Orhan Bursalı
Orhan Bursalı obursali@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Yok mudur bahtı kara milleti adaletsiz vergiden kurtaracak?

27 Kasım 2023 Pazartesi

Bildiğimiz konudur, Namık Kemal’in şiirindeki en çarpıcı mısra şudur: “Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini/ Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini?”

Mustafa Kemal Atatürk 1921’de Meclis konuşmasında Namık Kemal’i şöyle yanıtlar: “Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini/ Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini.”

Bizim vergi sistemi ücretlilerin bağrına saplanmış bir hançerdir. Hiçbir iktidar da bu hançeri çekip çıkarmaya ve adaletli bir vergi sistemine adım atmamıştır. Türkiye’nin vergi gelirleri yükünü hep çalışanlar üstlenmiştir.

En çok vergi verenler sahnede ödüllerini alırlar ama o sahneye halkı temsilen bir ücretli hiç çıkarılmaz! Çünkü sistem durmadan zenginlere çalışır.

DİSK ÇOK İYİ ÇALIŞIYOR

Dr. Arzu Çerkezoğlu’nu çok başarılı buluyorum. Emekçi sınıflarına “Çerkez” tutkusunda, biatında milim oynamaz. 13 Kasım 2023 Pazartesi günü İstanbul’dan Ankara’ya #GelirdeVergideAdalet yürüyüşü başlattılar ve 17 Kasım 2023 günü Ankara’da bir mitingle sona erdi.

Fırsat bu fırsat bizim TV’lerde vergi ve gelir adaleti konusunda öyle bir iki geçiştirilen program değil, yürüyüş haftası boyunca çok ciddi yorumlar, raporlar, incelemeler ekranlarda dolup taşmalıydı. Biz, “Yahu kim izleyecek, bu programlar reyting de getirmez ilan da” düşüncesindeyiz. TV’de program yapan bir arkadaşıma bir rock müzisyenini önermiştim, söyleşiler arasında en düşük reytingi almıştı ve sonra kendi bildiği reytingi yüksek kişilerden hiç sapmamıştı!

MİLLİ HASILADA PAYIMIZ EĞİK DÜZLEMDE

Ücretli millet çok vergi verir, milli hasıladan az pay alır.

TÜİK, 2022 Gayrisafi Yurt İçi Hasıla IV. Çeyrekte Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2022 yılında yüzde 5.6 arttı, saptamasını yaptıktan sonra diyor ki: “4. çeyrek verilerine göre emeğin Gayrisafi Katma Değer içindeki payı (işgücü ödemeleri) yüzde 25.2’ye geriledi. 2019’un 4. çeyreğinde yüzde 32 olan emeğin payı 4 yılda yaklaşık 7 puan azaldı. Aynı dönemde sermayenin Gayrisafi Katma Değer içindeki payı (net işletme artığı) ise yüzde 51.5’ten yüzde 56.7’ye yükseldi...” (DİST açıklaması)

Yani emekten sermayeye gelir transferi.. Bu yeni de değil. Emeğin Gayrisafi Katma Değer içindeki payı 2016’dan beri düşüşte. 2016’da bakın hele, yüze 36.3 olan emeğin payı, 2022’de yüzde 26.5’e düşerken sermaye payı 2016’da yüzde 47.5’ten 2022’de yüzde 54.5’e yükseldi.   

DİSK’in ekimde yayımladığı ücret kemiren vergi raporu önemliydi:

- Çalışanlar bir yandan yüksek enflasyon bir yandan adaletsiz vergi ve kesinti yükü altında eziliyor. 2023 Ocak ayında yaklaşık 1.300 TL gelir vergisi ödeyen bir çalışan 2023 Ekim’den itibaren 3.500 TL gelir vergisi ödüyor.

- Yüksek enflasyon nedeniyle büyük alım gücü kaybı yaşayan çalışanların, eline geçen net ücretleri de yılın ikinci yarısında artan vergi ve kesinti yükü nedeniyle giderek düşüyor.

- Gelir vergisi tarife dilimleri ve oranları adil biçimde düzenlenmediğinden çalışanların üzerindeki vergi yükü artıyor. Çalışanların yıl içinde aldığı ücret zammının önemli bir bölümü vergiye gidiyor.

ALABİLDİĞİNE SÖMÜRÜ

Şirketlerin pek çoğu toplamda baktığınızda çalışanlardan daha az vergi ödüyor.

Millet dolaylı vergilerle alabildiğine sömürülüyor.

Katmadeğer vergileri (KDV), gelirlerinde 20 kat, 50 kat, 100 kat fark olan tüketiciler arasında bir ayrım yapmadan, herkesten aynı vergiyi kasa başında kesip alıyor. Adaleti sağlamak için mesela zengin kesimlerden harcamalarından-tüketimlerinden basamaklı bir ekstra KDV alınmıyor.

İktidar IMF programlarının en keskinini uyguluyor. IMF’den çok daha düşük faizli mesela 50 milyar dolar kredi neden almadığına ilişkin bir başka yorum getirebilirsiniz:

“IMF’nin ekonomik önlemler programı iktidarı tatmin edecek kadar ağır olmadığı için.”

Evet, Milletin bağrına iktidarlar dayamış hançerini/ Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini?



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları