Emre Kongar
Emre Kongar ekongar@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Bir devlet nasıl çökertilir?

21 Şubat 2016 Pazar

Bir devlet zor kurulur:
Türkiye Cumhuriyeti, çok zor kurulan devletlere bir örnektir...
Adeta mucizevi bir biçimde kazanılan bir Kurtuluş Savaşı’na dayanır.
Bu yetmezmiş gibi, ikinci bir mucizevi süreç daha yaşamıştır:
Feodal bir din-tarım toplumu üzerine çağdaş bir toplumu kurgulamak gibi, ekonomik, sosyolojik, kültürel ve siyasal açılardan son derece zor bir süreci, çok kısa bir süreye sığdırmıştır.
Bu iki mucize benzeri süreç sonunda, Yirminci Yüzyıl’ın başında, “Hasta adam” olan, yenilmiş ve işgal edilmiş, yoksul, çağ gerisi Osmanlı İmparatorluğu’ndan, genç ve dinamik bir Türkiye Cumhuriyeti doğmuştur.

***

İnsanlık tarihinin yüzyıllar süren uygarlaşma sürecini kaçıran Osmanlı İmparatorluğu’nun gecikmesini telafi eden ve bu tarihi adeta “hızlandırılmış” bir biçimde yaşayan Atatürk Türkiye’sinin feodal bir din-tarım toplumundan çağdaş bir endüstriyel- kentsel topluma hızla dönüşmesi elbette hiç de kolay olmamıştır...
Zaten şu anda bu süreçten kaynaklanan, dönüşümün tamamlanmamış olmasının yarattığı sorunlar yaşanmaktadır.

***

Bir devletin kuruluşu şu koşulların sağlanmasına bağlıdır:
1) Dış ve iç güvenlik.
2) Üretim ve mali yönetim.
3) Adalet.
4) Ve elbette bu üç önemli faktörün yani devletin işletilmesi için, birinci sırada yer alması gereken, siyaset-idare!

***

Yukarıdaki kuruluş formülü bir devletin 3 adımda çökertilme reçetesini de verir:
1) Siyaset aracılığıyla devletin yönetimini ele geçirir adliyeyi kendinize bağlarsınız.
2) Adliye aracılığıyla toplumu (muhalefeti, medyayı) susturur, askeriyeyi çökertirsiniz.
3) Bu arada üretimi ve maliyeyi de, iktidarınızı güçlendirmek, kendinizi zenginleştirmek ve muhaliflerinizi cezalandırmak için kullanırsınız.
Böylece ortada devlet diye bir şey kalmaz.

***

Uygulayıcılar için bu formülün tek bir sakıncası vardır:
Devlet çökünce bu çöküntünün ilk altında kalanlar onu çökertenler olur!

***

Can ve Erdem başta olmak kaydıyla, Silivri’de yatanları unutma, unutturma.  



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Trump hoş mu geldi? 7 Kasım 2024

Günün Köşe Yazıları