Belirtiler büyük patronların normal koşullarda düzenin gereklerine göre işlemesi gereken devlet çarklarında bir bozulma saptadıklarını ve ne yapacaklarını bilemediklerini gösteriyor. Yoksa bugünkü “devlet krizi” konusunda tutarlı bir görüşleri olur, ne yapacaklarını da bilirlerdi. Bilemiyorlar. Ortaya çıkan telefon tapelerinden anlaşılan budur.
10-12 yıllık iktidar döneminde birileri iktidara yakın olmanın verdiği olanaklar ve rahatlıkla “iş bitirmektedir”. Uluslararası alanda sıkıntılı durumlar, örneğin Yasin el Kadı’nın BM listelerinden çıkarılsa bile ABD tarafından “terörü finanse edenler” listesinden çıkarılmaması bu rahatlığı bozmamakta, en üst düzeyde kabul ve teveccüh görmesini engellememektedir. Bu telefon tapelerinin gerçeği yansıttığı, sahih oldukları varsayılırsa durum vahimdir. İktidarın, devletin normal işleyişini zorlayan ve başka bir rejim, başka bir statü arayışı, devlet sermaye ilişkilerindeki normali özleyenleri başka arayışlara sevk etmiş olmalıdır. En azından artık kendilerini ve işlerini güvende hissetmiyorlar. Yoksa bu devirde riskli olduğu besbelli telefon görüşmelerine neden kendilerini kaptırsın, konu olsunlar.

***

İktidarın HSYK yasasını değiştirme girişimi çok pratik bir kaygının, iktidarı yitirme korkusunun sonucudur. Yolsuzluklarla ilgili gözaltıların, tutuklamaların arkasının gelmesi muhafazakâr bir sermaye grubu yaratma çabasını sekteye uğratabilir. Besbellidir ki, inşaat ve ticaretten başka yol yöntem bulamayan iktidar için “rant yaratarak zenginleşme, büyüme” doğal ve ahlakidir; çomak sokanlar da bu nedenle şiddetle püskürtülmek istenmektedir. Ne var ki bu kez itiraz, dikkate alınmayabilen muhalefetten değil, iç koalisyon ortağından gelmiştir.
Karşılıklı bilgi birikimlerinin olağanüstülüğü ise kavganın çapını gösteriyor. Kavga o kadar geniş ve yaygındır ki, devletin kolluk kuvvetleri, bir iki gecede eski iç koalisyon ortağını destekliyor olabilirler kaygısıyla dağıtılabilmiş, “anlı şanlı ve özel yetkilerle büyük işler görmüş” savcılar tırpanlanabilmiştir.

***

Böyle durumlarda yani devletin çivisinin çıktığı durumlarda burjuvazi korkar, çıkış yolları arar, nereye yanaşacağını bilemez. Bir yandan devletin organlarının devreye girmesini talep ederken, bir yandan da o organların çoktan değişime uğradığını gördüğü ya da hissettiği için umutsuzluğa kapılır. Bu arada telefon görüşmelerinin tapeleri havada uçuşur, gizli olan her şey bir gün içinde aşikâr olur.
Şaşırtıcı olan devlete sahip çıkmak isteyen ama tarihsel zemini, temeli çok da sağlam olmayan burjuva kesimlerinin devlet konusundaki reflekslerinin zayıflığının ortaya çıkmasıdır. Yoksa bir oraya bir buraya, bir Beyefendi’ye bir Hocaefendi’ye koşuşturmazlardı.

***

Bu arada derinlerde yatan ve tarihsel bir sezgiye dayanan korkunun kaynağının halk olduğu, bu türden devlet krizlerinde esnaf anlayışlı hükümetlerle baş başa kalmanın bu korkuyu artırdığı ve gözlerini bir türlü her yerde, her konuda kendini gösteren toplumsal muhalefet hareketlerinden ayıramadıklarını da kaydetmeli ki, anlatmaya çalıştığımız bu tablo tamamlansın.
HSYK yasası konusunda iktidarla muhalefeti uzlaştırmaya çalıştığı söylenen Cumhurbaşkanı, bu korkuyu giderecek enstrümanlara sahip değildir ve öyle bir niyeti de yoktur. Krizdeki devletin parçası olmaya teşne muhalefet ise devlet ve onun paraleli arasındaki kapışma konusunda kendisine sunulan ideolojik çerçeve kapsamında hareket etmeyi yeterli sayıyor. Gezi’de bir gözleri kör edilenleri belediye meclislerine aday göstererek Gezi’yi anladığını kanıtlamaya çalışan muhalefetin aklı Komisyon’daki kavgada takılı kalmıştır.
Kimileri ise “bu kriz iktidarı götürürse ne olur” kaygısında. Çok merak ediyor, kaostan korkuyor, çareyi sarsılmış statükoya boyun eğmekte buluyorlar. Korkmayın diyeceğim, ama korkunun ideolojik bir formasyon olduğu aklıma geliyor, diyemiyorum.