Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
‘Aydınlanma’ aydınlan demektir
Birkaç ay önce bir yayınevinden telefon ettiler; “Aydınlanma Çağı” üzerine bir kitap yazmamı önerdiler. “Avrupa’da düşünce alanında en köklü değişimlerin yaşandığı dönem olan XVIII. yüzyıl; değişmez kurallı dinsel inanışlara ve bunlardan kaynaklanan skolastik (dogmatik) düşünceye karşı; aklın, deneyimlerin, kuşku ve araştırmaların ön plana çıktığı çağ”ı konu alan bir kitap yazmamı istiyorlardı.
Bilindiği gibi, 18. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve her konuda akla öncelik tanıyan düşünce sistemine Aydınlanma, bu düşünce sisteminin etkisiyle bilim ve felsefede büyük gelişmelerin olduğu bu yeni döneme Aydınlanma Çağı denmiştir. Aydınlanma Çağı’nda “aklın kullanılması ile doğru bilgiye ulaşılabileceği” fikri temel alınmıştır.
Sağcılar, İslamcılar, postmodernler, Tıpkı AKP gibi, genel olarak aydınlanma düşünce ve hareketlerinden, özel olarak da “Aydınlanma Çağı”ndan nefret ederler.
***
Öneri sahiplerine, böyle bir kitabı ancak iki yılda yazabileceğimi, kalan ömrümün iki yılını bu işe ayıramayacağımı; kitabı yabancı bir yazardan çevirtebileceklerini söyledim ama telif bir kitap istiyorlarsa Prof. Dr. Afşar Timuçin’e başvurmalarını önerdim. Aradan bir süre geçti, bir arkadaşımın evinde Afşar Timuçin’in “Aydınlanma Yazıları” (Bulut Yayınları, Nisan 2018) adlı kitabını gördüm. Aradan altı ay geçmiş, okuduğum gazeteler ve kitap ekleri kitabın sözünü bile etmemişti. Bu da ülkemizin “Sürekli Aydınlanma” çağının dışında yaşadığının kanıtıydı.
***
Kitabın “Önyazı”sından “hayır için” birkaç alıntı yapacağım:
1- Aydınlanma bir sürekli devrim olgusudur ve bilincin kendine karşı giriştiği sürekli dönüşüm etkinliğinin bir anlatımıdır. Aydınlanmayı usun yönlendirdiği bir ilerleme bilinci olarak da görebiliriz. Us doğanın bize bir armağanıdır, bir yetidir, gerçekliği tanıma yetisidir, aynı zamanda anlama ve yargılama yetisidir. Bilinç onun bir ürünüdür. Descartes onu “iyi yargılama ve doğruyu yanlıştan ayırabilme gücü” olarak tanımlıyordu.
2- Sağlıklı bir eğitim öncelikle iyi düzenlenmiş bir bellek eğitiminin varlığını gerektirir. Eğitim ailede başlar. Bunun başka bir yolu yoktur: aile varlığı zorunlu olan bir toplum kurumudur. Ancak bellek eğitimi ailenin altından kalkabileceği bir iş değildir. Aile kötü bir eğitim ortamıdır. Orada genellikle eğitilmemiş insanlar eğitim işini yüklenirler ve bireyler duygu ve düşünce açısından ilk kötü deneylerini ve ilk ruhsal sarsıntılarını orada yaşarlar, böylece daha baştan yanlış bilinç oluşturmaya başlarlar.
3- Bellek eğitimi ancak okulda gerçekleştirilebilir. Ama çok zaman eğitim kuramlarının ve eğiticilerin de bellek eğitimi diye bir sorunu yoktur. Bellek eğitimine kavram eğitimi de diyebiliriz. Sağlam bellek doğru kavramlardan kurulmuş bellektir. Asıl sorun, yaşamsal önem taşıyan temel kavramların gerçekliğin şemasını temel alan bir sıradüzenine göre belleğe yerleştirilmesi ve kavram içeriklerinin gerçeğe uygun olmasıdır. Bunun için kavramın karşılığı olan gerçekliği tüm gelişim evreleri boyunca, özellikle tüm dönüşüm noktalarını göz önünde tutarak incelemek gibi biraz külfetli bir işi göze almak gerekir. Ayrıca eğitim programlarının buna göre düzenlenmiş olması, eğiticilerin buna göre yetiştirilmiş olması gerekir.
***
“Aydınlanma” ve aydınlık düşünceye erişme imam hatiplerin zifirî karanlığında öğrenilmez. “Aydınlanma Yazıları” her Cumhuriyetçinin mutlaka okuması gereken bir kitap. Türk Aydınlanma Hareketinin alçakgönüllü neferi Afşar Timuçin’i ve yayınevini kutlarım.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun konuşma
- Özgür Özel'den 'atama' çıkışı
- Özgür Özel kutlama programında
- CHP'li vekilden Soma için flaş çağrı...
- Mine Esen'den anlamlı konuşma...
- Serra Menekay yazdı, Aysim Dolgun Ildız besteledi
- İşte Cumhuriyet'in tarihi
- Ankara Emek ve Demokrasi Güçleri eylem yaptı
- Cumhuriyet 100 yaşında! İyi ki Cumhuriyet var
- Şişli'de Hıdırellez coşkuyla kutlandı
En Çok Okunan Haberler
- 'Radikal adımlar atılmazsa...'
- Sertab Erener yeniden Eurovision'da
- Ece Üner'in 'Taha Hüseyin Karagöz' eleştirisi gündemde
- 'Sarayı göremiyoruz ama alınan belediyeleri görüyoruz'
- 'Ana hedef Recep Tayyip Erdoğan'
- 7 banka artık tek ATM'den hizmet verecek
- Fenerbahçe'den İsmail Kartal kararı!
- Gök gürültülü sağanak yağış etkili olacak!
- Emsal olacak bir karar: Kiracıya 55 günde jet tahliye!
- Erdoğan'dan 'operasyon' sonrası dikkat çeken açıklama