aslında çok zeki, esprili ve yetenekli bir genç olduğunu, kendi gücünü pekiştirmek amacıyla iktidarına ortak olan Senato’yu ve Rahipleri küçümsemek için, bir atın bile senatörlük ve rahiplik yapabileceğini anlatmak amacıyla Incitatus’u kullandığını öne sürer.

***

Günümüzde Caligula, akıldışı davranan zalim diktatörlere örnek olarak anılır.
Incitatus da, hiçbir işe yaramayan, koltuklarında saksı gibi süs olarak oturan, yeteneksiz senatör ve milletvekillerini eleştirmek için kullanılır.

***

Caligula ve Incitatus’tan söz edince, yazar olarak George Orwell adını kullanan Eric Arthur Blair’i anmadan geçmek olanaksızdır:
YAŞASIN SİZİ HER YERDE GÖZETLEYEN BÜYÜK BİRADER:
KÖLELİK ASIL ÖZGÜRLÜKTÜR...
CEHALET EN BÜYÜK GÜÇTÜR...
SAVAŞ GERÇEK BARIŞTIR...
ADALET YASA YOKLUĞUDUR...
TARİH HER AN GÜNCELLENİR!