Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Anayasa Yazmak
Bektaşi derenin kıyısında oturmuş, çamurdan heykelcikler yapıyor. Oradan geçen biri sormuş:\n
\n- Ne yapıyorsun Erenler?\n
\n- Adam yapıyorum, demiş bizimki.\n
\nBeriki şaşırmış \n
\n- Tövbe estağfurullah, demiş, olur mu öyle şey?\n
\nBektaşi gülerek yapıştırmış yanıtı:\n
\n- Rızkını vermedikten sonra neden \tolmasın ki?\n
\nÖyledir, gereğini yerine getirmeden bir işi yapıyor görünmek kolay, güç olan gereğini yerine getirmek.\n
\nGereğini yerine getirmeden anayasa yazmak, Bektaşi’nin rızkını vermeden insan yapmak öyküsündeki gibi kolaydır.\n
\nTabii, ne Bektaşi’nin çamurdan bebekleri insan hatta tam anlamıyla heykeldir, ne gereğini yerine getirmeden devletin engin yetkilerini anlatmak üzere kaleme alınmış olan metinler anayasadırlar.\n
\nBir anayasa yazarken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.\n
\nHer şeyden önce, anayasalar siyasi iktidarları sınırlamak için kaleme alınırlar, vatandaşın özgürlüklerini sınırlamak için değil.\n
\nMagna Carta’nın (1215) dünyanın ilk anayasal belgesi olarak kabul edilmesinin nedeni hükümdarın yetkisini kısıtlayan ilk yazılı belge olmasındandır.\n
\n***\n
\nAnayasalar vatandaşların hak ve özgürlüklerini gerçekten güvence altına almalıdır, sureta değil.\n
\nYoksa önce özgürlükleri sayıp döküp, hemen ardından ama diyerek başlayıp, sınırlamaları getirerek, o özgürlükleri kâğıt üzerinde bırakan metinler anayasa değil, amaları birbiri ardına sıraladığı için “amayasa”dır.\n
\nAnayasalar toplumun geniş katılımı ve mutabakatı ile ortaya çıkarılmış, toplumun üzerinde uzlaşmaya vardığı ve demokrasinin genel kurumlarıyla çelişmeyen metinler olmalıdırlar.\n
\nToplumun geniş kesimleri ve demokrasinin temel ilkeleriyle mutabakat halinde olmayan temel yasalar anayasa değil, dayatma rejimi temel yasasıdır.\n
\nMutabakatın anayasal metnin oluşturulması sırasında geniş katılım ile sağlanması esastır, sonradan, halkoylaması yoluyla elde edilecek çoğunluk gerçekten bu mutabakatı sağlamaya yetmez.\n
\nKendi siyasi tarihimizde bunun iki örneği vardır.\n
\nBirincisi 1961 Anayasası. İçeriği bakımından tartışmasız özgürlükçü ve zamanına göre ileri olan 1961 Anayasası, geniş bir katılımla bir kurucu meclis tarafından yapılmış olmasına karşın, başarılı olamamışsa bunun nedeni, yapımı sırasında toplumun bir kısmını dışlamış ve dolayısıyla kendisinin de toplumun bir kısmı tarafından dışlanmış olmasıdır.\n
\n***\n
\nAnayasanın yapıldığı sırada sağlanamamış olan geniş katılım, sonradan halkoyunun metni onaylamasıyla giderilebilecek bir kusur değildir, kuralının bir örneği de 1982 Anayasası’dır. Cuntanın emriyle hazırlanan bu anayasa 1982 7 Kasımı’nda yüzde 91.5 oranında tasvip görmesine karşın demokratik bir meşruiyet kazanamamıştır.\n
\nGeniş katılım, toplumsal mutabakat gibi unsurlarına tam riayet edilerek hazırlanan bir anayasa metninin bütün gerekleri yerine getirmiş olması için iki husus daha şarttır.\n
\nBunlardan birincisi, anayasanın, rejimin belli başlı kurumlarını demokrasinin temel kurallarına uygun olarak oluşturmasıdır.\n
\nYani, bağımsızlığı olmayan, yürütmenin sultasında bir yargı mekanizması oluşturan metin demokratik bir anayasa değildir. Metnin halkoylamasında oyçokluğuyla onaylanmış olması sonucu değiştirmez. Böyle bir metin halkoylamasında çoğunlukla onaylansa bile, milli iradeye uygun olduğu halde, demokratik değildir.\n
\nDemokratik olmayan anayasalar olamaz mı?\n
\nDiktaların anayasaları olamaz mı?\n
\nŞekli olarak olur, ama vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini ve bunların güvencelerini garanti altına almayan metinler anayasalar değil, yurttaşın anasını ağlatan yasalar olarak nitelenirler. \n
\nNihayet bir anayasanın çağın ihtiyaçlarına ve getirdiği özgürlük çağrılarına yanıt vermesi gerekir ki çağdaş olsun. Çağdışı anayasalarla çağdaş demokrasiler oluşmaz.\n
\n\n\n
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun konuşma
- Özgür Özel'den 'atama' çıkışı
- Özgür Özel kutlama programında
- CHP'li vekilden Soma için flaş çağrı...
- Mine Esen'den anlamlı konuşma...
- Serra Menekay yazdı, Aysim Dolgun Ildız besteledi
- İşte Cumhuriyet'in tarihi
- Ankara Emek ve Demokrasi Güçleri eylem yaptı
- Cumhuriyet 100 yaşında! İyi ki Cumhuriyet var
- Şişli'de Hıdırellez coşkuyla kutlandı
En Çok Okunan Haberler
- Temmuzda emekli maaş zammı ne kadar olacak?
- 22 yıldır kayıp olan adamın cansız bedenine ulaştı!
- Ayhan Bora Kaplan davasında yeni gelişme
- Seçimde düğüm çözülüyor
- Ali Koç adaylık için kararını verdi!
- Engin Polat'ın hesabından dikkat çeken maskeli paylaşım
- POS'la para toplayanlar dikkat!
- Trendyol 1. Lig'de tarihe geçen uzatmalar!
- İYİ Parti'de kan kaybı sürüyor
- PTT binasını satışa çıkardılar!