Başkanlık sistemi tartışması Özal’la başlamıştı. Sonra unutuldu gitti. Başbakan Erdoğan uzun zamandır konuyu ara ara dile getiriyor, ama anlaşılan şimdi iş ciddiye binmeye başladı.

Amerikan sistemi mi, yarı başkanlık mı yoksa kendimize özgü yeni bir başkanlık sistemi mi olacak, bunun çalışmaları yapılıyor.

Sorun, Erdoğan ve AKP hükümeti gibi görülüyor, ama aslında günün birinde onların yerine bir başkası da gelebileceğine göre tümüyle sistemin değişmesinin sakıncaları herkes için aynı.

***

Başkanlık sisteminin tek adamlığa gideceğini, diktatörlüğü getirebileceğini söyleyenler var.

Aslına bakarsanız yıllardır zaten büyük çoğunlukla Meclis’e gelen partinin başkanı tek adam oluyor Türkiye’de.

Böylesine yetkiyle donatılmış bir başbakan başka nerede var?

Bazı ülkelerde böyle görünse de sivil toplum, medya, yargı ve meclis gücünü kullanabildiği için tek adamlık belli bir süre devam edebiliyor.

Bizde Meclis çoğunluğunu ele geçiren parti zaten başbakanın sözünden çıkamayacağı için yasaları istediği gibi değiştirme şansı var.

Yargının yapısı da hükümete göre değiştirilebildiğinden denetim imkânı orada da pek geçerli görünmüyor.

Cumhurbaşkanı da aynı partiden olunca onun da fazla bir söz hakkı olması beklenmiyor.

***

Bunun yanında Başbakan, bütün idareyi kendi başına yönetiyor. Belediyelere kadar her şeye müdahale edebiliyor. Reformları tek başına yönlendirebiliyor. Dış politikadan yargıya, yerel yönetimlerden kurumların yapısına, özelleştirmelerden imara kadar akla gelecek her konuda kendisi karar veriyor.

Buna karşı çıkan muhalefetin fazla bir etkisi yok. Medya hem iktidara bağımlı olarak yeniden yapılandırılabiliyor hem de zaten böylesine güçlü iktidarlara karşı çıkma şansı yok.

Sivil toplum, üniversiteler de çeşitli gerekçelerle rahatlıkla sindirilebiliyor.

Böyle bir durumda başkanlık sistemi daha hangi yetkilerle donatılacak?