AKP’nin seçim öncesi hızlandırdığı laikliğe saldırı dalgasının son halkası Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum (ÇEDES) Projesi’ne karşı kurulan Laik ve Bilimsel Eğitim Platformu (LABEP) bugün Eskişehir’de ilk toplantısını yapıyor. LABEP; ÇYDD, Eğitim-İş, İKKB, İstanbul Barosu ve Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği gibi birçok örgütün bir araya gelerek oluşturduğu bir platform. Eskişehir ve İzmir illerinde 842 liseyi kapsayacak şekilde, gençlere manevi hizmet danışmanı olarak, ilkokul, ortaokul ve liselere imam, müezzin, vaiz, din hizmetleri uzmanı, kurs öğrencisi kadrolar bulmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı arasında imzalanan protokol olan ÇEDES, yalnızca İzmir ve Eskişehir illeriyle sınırlı kalmayacak, ileride bütün Türkiye’yi kapsayacak biçimde genişletilecektir.

***

Yeni Türkiye’nin kurucuları, laik Aydınlanmacı Cumhuriyetin adını bile vermeden önce, onun yapıtaşlarını döşemeyi düşündüler. Mart 1924’te hilafetin ilgasıyla aynı zamanda kabul edilen Tevhidi Tedrisat Kanunu bu amaca yönelikti.

Fransız Devrimi’nden sonra kurulan ve laikliği anayasa ilkesi olarak benimseyen rejimde de aynı yol tutulmuş, Cumhuriyet laiklik ilkesinin üstüne oturtulmuştu. Hükümdarın tek başına yönetimi yerine, özgürlük, eşitlik, kardeşlik ilkesine dayanan milli irade laiklik üzerine oturacaktı. Pekiyi de kilisenin ve Cumhuriyet düşmanlarının baş hedefi olan laiklik ne üstüne bina edilecekti?

Laikliğin milli eğitimin üzerine bina edileceğini şöyle ifade ediyordu devrim yönetimi: Fransa’da Cumhuriyet, kilisenin yerine okulun, papazın yerine de öğretmenin geçmesiyle yaşatılacaktır.

Genç Türkiye Cumhuriyeti de aynı ilkeyi benimsemiş; yalnız, cami ve okul karşıtlığı yaratmamak için hemen Tevhidi Tedrisat ile birlikte Diyanet İşleri Başkanlığı’nı getirmiştir.

Yeni formül Cumhuriyetin ilk yıllarında tutmuş ama okulun ve öğretmenin toprak reformu ve köy kalkınmasının ana motoru haline getirilmesi tasavvurunun Köy Enstitüleri ile gündeme gelmesiyle birlikte, Aydınlanmacı Cumhuriyetin karşısındaki güçler, okulu ve öğretmeni baş düşman bellemişlerdir.

Toprak ağalarıyla emperyalizm ele ele vererek Cumhuriyeti değiştirmek istediğinde, yeni rejimin dayanaklarını şöyle ilan etmiştir: Laiklik karşıtı dinci rejimin güçlenmesi için okulun yerine camiyi, öğretmenin yerine de imamı koymak gerekir.

Cumhuriyetin ana dayanaklardan biri olan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kadrolarının da tasfiyesiyle birlikte, okulun yerine tarikatlar, öğretmenin yerine vaizler, Kuran kursu öğrencileri formülü ana ilke haline getirilmiştir.

***

Çevre sorunları, manevi değerler gibi sorunlarda Diyanet İşleri Başkanlığı ve klasik faşist modelle tam uyumu sağlamak için Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın ilkokuldan başlayarak gençler üstündeki nüfuz politikasının eşgüdüm projesi olan ÇEDES, AKP’nin laik Cumhuriyeti tasfiye projesinin yaşamsal parçalarından biridir. ÇEDES’i akim kılmadan AKP’nin laik ve demokratik Cumhuriyeti tümüyle ele geçirme projesini yenilgiye uğratmaya da imkân yoktur.