Putin’in Ukrayna operasyonu, gözlerin yeniden Moskova’ya çevrilmesine neden oldu. Ülkeler büyük bir sarsıntı geçirip mevcut sistem çöktüğünde toplumun derinliklerinde ne varsa, o öne çıkıyor.

Rusya’da Sovyet rejiminin çökmesinden sonra derinde yaşamakta olan genler öne çıktı. Sürecin seyri Putin’in şahsında özetleniyor. 

2020 yılında yapılan değişiklikle Putin’in yaşamının sonuna dek devlet başkanı olarak kalmasının önü açıldı. Halkın yüzde 77’sinin evet demesiyle yürürlüğe giren değişiklikler tam bir Rustik demokrasi örneği! Buna göre 2024’te görev süresi dolacak olan Putin’in daha önceki devlet başkanlıkları sıfırlanacak. 2024’teki seçimi kazanırsa altı yıl görevde. Sonra bir dönem daha aday olabiliyor. Böylece 2036’ya kadar koltukta kalabilecek. Sadece iki dönem seçilme kuralı da bozulmamış olacak!

Akla elbette şu soru geliyor:

Putin’in karşısına güçlü bir seçenek çıkmayacak mı? Seçimi kazanması garanti mi?

Elbette değil ama Putin bunun da önlemini aldı! Rusya’da Putin’in karşısına çıkmak için önce ülke dışına çıkmak gerekiyor. Ülke içinde can güvenliği yok. 2020’deki değişiklikle aday olmak için en az 25 yıldır Rusya’da yaşıyor olmak gerekiyor!

***

Putin, çıktığı bu sonsuz yolda yalnız değil. Çin’de de 2018 yılında yapılan değişiklikle devlet başkanlarının iki kez beş yıllığına seçilmesini öngören düzenleme kaldırıldı. Böylece halen görevde olan Şi Cinping’in sonsuza dek başkan olmasının önü açılmış oldu. Bu iki ülkenin demokrasi oyununu böyle oynaması, çevrelerindeki coğrafyayı da etkiledi. Onlar da benzer yöntemlerle sonsuz iktidarın yolunu buldular. 

Her iki ülkenin de küresel ekonominin bir parçası olması, izledikleri yolu ister istemez tartışmalı hale getiriyor. 

Çin, dünyaya şunu söylüyor:

Benim ülkemde özel bölgeler oluşturarak istediğiniz gibi üretim yapabilirsiniz. Ucuz emek gücü de sağlarım. Görüyorsunuz Hong Kong’u sizin kurallarınızla yönetiyorum. 

Rusya da benzer şeyi başka cümlelerle söylüyor:

Küresel ekonomide ben de varım. Uluslararası şirketlerle enerji dahil her türlü işbirliğine açığım. 

Bunlar kabul gördükten sonra genel anlamda bu ülkelerin rejimleri de meşruiyet kazanmış oluyor. Ekonomi küresel olur da devamı gelmez mi?

Önceki gün yükselen Ukrayna krizinin ardından gündeme gelen “Rusya’ya karşı yaptırımlar” karşısında Putin’in “rahat” davranmasının nedeni bu olsa gerek!

Zira Rusya’ya uygulanacak yaptırımlar, uygulayan ülkenin de canını acıtabilir. 

Türkiye’den örnek vermek gerekirse, Akkuyu Nükleer Santralı’nın inşasını Ruslar yapıyor ama pek çok kritik bölüm Amerikan ve Japon firmalarının çözüm ortaklığı ile gerçekleşiyor. Eğer genel bir yaptırım söz konusu olursa bundan herkes etkilenecek.

Rusya’nın Avrupa’ya karşı doğalgaz vanasını elinde tutması bir başka küresel durum. Görünen o ki Putin yaptırımsal bir gerilim olduğunda “vana mısın” demeyecek!

Bu durumda Rusya’ya karşı ABD yaptırımı ancak hem ABD’nin hem Rusya’nın işine yararsa uygulanır! Bu cümlemizi önümüzdeki günlerde daha geniş açarız!

***

Putin’e dönersek...

Artık siyaset biliminin inceleme konusu olan bir terim var:

Putinizm!

Rusya’da muhalefet var mı?

Var... Seçime katılıyor. Arada demeç veriyor.

Rusya’da Meclis var mı?

Var... Putin’den gelen her şeyi onaylıyor.

Putin’in her işi yasal mı?

Yasal... Her adımın yasası çıkarılıyor.

Uluslararası kurallara uyuluyor mu?

Kâğıt üstünde evet. Nereye gitse o ülke yönetimi çağırmış oluyor!

İşte sana Putinizm! 

Gelinen noktanın tek sorumlusu da Putin değil. Dünya geleceğine yön verecek pusulasını kaybetti. Tüm küresel aktörler “pusula” değil “pusu” peşinde. 

En iyi pusuyu kuran kazanıyor!

İşin İngilizcesi de Putin’e yarıyor. İngilizler açısından Avrupa’ya karşı her şey “put in”... Hiç “put out” yok!