Karadeniz yeniden ısınıyor. Geçen hafta Türk basınına şu iddia yansımıştı: “Türkiye, İngiltere’nin Ukrayna’ya hibe ettiği mayın avlama gemilerinin Karadeniz’e geçişine izin verdi” (Aydınlık, 2.1.2024).

İddia aynı gün İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi tarafından yalanlandı. Açıklamada, Ukrayna’daki savaş devam ettiği müddetçe gemilerin İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanmasına Türkiye’nin izin vermeyeceğinin, müttefiklere bildirildiği belirtildi.

Ardından Rusya’nın Rio Novosti ajansı da “İzin verildi” haberini yalanladı: “Bazı medya organlarında yer alan ‘İngiltere tarafından Ukrayna’ya hibe edilen mayın tarama gemilerinin Türk boğazlarından Karadeniz’e geçişine izin verildiği’ haberi doğru değildir. Türkiye, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 19. maddesi uyarınca boğazları savaşan tarafların savaş gemilerine kapatmıştır.”

İNGİLİZ PLANI

İngiltere, bir süredir Karadeniz konusunda hamleler yapmaya çalışıyor. İngiliz hükümeti geçen ay yaptığı açıklamada, “Rusya ile savaşında Ukrayna’nın deniz operasyonlarını güçlendirmek için iki kraliyet donanması mayın avlama gemisini Ukrayna donanmasına devredeceğini” duyurmuştu.

Yine İngiltere’nin Norveç ile birlikte yeni bir deniz koalisyonuna liderlik edeceği de İngiliz basınına yansımıştı. Bu kapsamda İngiltere’nin Ukrayna’yla bir mutabakat zaptı imzaladığı, bu zapta göre hem mayın avlama gemilerinin hibe edileceği hem de mali yardım ile istihbarat paylaşımının yapılacağı belirtilmişti.

ABD PLANI

Elbette İngiltere, ABD’den ayrı bir Karadeniz stratejisi yürütmüyordu! ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Liz Allen, iki ay önce Bulgaristan’ı ziyaret etmişti. Allen sadece başkent Sofya’ya değil, Karadeniz kıyısındaki Varna’ya da gitmiş, burada donanma yetkilileriyle görüşmüştü (Amerika’nın Sesi, 23.12.2023).

Allen, bu ziyaretten iki hafta sonra, tam da ABD Kongresi’nde “savunma bütçesi” görüşülürken 16 Kasım 2023’te sosyal medyada şu mesajı paylaştı: “Güvenli, emniyetli, müreffeh ve birbirine bağlı bir Karadeniz bölgesi için mücadelemizi sürdürmeyi amaçlıyoruz” (X, 16.11.2023).

DENİZ KUVVETLERİNİN YANITI

Tesadüf! ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Allen’ın Karadeniz’le ilgili bu mesajından bir gün sonra, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu, Karadeniz’le ilgili çok önemli bir çıkış yaptı.

Oramiral Tatlıoğlu, 17 Kasım 2023’te düzenlenen “Deniz Astsubay Okullarının Kuruluşunun 133. Yıldönümü Töreni”nde yaptığı konuşmada şu mesajları verdi:

- “NATO, Karadeniz’de bazı tedbirler almaya çalışıyor. Ancak Karadeniz’de bu tedbirleri biz kendimiz alacağımızı ifade edip NATO’yu veya ABD’yi Karadeniz’de istemediğimizi beyan ediyoruz.”

- “Amacımız şu, Montrö’ye uyulsun. Türkiye olarak Karadeniz’de bütün güvenliği sağlarız. Karadeniz’i bir Ortadoğu’ya çevirmesinler. Karadeniz’e herhangi bir ülkenin veya NATO’nun girmesini istemiyoruz.”

Evet, Deniz Kuvvetleri komutanı, ABD ve İngiltere’nin çeşitli yollarla ve araçlarla Karadeniz’e girme niyetine karşı net tutum alıyordu.

‘KARADENİZ İÇİN GÜVENLİK STRATEJİSİ’

NATO’nun 11-12 Temmuz 2023’teki Vilnius zirvesinden bu yana ABD-İngiltere ikilisi yeni Karadeniz hamleleri planlıyor. Amerikan devletine rapor hazırlayan kurumlar da buna uygun olarak harekete geçmiş durumda.

Ünlü Atlantik Konseyi, “Karadeniz için bir güvenlik stratejisi” ismiyle bir rapor yayımladı. Başında emekli generaller James L. Jones ile Curtis M. Scaparotti’nin bulunduğu deneyimli bir ekip, bir süredir üzerinde çalıştıkları raporu 15 Aralık 2023’te yayımladı. Özetle Türkiye’ye havuç ve sopa gösteren, önerileriyle Montrö’yü hedef alan bu rapor, nihayetinde Karadeniz’i bir NATO gölü yapmak istiyor.

Sonraki yazımızda bu raporu ayrıntılı inceleyeceğiz.