Bu nedir diyeceksiniz... Dünyada en etkili 200 bin bilim insanı içinde yer alan bilim insanı sayımız ve toplamdaki payımız. Çok geniş bir araştırmayı sunuyor bu haftaki Herkese Bilim Teknoloji dergisi, Prof. Dr. Ata Utku Akçıl’ın emeğine saygıyla.

Çok kapsamlı, tüm dünyadaki bilim insanlarının başarılarını belirli kriterlere göre araştıran, dünyanın sayılı üniversitelerinden Stanford araştırmacıları 3 yıldır dünyanın en etkili bilim insanlarını sıralayan listeler hazırlıyor ve yayımlıyor.

Tam 7 milyon bilim insanı gözden geçiriliyor.

Tabii araştırmacılar “bilim insanı” kimliği ile araştırma yapan, patent alan, etkili dergilerde makalelerini yayımlayanları dikkate alıyor. Akademik titri olup da dişe dokunur bir şey yapmayanların bu listelerde esamesi bile okunmuyor.

Üniversitenin son listesinde dikkate alınan “nitelikli yayın sayısı, yayınların yer aldığı derginin etkisi, patent sayısı, yapılan atıf sayısı, h-indeks, hm-indeks, makale sayısı, atıf alan makale sayısı ve yayımlandığı derginin etkisi gibi uluslararası ölçütler” kullanılıyor.

Bilim insanlarının “yıllık etki” kategorisinde incelenmeleri sonucu 200 bin kişi değerlendirildi veya öne çıktı.

200 BİN ARASINDA 1202

Bu bilim insanları; dünya biliminin önde gelenleri, bilime en çok katkıda bulunanlar.

200 bin kişilik listede, 1202 bilim insanımız yer alıyor. Yani toplamın yüzde 0.6’sı kadar.

Bir de “kariyer boyu etki” kategorisi oluşturulmuş.

195 bin bilim insanı değerlendirilmiş. Bu listeye daha az bilim insanımız girebilmiş: 897.

Bu araştırma, “22 bilimsel alan ve 176 alt alana ayrılmış, en az 5 makalesi olan tüm bilim insanları için alana ve alt alana özgü yüzdelikleri” gözeten veri tabanından elde ediliyor.

ÇOK EKSİĞİMİZ VAR

Dergide çeşitli başlıklar altında sıralanan listelere baktığımızda büyük eksikliklerimizi de görüyoruz. Ülkede önemli bilim disiplinlerinde çok az sayıda araştırmacımızın olduğunu, bazı bilim araştırma sektörlerinde hiç olmadığımızı, pek çok alanda zayıf kaldığımızı vb. fark ediyoruz.

Yani bazı kişilerimiz ve öbeklerimiz var.

Ata Utku Akçıl diyor ki: Yeteneklerimizin geliştirilmesi ve 200 bin kişilik listede “yüzde 1 ve üzeri oranın yakalanması hedeflenmelidir. Bu ise ancak ‘BİLİM’ için yapılacak yatırımlar ve ‘BİLİM’e güven” ile mümkün olacak. Unutulmamalı ki “Her felaket filmi, bilim insanlarına kulak asılmamasıyla başlar ve bu filmin sonu da en acı şekilde tüm canlıları etkiler”.

Önce üniversitelerimize layık rektörler atayarak ve özerkliklerini hızla artırarak işe başlayabiliriz. Boğaziçi Üniversitesi’de yaşananlar bilime teşvik değil bilimi baltalamak. Mezarını kazıyoruz! İktidar, bu işten hızla vazgeçmeli, kendisi için değil Türkiye ve gelecek için kararlar almalı. Yoksa beş yıl daha kaçan kaçana olacak.

İLK 10 KİŞİLİK LİSTE

200 bin içindeki sıralarıyla ilk 10 bilimcimiz şunlar: Dumitru Baleanu (496); İlhami Gu¨lçin (677); İsmail Çakmak (734); Mustafa Tu¨rkyılmazoğlu (812); Ahmet Sarı (1321); Metin Sitti (1345); Celal Şengör (2388); Ömer Civalek (2472); Ertuğrul Başar (2522); Fadi Al-Turjman (2609)

Bu bilimcilerimizin tam listesi dergide. Mesela çok tanınmış Celal Şengör’ü ele alırsak dünyada tüm listede 2388. sırada ama kendi uzmanlık alanında (jeokimya ve jeofizik olarak geçiyor) dünyada 34., Türkiye’de tüm disiplinler genel sıralamasında 7.

Bazı önde gelen bilim insanlarımızın Anadolu üniversitelerinde yayıldığını görüyoruz. Mesela Mustafa Tüzen, çevre bilimci, Tokat’tan, Türkiye tüm disiplinlerde 22. sırada. Cengiz Kaya, Harran’dan, bitki biyolojisi yine Türkiye’de tüm disiplinlerde 56. sırada.

Yazılacak çok şey var, en iyisi bir HBT alın, dergi satan bayilerde ve zincir marketlerde.

Şu adresten de HBT’nin PDF versiyonunu ve başka sayılarını indirebilirsiniz ve hatta akademik e-kitaplara da bakabilirsiniz: https://abonelik.herkesebilimteknoloji.com/