Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Bilgelerden özdeyişler
Kant, “Aklını kendi iradesi yolunda kullanmayan bireyler, karmaşa ortamlarında yönünü bulamazsa kendini dış olayların akışına kaptırıp yolunu yordamını şaşırır” diyor.
Bir Çin şairi de konuyu somutluyor: “O ki bilmiyor ama biliyor bilmediğini / çocuktur, onu eğitin! /O ki ama bilmiyor bilmediğini/ cahildir, ondan uzakça durun./ O ki biliyor ama bilmiyor bildiğini/ belki uykudadır uyandırın./ O ki biliyor ama biliyor bildiğini/ bilge kişidir onun izinde yürüyün.”
Senaca konuya “bilgi”yi tanımlayarak yaklaşıyor:
“İyi nedir? Bilgidir. Kötülük nedir? Bilgisizlik. Filozofla sanatçı, yerine göre kimi bilgileri fırlatıp atar, kimilerini seçer alır. Ama attıklarından korkmaz. Seçtiklerine hayran olup kalmaz, yeter ki ulu, yenilmez bir ruhu olsun, ‘Senin yenilmene, ezilmene karşıyım’ desin.”
TEMEL KAYNAK
Düşüncenin kaynağı bilgi; bilginin kaynağı kitaptır. Sanat, insanın yaratıcı yeteneğini ortaya çıkarır. Sanatçılar kavrar insanın derinlikli dünyasını. Bu da ancak eğitimin, insanı bilgiyle donatıp olguları algılayacak duyarlıklara erdirmesine bağlıdır. Onun yöntemi de insanın, özüne eytişimsel (diyalektik) mantıkla bakmaktır.
Eğitilen kişiler bu yöntemle etki altında kalmadan, kendi iradesiyle düşünüp sonuca varıyor, olguların gerçek yüzünü görüp güzellikle çirkinliği, doğruyla yanlışı birbirinden ayırabilir, yaşanaları tarafsız bir anlayışla sorgulayıp yargılayabilir. Onun dışında kalanlar düşünce kölesidir.
AKIL
İnsan, aklıyla var olur ama akıl yetmez, erdem onu yerinde kullanmaktır.
Euripides’e göre duyarlığın beslendiği kaynak da akıldır. Pascal, yaratıcılığı duyarlı olmaya bağlayarak “Yüreğin kendi aklı olduğunu” söyler. Goethe, “Benim edindiğim tüm bilgiyi herkes edinebilir ama yüreğim yalnızca benim” diyor. Pascal, “Akıl veren çoktur, akıl yoktur” özdeyişiyle, akıllı olmayı söz yığınlarına boğanları eleştiriyor.
Düşüncenin kaynağı olan aklın, bir Japon atasözünde yerini bulduğu kanısındayım:
“Yasalar akla aykırı olabilir;/ Ama akıl, yasalara aykırı olamaz.”
DUYARLIK
Dünyayı gerçek anlamda yalnızca akılla değil, duyumsamalar yoluyla daha da incelikleriyle kavrarız. Akıl da duyumsama da birbirinden kopuk değil, tam anlamıyla iç içedir. Birer yaratıcı sanat olan şiirde, resimle heykelde, müzikte bu iç içelik etkilenme kaynaşmaya dönüşür. Sanatsal yaratıların özünde, akılla yüreğin insanın iç evreninde bütünleşmek yatar.
Duygusal ya da düşünsel, zihindeki her değişim insanın davranışlarına da yansırsa işlevini yerine getirir. Devingenlik insanın varoluş nedenidir. Düşüncede, duyumsamada tekdüzelik yoktur. Yunus Emre’ye şu iki dizeyi söyleten de duyumsadığıdır:
“Beni bende demen (demeyin) bende değilim./ Bir ben vardır bende benden içeri...”
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Yeni Doğan çetesi davasında çarpıcı itiraflar
- Canlı tarih müzesi Hisart 10. yılında!
- Teğmenler Yüksek Disiplin Kurulu'na sevk ediliyor
- Tarihçi Yusuf Halaçoğlu'ndan şok iddialar
- TBMM'de 'Etki Ajanlığı' düzenlemesi tartışılacak: Amaç m
- Pera Palas'ta Atatürk Müze Odası
- İmamoğlu’ndan 10 Kasım paylaşımı!
- Donald Trump'ın yeniden başkan olması dünya ekonomisini
- Ege'nin Gündemi'nde bu hafta!
- Dubai çikolatasına rakip
En Çok Okunan Haberler
- İtirafçı Nevzat Bahtiyar'dan sürpriz hamle geldi
- Avrasya tüneli trafiğe kapatıldı!
- Kadınlara cehennem hazırlayanlar
- Nasuh Mahruki'nin tutuklanma gerekçesi belli oldu!
- Cem Garipoğlu soruşturmasında karar!
- Elektronik kelepçeyi kırıp cinayet işledi
- Beşiktaş'tan Talisca açıklaması: 'Karar verilmiştir'
- MSB açıklamasında 'Erdoğan' ayrıntısı
- Albaya verilen ceza belli oldu!
- Teğmenlerin avukatlarından açıklama geldi!