Deniz Berktay, Kiev'den bildiriyor: Kuzeyden notlar, Kırım’daki patlamalar ve savaşın gidişi

Rusya, patlamanın bir sabotaj sonucu olmadığını söylüyor. Ukraynalı yetkililer ise birkaç anlama birden gelebilecek açıklamalar yapıyor: Ukrayna Savunma Bakanlığı, bu konuda bilgilerinin olmadığını söylerken Ukrayna Devlet Başkanlığı Danışmanı Mihaylo Podolyak, olayın sabotaj grupları tarafından düzenlenmiş olabileceğini söylüyor ve “Bu daha bir başlangıç” diyor.

‘KIRIM’I GERİ ALALIM’

Ukrayna’da basında ve sosyal medyada ise bu olay zafer havasıyla kutlandı. Dahası, “Kırım’ı savaşarak geri alalım” diyen sesler yeniden yükseldi. Zelenski de yeniden Ukrayna’nın bu savaşın sonunda Kırım’ı geri alacağını söylemeye başladı.

Rusya, Kırım Yarımadası’nı 2014’te ele geçirmişti. Dolayısıyla bu savaşta “işgal altındaki topraklar” denirken iki farklı kategori söz konusu:

1- Rusya’nın 2014’te doğrudan veya dolaylı yoldan denetimine aldığı yerler (Kırım ve Donbas’ın bir kısmı)

2- Rusya’nın bu yıl 24 Şubat’tan itibaren ele geçirdiği yerler. Ukrayna yönetimi savaş alanındaki duruma ve İngiltere’yle ABD’nin telkinlerine göre bazen kendileri açısından asıl hedefin 24 Şubat’tan itibaren ele geçirilen yerlerin geri alınması olduğunu söylüyor bazen de Kırım’ı geri almadan savaşı bitirmeyeceklerini. Bir  açıdan bakıldığında Ukrayna açısından, Kırım sorununun zamana yayılması, Kırım’ın Ukrayna’yla bağlarını iyice zayıflatabilir ve silahların patladığı bu ortamda Kırım ele geçirilmezse bir daha böyle bir fırsat olmayabilir diye düşünülebilir. Fakat Ukrayna Kırım’ın kuzeyinde Rusların ele geçirdiği bölgeleri geri alabilse bile Kırım’ı anakaraya bağlayan incecik kıstağı nasıl aşacak bu belli değil.

(Ukrayna’nın Energoatom Ajansı, Zaporojye santralının dün beş kez vurulduğunu, vurulan yerlerden birinin de radyoaktif materyallerin tutulduğu alanın yakınlarında bir yer olduğunu açıkladı. Rusya’nın TASS haber ajansında yer alan ve Rus yetkililere dayandırılan haberde ise Ukrayna’nın santralı iki kez top atışına tuttuğu ifade edildi.)

Ayrıca, Kırım’daki nüfusun büyük kısmı etnik Rus ve bunların savaş şartlarında Ukrayna yönetimine sorun çıkarmayacağının bir güvencesi yok. Bunların dışında Kırım, Rusya yönetimi için bir haysiyet meselesi. Rusların çoğunluğu da Kırım’ı kendi ülkelerinin bir parçası olarak görüyor. Dolayısıyla Putin, “ülke tehlikede” diyerek çok daha geniş kesimleri seferber edebilir. Rusya’daki kamuoyu araştırmaları da Putin’in bu savaşı bir Rusya-Batı savaşı olarak gösterdiği için kamuoyu desteğinin hâlâ çok yüksek olduğunu ortaya koyuyor.

Putin’e desteğin -ve Rusya’ya uygulanan yaptırımların kamuoyu üzerindeki etkisinin- en önemli bir göstergesi, 11 Eylül’de Rusya genelinde yapılacak yerel seçimler olacak. Ukraynalı yetkili ve uzmanlarsa savaşın aktif aşamasının yıl sonuna kadar alınması gerektiğini söylüyor. Kış mevsimi gelirse Ukrayna’nın işgal altındaki toprakları geri alma ihtimali epey azalacak. Ayrıca kamuoyunda yorgunluk ve savaştan bıkkınlık artmaya başladı. O nedenle birkaç ay sonra savaşın gidişi daha netlik kazanacak. 

denizberktay@yahoo.com