Washington ile Amerika’nın Bağdat’a yerleştirdiği yönetim arasında sağlanan anlaşmaya göre 2011 yılının sonunda 152 bin ABD askeri Irak’tan ayrılacak.

2003 ilkbaharında Irak’ı işgale başlayan ve 2011 sonunda ayrılacağını söyleyen ABD (ve İngiltere) işgali Irak’ta ne bırakıyor? Aldıkları ve verdikleri nelerdir?

1) ABD ve İngiliz işgali 1,6 milyon Iraklının öldürülmesine yol açtı. Sakat kalanların 1,5-2 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor.

2) ABD ve İngiltere Irak petrol kaynaklarının %37’sini resmen Amerikan ve İngiliz şirketleri arasında paylaştırdılar, anlaşmaları yaptırıldı.

3) Irak’ın kuzeyinde ABD, İngiltere ve İsrail’in denetiminde fiilen bağımsız Kürdistan’ın kuruluşu gerçekleştirildi. Bütün kurumları oluşturuldu, askerleri eğitildi. Bir tek tanınması kaldı.

4) Irak’ın kuzeyi, “Güneydoğu Türkiye’de istikrarsız bir ortamın yaratılması için” fiilen ve geniş kapsamlı bir biçimde kullanılmaya başlandı.

5) Bağdat’a Talabani, Irak’ın kuzeyine de Barzani, ABD, İngiltere ve İsrail tarafından oturtuldular. Türkiye, İran ve Suriye üzerinde “sürekli tehdit ve istikrarsızlık oluşturacak” bir Kürdistan’ın temelleri atıldı.

6) ABD Irak’ın kuzeyini “fiilen kendi egemenlik alanı içine sokarak”, Türkiye’nin eskiden olduğu gibi inisiyatif kullanma olanaklarının önünü kesti. Şimdi, Ankara ile Bağdat karşı karşıya getirilecek. Her ne kadar 2011 yılı sonunda Amerika’nın çekileceği söyleniyorsa da, o tarih geldiğinde “Barzani’nin ısrarlı talepleri sonucu” bazı değişikliklerin yapılması beklenmelidir. Zaten ABD’nin yapımına başladığı askeri üsler, “yeni formülleri” de gündeme getirecektir.

İngiltere’nin Kıbrıs’ta, “kendi mülkiyetine soktuğu topraklarda” (*) olduğu gibi, ABD “Barzani’nin ısrarları sonucu” benzer bir uygulamaya gidebilir.

İskenderun Körfezi’nin altının pişirilmeye başlandığını unutmayalım.

-AB’nin alt komisyonlarının birinde, “Hatay Sorunu” adı altında naylon bir sorun daha üretildi, Cumhuriyet’te defalarca yazdım.

-Karpaz yarımadasında ABD (ve İsrail) üslerinin altyapısı şimdiden hazırlanmaya başlandı bile. Bu konu belgeleriyle anlatıldı. (**)

Esas neden başkaydı…

ABD’nin 2003’te Irak’ı işgalinin gerisinde, “bu toprakları kendi denetimi altına alma” hedefi vardı. Türkiye gibi “açılıp saçılmış bir yapı” bulunmadığı için askeri kuvvetlerle sınırlar aşıldı.

Operasyon tamamlandı, “yönetimler ve yandaşlar yerleştirildi”, şimdi çekilme zamanı.

-Amaca büyük ölçüde ulaşıldı.

-152 bin asker tutmak çok pahalı, üstelik büyük ekonomik kriz geldi çattı.

-ABD’nin dünyadaki imajı işgal yüzünden sıfırlandı. İngiltere bile askerlerini çekti; Amerika yalnız başına kaldı.

-Askerlerinin verdiği 4 bin kayıp Amerikan kamuoyunda yönetime karşı büyük tepki yaratıyor.

Obama’nın başkanlığı ile birlikte “yeni bir Amerika görüntüsü” yaratılması zorunlu. 16 Kasım 2008’de varılan uzlaşma “ileride uygulanmasa bile”, ABD’ye 3 yıllık bir nefes alma rahatlığı yaratacak.

Üstelik “bu jestin” Obama’yla birlikte ortaya konması yeni görüntü açısından büyük önem taşıyor. Amerika ve İngiltere dünyaya ve kendi insanlarına yalan söyleyerek işgal ettikleri ve 1,6 milyon insanı öldürdükleri Irak’tan Obama’yla birlikte çekiliyorlar görüntüsü verilecek.

İşgalin yöntemi değişecek

2011’de belki askeri işgal sona erecek ama “sivil işgal” onun yerini alacak.

-Irak’ın kuzeyindeki Barzani yönetimi ABD, İngiltere ve İsrail’in güdümünde olacak. Büyük olasılıkla, dev askeri üsler Amerika’ya devredilecek.

-Bağdat’taki “sivil yönetim” yine aynı grubun denetiminde olacak.

-Irak’taki “Sünni, Şii, Kürt,Türkmen çatışmaları” bir ya da ikisinin Batı’dan yardım istemesine yol açacak.

-Türkiye’de ılımlı İslam yapılanması yerleştirilebilirse, “Irak Türkiye’leşirken,Türkiye de Irak’laşmaya başlayacak”.

Ankara, Bağdat ve Kürdistan’ın ipleri Washington ve Pentagon’un elinde tutulacak.

Altı pişirilmek istenen plan bu. Yolun yarısını tamamladılar bile. Bu model içinde AB süreci üzerinden Güneydoğu Anadolu’nun koparılması girişimleri yoğunlaştırılacak. Ermeni soykırım tasarılarına Kürt soykırım tasarıları AB tarafından eklenecek.

Türkiye bu gerçekle yüzleşmeye hazır mı?

(*) Kıbrıs adasının %9 dolayında bir bölümü İngiltere’nin mülkiyetindedir.(1960 Anlaşması)

(**) “KKTC’de Amerikan ve İsrail Üsleri mi?” 16 Mayıs 2008 tarihli Cumhuriyet’te Bıçak Sırtı’nda çıkan makale.

www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali