Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Sosyal(ist) piyasa ekonomisi
Önümüzdeki on beş-yirmi yıl koordinasyonlu piyasa ekonomisi ya da diğer adıyla sosyal piyasa ekonomisi yaklaşımını çok sık duyacağız gibi. Özgür seçme ve sosyal refah öğelerinin temelinde oluşan bu yaklaşım, kapitalizmin çıkmaz sokaklarında yeni çıkış noktaları arayan bir yol, aslında üçüncü bir yol yöntemi.
***
Serbest piyasa ekonomisi olarak adlandırılan ve tamamen özel sektör üretim ve girdi yumağına bağlı kapitalist ekonomik sistemde gelir dağılımı ve refah toplumu kavramları önemli bir yer tutmuyordu. Tutmadığı gibi, bu öğeler hep kulak ardı ediliyor, buralarda oluşacak sorunları zaten serbest piyasa kendi kendine çözecektir mantığı işliyordu.
İşlemediği açık artık!
Bundan dolayı, Kıta Avrupası’nda başlayıp ABD’ye sıçrayan ve yavaş yavaş ısıtılan, kapitalizmin temeli olan “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” doktrini ile sosyalist ekonomik yaklaşımların arasında yeni bir yöntem, üçüncü bir ekonomik sistem doğuyor.
***
Gelir dağılımı, refah ekonomisi, çevre sorunları, adil rekabet gibi bu zamana kadar sıkça duymadığımız, duysak da şaşırdığımız konuların artık serbest piyasa ekonomisinde kapsama alınması gerektiğinin dillendirildiğine şahit oluyoruz.
İçinde piyasa ekonomisiyle koordinasyonlu hareket eden, çoğu zaman da piyasa temelli olmayan ilişkilerin varlığı, firma ve diğer aktörlerin işbirliği zeminini kapsayan, arz ve talep evliliğinden başka faktörlerin bulunduğu bir yapıyı görüyoruz.
Öyle ki, üretim ve satış üzerine kurulmuş bu yapının içine emek konularak yine özel mülkiyete önceliğin verildiği bir denklem bu. Bu çatıda “eşitlikçi”, işsizliğin, engelli ve yaşlı istihdamının ön planda tutulduğu bir emek piyasasının varlığını hisseder gibiyiz.
Dahası da var.
Üretimde birliktelik,
Rekabet yerine farklılaştırılmış ürün rekabeti,
İşe giriş-çıkışların daha koordineli olduğu, kurallara bağlandığı bir emek piyasası,
Uzmanlığa dayalı ve uzun dönemli çalışmayı teşvik eden, istihdam garantili bir işgücü piyasası,
Endüstri seviyesinde toplu aksiyona dayalı ve özellikli bir çalışma yaşamı,
Yüksek oranlı bir sendikalaşma,
İmalat sanayii yoğunluklu bir üretim süreci,
Teşvik yerine bilgi paylaşımlı bir üretim ve girdi süreci... konuları, tartışılanlar ve tartışılacak olanlar.
***
Gelir dağılımı, çevre sorunları, uzun çalışma saatlerine dayalı emeğin sorunlarının hep bir tarafa bırakıldığı ve artık şirket kapitalizmine dayalı üretim ve satış temelli bir ekonomik sistemin yürüme yeteneğini kaybettiği bir zamanda ortaya çıkan “koordinasyonlu piyasa ekonomisi” akademik hayatı da oldukça meşgul edecek gibi.
Etsin de! Çünkü içerisinde birlikte üretim ve paylaşım, bölgesel kalkınma ve en önemlisi insan ve doğa var.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun konuşma
- Özgür Özel'den 'atama' çıkışı
- Özgür Özel kutlama programında
- CHP'li vekilden Soma için flaş çağrı...
- Mine Esen'den anlamlı konuşma...
- Serra Menekay yazdı, Aysim Dolgun Ildız besteledi
- İşte Cumhuriyet'in tarihi
- Ankara Emek ve Demokrasi Güçleri eylem yaptı
- Cumhuriyet 100 yaşında! İyi ki Cumhuriyet var
- Şişli'de Hıdırellez coşkuyla kutlandı
En Çok Okunan Haberler
- 'Tasarruf' paketinde neler olacak?
- Baş'tan 'Bahçeli'ye tehdit' iddiası
- Mevduat faizlerinde yeni dönem!
- 'Kumpas'tan Menzil çıktı!
- Biraya zam geldi! İşte güncel fiyatlar
- AKP eliyle torpil
- ‘Hayatımın en büyük hatasıydı'
- Yaş engeli: Görevleri sonlandırıldı!
- Batık bankadan parasını faiziyle alacak!
- Meteoroloji’den 10 ile uyarı! Sağanak geliyor