Deniz Berktay, Kiev'den bildiriyor: Zaporojye’de referandum hazırlığı başladı

Türkiye, Rusya ile Ukrayna arasında yeniden görüşmelerin başlamasını önerirken gerek Moskova’dan gerekse Kiev’den gelen açıklamalar barışın henüz uzakta olduğuna işaret ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya’yla Ukrayna liderleri arasında müzakerelerin başlaması konusundaki çağrısına ilk yanıt Kremlin’den geldi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in sözcüsü Dmitri Peskov, Erdoğan’ın Rusya ve Ukrayna arasındaki müzakerelerde önemli rol oynadığını söyledikten sonra iki liderin buluşması için zeminin hazır olmadığını söyledi. Peskov, devlet başkanları düzeyinde ziyaret olabilmesi için öncelikle iki ülke komisyonları arasında müzakerelerin başlayıp belli konularda anlaşma sağlanması gerektiğini dile getirdi. Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya doğrudan taarruza geçmesinden kısa bir süre sonra taraflar arasında müzakereler başlamış ve 29 Mart’ta İstanbul’da yapılan müzakerelerde taraflar anlaşmanın eşiğine gelmişti. Ancak daha sonra bazı Ukrayna yayın organlarının Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi’ne dayandırdıkları haberde belirttikleri üzere İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un Kiev’e gelerek Ukrayna yönetimini, Rusya’yla savaşa devam konusunda ikna etmesi müzakere sürecinin çıkmaza girmesindeki en büyük etkenlerden biri olmuştu. Rusya heyetinden 22 Mayıs’ta yapılan açıklamada müzakerelerin tamamen kesildiği dile getirilmişti.

İŞGAL ALTINDA REFERANDUM

Öte yandan, topraklarının büyük kısmı Rus işgalinde bulunan Ukrayna’nın Zaporojye ilinde, Rusya’ya bağlanma konusunda referanduma hazırlık yapılıyor. Rusya’nın Zaporojye iline yönetici olarak atadığı Yevgeniy Balitski, referanduma ilişkin kararnameyi imzaladı. Zaporojye il merkezinin Ukrayna hükümeti kontrolünde olmasına karşılık ilin yüzde 60’ı, Rusların elinde bulunuyor. İlin güneyindeki topraklar, Azak Denizi kıyısında bulunuyor ve bu bölge Rus işgalindeki Kırım Yarımadası ile Rusya arasında koridor işlevi gördüğü için Rusya bu bölgeleri terketmek istemiyor. Referandumun büyük bir ihtimalle Rusya genelinde yerel seçimlerin yapılacağı 11 Eylül tarihinde düzenlenmesi bekleniyor. Rusya’nın işgalindeki diğer bir il olan Herson’da da benzer bir referandumun düzenleneceği tahmin ediliyor. Ukrayna yönetimi, işgal altındaki topraklarda referandum düzenlenmesi halinde, bunun barış görüşmelerini tamamen sona erdireceğini söylemişti.

NÜKLEER SANTRAL SALDIRISI

Zaporojye konusunu daha da kritik hale getiren husus ise burada Avrupa’nın en büyük nükleer santralının bulunması. Zaporojye Nükleer Santralı, savaşın ilk günlerinde Rusların eline geçmişti. Son günlerde, nükleer santrala top mermilerinin isabet ettiği söyleniyor ve bu konuda Rusya’yla Ukrayna, birbirlerini suçluyor. Ukrayna yönetimi, santraldan nükleer sızlamaların başlayabileceğini söylemişti. 

Zaporojye ilinde son zamanlarda çatışmaların yoğunlaşması ve iki tarafın da buraya kuvvet kaydırması, burada bütün Doğu Avrupa’yı etkileyebilecek bir çevre felaketinin yaşanma ihtimalini gündeme getiriyor.

"İNTİHAR OLUR"

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, uluslararası denetleyicilere Zaporojye Nükleer Santralı’nı inceleme izni verilmesi çağrısında bulundu. 

Nükleer silahları olan ülkelerden, bu silahları ilk kullanan taraf olmamayı ve nükleer silahları olmayan ülkeleri tehdit etmemeyi taahhüt etmelerini isteyen Guterres, “Bence kimse nükleer savaş fikrini kabul edemez. Bu, gezegenin felaketi olacaktır. Kimse nükleer silahı ilk kullanan taraf olmazsa nükleer savaş da olmaz. Nükleer santrala yapılabilecek herhangi bir saldırı intihardır” dedi.