İntibaka ilişkin iç hukuk yollarından umduğunu bulamayan beş milyon işçi ve Bağ Kur emeklisine bir kötü haber de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden (AİHM) geldi. AİHM, bir işçi emeklisinin iç hukuk yolları tükendiğinden yaptığı bireysel başvuruyu “yetki alanım dışında” gerekçesiyle reddetti. Böylelikle milyonlarca emeklinin intibak umudu suya düştü.
Emeklinin intibak beklentisinin karşılanabilmesi için tek yol parlamentonun, yani siyasi iktidarın vereceği karara kaldı. Eğer, siyasi iktidar bu yönde olumlu bir adım atarsa 2000 sonrasında emekli olanların aylığında hatırı sayılır miktarda artış olacak.
Anımsanacağı gibi, 2000 yılından önce emekli olan yaklaşık 2 milyon kişiye yönelik hayata geçirilen intibak düzenlemesinden 2000’den sonra emekli olanlar yararlandırılmamıştı. Emekliler arasında hoşnutsuzluk ve ayrımcılık yaratan olumsuzluğun giderilmesi için yapılan başvuru ombudsman tarafından haklı bulunmasına karşın, önce idare mahkemeleri, ardından Yargıtay tarafından kabul görmemişti.
Her iki yargıdan da olumsuz yanıt gelmesi üzerine, intibak talebi Anayasa Mahkemesi’ne götürülmüş, ancak Yüksek Mahkeme’den de emekliyi sevindirici haber gelmemişti.
Anayasa Mahkemesi bu yönde yapılan başvuruyu reddetme gerekçesinde, “Kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceğini”
vurgulayarak, muhatabın kanun yapıcı TBMM olduğunu işaret etmişti. Yani, Yüksek Mahkeme emekliye “konu yetkim dahilinde değil, Meclis’i ilgilendiriyor” mesajını
gönderse de topu bir anlamda hükümete attı. Ne var ki, yapılan çağrılara, taleplere, hatta verilen sözlere karşılık hükümetten bu konuda emekliyi sevindirecek bir adım dahi atılmadı. Oysa, 2000 yılından önce emekli olan 2 milyonu aşkın kişiyi kapsayan intibak yasası çıkarılmış, böylelikle aylıklarında 355 liraya varan miktarda artış sağlanmıştı.
Beş yıl önce çıkarılan intibak yasasından 31 Aralık 1999 tarihinde emekli olanlar yararlanırken, anlaşılmaz tavırla 1 Ocak 2000’de, yani bir gün sonra emekli olanlar bu haktan yoksun bırakılmıştı. Düşünebiliyor musunuz, bir gün sonra emekli olanlar 55 ile 355 lira arasında değişen artıştan yararlandırılmadı. İşte böylesine adaletsiz ve ayrımcı bir uygulama var ortada. Hâlâ da sürüyor emekliyi çıldırtan bu olumsuzluk.
Emekli, yıllardır mevcut haksızlığın giderilmesi için bağırıyor feryat ediyor, Hükümete sesini duyurmaya çalışıyor, yargıda hakkını arıyor. Ama boşuna. Hiçbirinden de sonuç alamadı, girişimlerinden eli boş döndü. Milyonlarca emeklinin umudu siyasi iktidarın 2000 yılı sonrasında emekli olanları kapsayacak yeni intibak yasasını çıkarmasında. Ne var ki, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan ne ilk, ne de 100 günlük yapılacak işler arasında intibaka ilişkin madde bulunmuyor. Ha, önümüzde yerel seçim var. Belki oy kaygısı ve talepler de artarsa intibak hayata geçirilebilir.
Aslında, siyasi iktidar AİHM kararının ardından emekliyi sevindirecek adım atar, bir gecede yeni intibak yasasını çıkarabilir. Böylelikle yıllardır tartışılan, emekliler arasında ayrımcılık pekâlâ ortadan kaldırabilir. Tabii burada siyasi iktidarın niyeti önemli.
Öyle ya, aynı statüde olmalarına karşın birine verilen para, diğerinden niye esirgeniyor?
Kapsam dışı bırakılanlar da yıllarca vergi ve prim ödeyerek devlete olan yükümlülüklerini yerine getirdi. Birileri için 55 ile 355 lira çok fazla para olmayabilir. Ancak bu artış ayda 800, 900 lira gibi asgari ücretin bile altında son derece düşük aylık alan emekliye gittikçe artan çarşı pazar fiyatları karşısında soluk aldıracak.  

şükrü karaman / Gazeteci