Son günlerde Tarım ve Orman Bakanlığı’nın gıda maddelerindeki olumsuzlukları özellikle hayvansal gıdalarda olmaması gereken “tek tırnaklı” hayvan eti, “domuz eti” vb. paylaşması kamuoyunda tepkiye neden olmuştur

Gelişen teknolojiye paralel olarak gıda maddelerinin yapımında, saklanmasında, ambalajlanmasında kullanılan birçok boya ve katkı maddesi insan sağlığı üzerine olumsuz etki yapmaktadır. Özellikle sentetik, organik boyalar, boyalı şekerlere, pastırma çemenine ve hileli yağlara, sucuklara, sosislere vb. katılmaktadır. Bunların büyük bir çoğunluğu karsenojen özelliğe sahiptir.

HASTALIKLARA YOL AÇIYOR

Çeşitli tarım ilaçları bitkilerle hayvan organizmasına, et ve süt ile de insanlara geçmektedir. Bu tür ilaçlar insan bünyesinde birikmekte, kanser ve çeşitli zehirlenmelere yol açmaktadır.

Hayvan tedavisinde bilinçsizce kullanılan antibiyotiklerin kullanıldığı hayvansal gıdaların insanlar tarafında tüketilmesi durumunda bünyede antibiyotiğe karşı direnç ve dayanıklılık kazandırmaktadır. Ayrıca insanların bilinçsiz antibiyotik kullanmaları da antimikrobiyal dirençe neden olmaktadır. Nitekim dünya liderleri, 2024 yılı 79. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda, antimikrobiyal direnç (AMR) üst düzey toplantısında, bakteriyel antimikrobiyal direnç ile ilişkili tahmini 4.95 milyon insan ölümünü 2030 yılına kadar yılda yüzde 10 oranında azaltmak da dahil olmak üzere net bir dizi hedef ve eylem taahhüdünde bulunan bir siyasi deklarasyonu onaylamışlardır.

Tarım ve orman bakanının 10.10.2024 tarihinde yaptığı açıklamada 7 bin 500 gıda denetçisinin, 724 bin işletmeye 1 milyona yakın denetim yaptığını belirlemiştir. Bu verilere göre denetim sıklığının 8.5 ay olduğu görülmektedir.

ÖNLEM ALINIYOR MU?

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın gıda ile ilgili olumsuzlukları kamuoyu ile paylaşmakta, ancak olumsuzlukların giderilmesi konusunda verilen para cezası dışında; olumsuz gıdanın insan tüketimine sunulmasını engelleme ile ilgili bilgi paylaşımı yapmamaktadır. Örneğin; bakanlık kanunundaki yetkisi kullanılarak kaç ton hileli gıda maddesini toplatmıştır. “Tek tırnaklı” hayvan eti ve “domuz eti” çıkan bir işletmede üretim yeri ve diğer satış yerleriyle ilgili ne tür önlemler alınmıştır?

İnsanların ne kadar hileli veya sağlıksız gıda tükettiğini bilme hakları vardır. 

RİSKLİ ALANLARA ÇÖZÜM GEREK

En çok risk oluşturan hayvansal gıda üreten ve satan yerlerde en fazla üç ayda bir denetim yapılması gerekmektedir. Denetim sıklığının ortalama 8.5 ay olması gıda güvenliğinin eksik yapıldığının göstergesidir. 7 bin 500 gıda denetçisi ile bunu yapması olanaklı görülmemektedir. Bu sayı artırılmalıdır. Hayvansal gıdaların denetlenmesi ve analizlerin mutlaka veteriner hekimler tarafından yapılmalıdır. 

Toplu beslenme yerleri gıda güvenliği açısından en riskli alanlardır. Bakanlık bu tür yerleri çok az denetlemektedir. Bu yerlerin düzenli denetlenmesi için belediyelerin yetişmiş insan gücünden yararlanılmalıdır.

Gıda güvenliğinin etkin ve bilimsel yapılması için “Tek Sağlık” ile ilgili mevzuatın hazırlanması ve altyapının oluşturulması gerekmektedir.