Savaşkan İskefli
Savaşkan İskefli savaskan.iskefli@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Kural tanımayan ülkelerde otomobil

02 Şubat 2024 Cuma

Demokrasi kelime anlamı: ''Siyasal denetimin doğrudan doğruya halkın ya da düzenli aralıklarla halkın özgürce seçtiği temsilcilerin elinde bulunduğu, toplumsal ve ekonomik durumu ne olursa olsun tüm yurttaşların eşit sayıldığı yönetim biçimi.''

Demokrasi ile yönetildiği iddia edilen bir ülke düşünün ki o ülkenin anayasasında geçen ''Seçimden önce ya da sonra suç işlediği ileri sürülen milletvekili tutuklanamaz ve yargılanamaz'' benzeri ifadelere rağmen, tutukluyken milletvekili seçilen bir kimsenin tutukluluğu sonlanmıyor.

Yapılan itiraz reddediliyor. Anayasada yazılanlar üzerine itiraz edenler hakkında suç duyurusunda bulunuluyor. En sonunda da seçilmiş milletvekilinin vekilliği düşürülüyor.

Böyle bir ülkede koyulan kurallardan bir veya birkaçına uyulmaması diğer kurallara da uyulmayabileceği endişesini ortaya çıkarır. Böylelikle de burada kurallar artık yok hükmündedir. Çünkü ileri bir tarihte bu kuralların uygulanıp uygulanmayacağı belirsizdir.

KURALSIZ ÜLKELERDE OTOMOBİL

Kural tanımaz ülkelerde bir anda büyük değişiklikler hiç hesapta yokken ortaya çıkabilir. Vergiler bir anda katlanabilir bir anda düşebilir. Sıfır bir araç almak çok kârlı olabileceği gibi zarar da ettirebilir.

Kural olmayan yere yatırım yapmak çok riskli olacağından böyle ülkeler ayrıca neredeyse hiç yatırım çekemez. Daha önce yatırım yapanlarsa riskler arttıkça gitmeye başlarlar. 

Bu ülkelerde ideal araba en az masraf çıkaran en uygun modeller olarak öne çıkar. Eski ve bakımlı modeller başta tercih edilenlerdir. Ardından ise daha yeni ve yine uygun modeller gelir. Bu ülkelerde insanlar tasarruf eğiliminde olup gelecek kaygısı nedeni ile ellerindekileri sürekli biriktirme eğilimindedir. Başta bu nedenle araba için büyük paralar harcamak istemezler. İçeride ekonomiye katılmayan bu tasarruf, dışarıdaysa öngörülemez bir yönetim, bu ülkeleri hem ekonomik hem sosyal olarak aşağı çeker. 

Ekonomik olarak gidişatın farkında olan öncelikle daha bilinçli diyeceğimiz ''doktor''lar gibi dünyada aranan bazı meslek grupları ülkeyi terk eder, kurala uymayan yönetim kurala uymayan halkı beraberinde getirir. Ahlak hızla çöker, artan yoksulluksa beraberinde suça yönelimi artırır ve hepsi birlikte olarak çığ gibi büyüyen bu faktörler ülke batana ya da batırılana kadar devam eder.

Böyle bir ülkede yaşayanlar, yaşadığını düşünenler ve de ülkesini böyle bir yönetim ile bu yönetimi destekleyen aymazlara bırakıp gitmek istemeyenler otomobil konusunda ne yapabilir? Ne yapmalılar?

Araba sahibi olmayan ve almak isteyenler şayet ülkede yüksek enflasyon varsa paralarını yüksek enflasyondan koruyacak şekilde harcamayarak kötüleşmesi kuvvetle muhtemel piyasada fırsat beklemeliler.

Arabası olanlar ise satıp benzer şekilde bekleyebilir, kullanmak mecburiyetinde olanlar daha uygun modellere geçebilirler.

Neyse ki Türkiye böyle bir ülke değil!



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları