Cahit Sıtkı Tarancı, “Delikanlı çağımızdaki cevher /Yalvarmak, yakarmak nafile bugün. / Gözünün yaşına bakmadan gider” diyor “Otuz Beş Yaş” şiirinde... Delikanlı, “çocukluk çağından çıkmış erkek” diye bilinir; ama inandığından ödün vermeyen, dik duruşlu kadınlara da delikanlı dediğimiz olur.

Cinsiyet ayrımı yapmadan baktığımızda delikanlılık insanın gözyaşını sakladığı, kanının delice aktığı, bedensel duyarlılıklarını anladığı, olmadık yer ve anda şimşek gürültüsüyle tepkiler verdiği, “muhafazakârlığa” en uzak olduğu, akıl bilimdışı olandan hızla etkilendiği, belki en çok yanlış yaptığı çağıdır. Göz açıp kapasıya geçer. Bizde iki üç kuşak erişkinlerin aklı, bilimi öteleyen eksik, yanlış siyasal inatlarıyla delikanlılığı doğal akışından uzak yaşamaktadır.

2010’a gelinceye, basının büyük bölümü yol yön değiştirinceye dek kız-erkek ayrımı olmadan, aynı ya da ayrı görüşlü delikanlıları, sanatsal bilimsel alanlarda koşturan öğrenci topluluklarıyla konseylerini ara ara ekranlarda görürdük. Birbirlerini de hırpalayarak siyasetçileri, eğitimi, üniversiteyi, yaşamlarını kısıtlayan her şeyi çatır çatır tartışırlardı.

12 Eylül darbesinin delikanlılara yaptığı en büyük kötülük Yükseköğretim Kurulu’nu (YÖK’ü) MEB’ye bağlayıp özerkliğini yok ettiği üniversiteyi siyasetçilere teslim etmesidir. Bugün çoğu üniversitede bilimselliğin yerini günlük politikanın aldığını, delikanlılığı salt erkeklere özgü bir dönemmiş gibi gören anlayışın baskınlaşmasını izliyoruz. 2012’den sonra ilk-ortaöğretimde 4+4+4’le başlayan, bununla yetinmeyip “Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum” savlı “ÇEDES”le, laik eğitime tepkisini “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”yle belgeleyen... MEB’nin ulusal eğitimde Diyanet’i, tarikatları; eğitim durumu, uzmanlık alanı bilinmeyen din insanlarını, kimi dernekleri, vakıfları... Zorunlu karma eğitimi zararlı bulan, kız çocuklarının etek boyundan saçına takılan siyaseti öncelediği düşünüldüğünde... Bugün yarın aklın öncülüğüyle özerk ve özgür olmayan üniversitede, siyasette, aklımıza gelen her alanda yalnız bıyıklı delikanlıları göreceğiz demektir.

Bir süredir üniversitelerin çoğundaki rektörlerin iktidarla yakın ilişkisi giz değil; bu ilişki(ler) üniversitenin her basamağına yansırken siyaset öğretim üyelerine, görevlilerine yasak... Yerel-merkezi örgütlenmede dili eli güçlülere orun kazandırma mesleği gibi... Siyaset salt devlet işlerini düzenleme-yürütme sanatı mı? İnsan(lar), yaşamın her alanında bir ereğe ulaşmak için olumlu olumsuz durumları özgürce düşünüp değerlendirerek bir soruna çözüm bulur, bir işi yürütebilirken, yaşamsal olan her şeyin özündeyken... En çok yanlış yapabilecekleri dönemde delikanlılara siyaset yasak...

Daha onlu yaşlarda karamsar öfkeli olan ya da dünyasından geçen, olmadık işlere bulaşarak karanlık ellere av olan... “Ablalar abiler eyvallah delikanlıyız!” diye racon kesen... Eğitim ve ekmek kapısı kapalı delikanlılar, erişkinler siyasasının neresinde? Eğitimde, ekonomide derinleşen soruların... Düşünme biçiminde ve yöntemlerindeki kalıplaşmış sözlerin, davranışların, hoyratlığın, alkışçılığın, gerçek sorunlara yüzeysel bakışın sorumlusu delikanlılar mı?

Delikanlıları on yıl önce testle tostla büyütüyorduk; şimdi teste biraz yakın, tosta epey uzaklar. Ne verdiysek verdiğimizden daha azını alıyoruz; verdiklerimiz 21. yüzyılın “y”si etmez... İşler iyi değilse... Birilerine kızmak gerek... Delikanlı(lar)dan iyi günah keçisi bulunabilir mi?

Delikanlıların da aklı, duyguları, gözü yok mu?

Gözlüye gizli olur mu?