Dün bu sütunda özetlediğim Koronavirüs salgını dolayısıyla “Yeni Normal”de karşılaşacağımız Ekonomik Sonuçlardan sonra, sıra Toplumsal Sonuçlara geldi.

1) Gelir dağılımı iyice bozulacağı için sınıflar arası eşitsizlikler çok daha keskinleşecektir.

2) Zenginler daha zenginleşir, yoksullar daha yoksullaşırken, orta sınıf, alt gelir grubuna doğru erozyona uğrayacak, alt gelir grubu büyüyecektir.

3) Geçim derdi, bütün toplumsal sorunların önüne geçecektir.

4) Özellikle sabit ve dar gelirli olan, işçi, köylü, esnaf, memur için yaşam koşulları çok daha zorlaşacaktır.

5) Fizik Dünya, Dijital Dünya’ya doğru kayacak, günlük yaşam, insanlar arası ilişkiler, alışveriş ve devletle olan ilişkiler, fiziksel etkinliklerden, dijital işlemlere dönüşecektir.

6) Herhangi bir özel şirkette, devlette veya kendi işlerinde çalışanlar, bütün işlerini, fizik olarak çalıştıkları yere gitmeden, dünyanın her yerinden yapabileceklerdir. Bu durum, bir yandan insanları fizik olarak işyerine ve iş saatlerine bağımlılıktan kurtarırken, öte yandan kayıtlı işçi ve memurların yaptıkları işlerin, dışardaki şahıs veya şirketlere yaptırılmasına (outsourcing), ayrıca bireyler açısından, ulusal sınırların aşılmasına (ABD’deki işadamının Hindistan’da özel sekreter kullanması gibi) yol açacaktır.

7) İşçi sendikaları, meslek örgütleri, Sivil Toplum kuruluşları örgütlenmelerini Dijital Dünya’ya göre yeniden düzenleyeceklerdir.

8) Dijital Dünya’yı, (interneti, akıllı telefonları, çeşitli bilgisayar uygulamalarını) bilmeyenler için hayat zorlaşacaktır.

9) Fizik Dünya’nın Dijital Dünya’ya dönüşmesi, Dijital Dünya’yı kullanmasını bilmeyenler, bu dünyaya aşina olmayanlar, özellikle yaşlılar, interneti olmayanlar ve bilinçli olarak Dijital Dünya’yı reddedenler için yaşamı çok zorlaştıracak, bu nedenle, toplumdaki sınıfsal farkların yanında, yaş grupları, Dijital Dünya deneyimi, internete erişim olanakları açısından da farklılıklar ortaya çıkacaktır.

10) Dünyadaki bütün mali ve ekonomik etkinlikler Dijital Dünya’ya kayacak, sadece bankacılık değil, perakende sektörü ve hatta tüketicinin isteklerini doğrudan fabrikaya iletebileceği üretim biçimi dolayısıyla bütün bayilik sistemi etkilenecek, bu arada, “Bitcoin” ve benzeri dijital para tedavülü artacaktır.

11) Dijital Dünya’daki güvenlik sorunları, Fizik Dünya’daki güvenlik sorunları kadar önem kazanacaktır. Bu çerçevede, hem dijital yalanlar, devlete veya kişilere (özellikle yaşlılara dönük) dolandırıcılıklar hem de bunları önlemeye dönük dijital güvenlik önlemleri yaygınlaşacaktır.

12) Özellikle tüm alış veriş, “vitrin gezmek” yerine, “internette dolaşmak” biçimine dayalı olarak gelişecektir. Bu konuda sadece giyim kuşam ve yiyecek içecek satan değil, Amazon gibi, Alibaba gibi, Hepsiburada, GittiGidiyor gibi, her tür malı satan siteler önem kazanacak ve büyüyecektir. Bu durum, artık hayatımızın bir parçası haline gelen Alışveriş Merkezlerinin (AVM) geleceğini tehdit edecektir.

13) İş yapılan fizik mekânlardan bağımsızlaşma, kültür ve sanat ürünlerinin daha yoğun olarak tüketilmesine yol açacak, dijital veya sesli kitap okumak ve dinlemek gibi, müze gezmek gibi, konser veya tiyatro izlemek gibi etkinlikler daha çok kullanılmaya başlanacaktır.

14) Dijital Dünya’nın önem kazanması ile meslek olarak yazılım uzmanları ve her meslek alanında Dijital Dünya’yı ve Sosyal Medya’yı iyi kullanmasını bilenler yükselişe geçecektir.

15) Fiziksel temas esasına dayalı olan aşk gibi evlilik gibi ilişkiler, Dijital Dünya’da başlayan temaslar ile gelişebileceği gibi, bu konulardaki düş kırıklıkları ve aldatmacalar da yoğunlaşacaktır.

16) Twitter gibi, Facebook gibi, Instagram gibi, YouTube gibi dijital bilgi, kayıt ve haberleşme platformları önem kazanacak, insanlar “Fizik Kimlikleri” yerine “Dijital Kimliklerine” de önem verir hale gelecektir.

17) Bireylerin, örgütlerin, her türlü eylem ve söylemleri, Dijital Dünya’daki Google gibi, Bing gibi, Yandex gibi arama motorları ve özellikle devletler tarafından ticari amaçlarla veya güvenlik nedeniyle çok daha kolay izlenebilir, dinlenebilir, kayda alınabilir, kullanılabilir ve hatta değiştirilerek manipüle edilebilir hale gelecektir.

***

Dijital Dünya’da bütün insanlık, yazının icadından bu yana en büyük bilgi biriktirme ve kullanma yöntemiyle tanıştığı için, COVID-19 sonrası büyük teknolojik ve ideolojik değişme ve gelişmelere daha da hızlı olarak tanık olacak, belki de bu değişimler tedricen değil, sıçramalar halinde yaşanacaktır.

Bu nedenle önümüzdeki bu değişme ve gelişmeleri kestirmek diyalektik açıdan çok zordur.

Ben burada genellikle doğrusal evrim çizgisinde görebildiğim bazı olasılıkları yazdım. Bunu da unutmayalım.

Bu konudaki üçüncü yazıyı, “COVID-19 SONRASI-3 SİYASET” konusunda yazacağım.