Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in iki günlük Vietnam ziyaretini, kritik önemi nedeniyle üç boyutta değerlendirebiliriz:

1) Öncelikle ziyaretin ABD’nin Filipinler üzerinden Güney Çin Denizi’nde kışkırtıcılığını yükselttiği bir süreçte yapılması önemliydi. Çin, Güney Çin Denizi’nde en uzun sınırı olan Vietnam’la savunma ve deniz alanlarını da içeren 37 anlaşma imzalayarak ABD’ye “bölgedeki etkisini” göstermiş oldu.

Çin’in hem Filipinler ile hem de Vietnam ile Güney Çin Denizi’ndeki sorunları “bölgesel” düzeyde tutma ve ABD’nin bu alanı kışkırtma zemini olarak kullanmasını önleme siyasetleri bakımından da Çin-Vietnam işbirliği kritik önemde.

ABD’YE ‘KAYA GİBİ SAĞLAM’ MESAJ

2) ABD, Çin’i çevrelemeyi esas alan Asya-Pasifik stratejisinde Hindistan’dan sonra Vietnam’ı önemli bir faktör olarak görüyor. ABD bu nedenle Vietnam’la ilişkilerini geliştirmeyi hedefliyor. Biden bu amaçla eylül ayında Vietnam’ı ziyaret etmiş ve ABD-Vietnam ilişkilerini “kapsamlı stratejik ortaklığa” yükseltmişti. Yine ABD’nin bölgedeki en önemli müttefiki Japonya da kasım ayında Vietnam’la ilişkilerini “kapsamlı stratejik ortaklığa” yükseltmişti.

Şi’nin ziyareti ise Çin ile Vietnam’ın ilişkilerini “kapsamlı stratejik işbirliğinin derinleştirilmesi temelinde ortak geleceğe sahip Çin-Vietnam topluluğu” seviyesine yükselterek Vietnam’ın “en önemli ilişkisinin adresini” göstermiş oldu. Nitekim Vietnam Devlet Başkanı Vo Van Thuong, iki ülke ilişkilerinin “tarihte ilk kez bu kadar kapsamlı, sağlam ve dostane” düzeyde olduğunu belirtti ve “Çin-Vietnam ilişkileri kaya gibi sağlam, dış güçlerin ara bozma çabalarına karşı dayanıklıdır” dedi.

3) Şi’nin Vietnam ziyaretinin üçüncü boyutu ise iki sosyalist ülkenin dayanışması bakımından önemliydi. Nitekim Şi, Vietnam Devlet Başkanı Vo Van Thuong tarafından Çin devlet başkanı olarak ama Vietnam Komünist Partisi (VKP) Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong tarafından da ÇKP genel sekreteri olarak davet edildi.

Bu kapsamda yapılan görüşmelerde de iki ülkenin “sosyalizm gemisinde birlikte yol alması” mesajı verildi.

ÇKP ile VKP’nin dayanışmayı ve işbirliğini yükseltmesi, 21. yüzyılda sosyalizm bayrağını yükseltmenin de önemli bir kaldıracı olacaktır.

REUTERS’IN ÇİN’LE SAVAŞ SENARYOSU

Çin-Vietnam işbirliğinin önemini anlamamızı sağlayacak asıl etken ise Anglosakson dünyanın planlarıdır.

Örneğin Reuters haber ajansı, “Hint Okyanusu bir Tayvan savaşında neden Çin’in aşil topuğu olabilir?” başlıklı bir senaryo/analiz yayımladı. Dört elçi ve sekiz analistle yapılan çalışmaya göre varılan sonuç(!) şu: Çin, Basra Körfezi’nden yola çıkan günde petrol taşıyan 60 gemiyi Hint Okyanusu boyunca koruyacak güçte değil, bu gemiler vurulduğunda Çin enerji sorunu yaşar ve dolayısıyla savaş kabiliyeti zayıflar, bu rakipleri açısından olası bir savaşta avantaj oluşturacak bir durumdur (harici.com.tr, 14.12.2023).

Batı’nın böyle senaryolar üzerinde durması, bu senaryonun içeriğinin ne kadar olası olduğu gerçeğinden daha önemlidir bazen. Zira bu senaryo çalışmaları, aynı zamanda bir planlama hazırlığına da işaret eder.

ABD-İngiltere ikilisi, NATO’yu Asya-Pasifik bölgesine genişleterek, Çin’i bölgedeki müttefikleriyle çevreleyerek, Çin ile Afrika-Ortadoğu/Batı Asya yolu arasında düğümler oluşturarak Çin’i hedef almaya çalışıyorlar.

İşte bu şartlarda Çin’in Vietnam’la işbirliğini derinleştirmesi ve “ortak toplum” hedefi ortaya koyması kritik önemdedir.