Kadına yönelik şiddetle mücadele kapsamında kabul edilen, uluslararası özellikler taşıyan “İstanbul Sözleşmesi”nin çok tartışıldığı, kadına şiddetin yanı sıra pek çok kadın cinayetinin içimizi yaktığı bir ortamda bir saygın kadının toplumsal savaşımını bütün olumsuzlukları bastırır düşüncesiyle örnek göstererek yaralarımızı sarmayı düşündüm.

KOCAELİ’NDE 60’LI YILLAR...

1964’ün sonları. 18 yaşındayım. Atamam Kocaeli’ne yapılmış. Yatağımı ve bavulunu yüklediğim otobüs, 30 saatlik bir yolculuğun sonunda kentin merkezi İzmit’teki küçücük terminale bırakıverdi beni. Yağmurlu ve soğuk bir havada, önce Kandıra’ya gece yarısı da Hacılar köyüne ulaştım. Öğretmenliğimin ilk yılı burada geçti. Eğitim enstitüsü sınavlarını kazanıp yeniden öğrenci olunca, güzelim İzmit’i yaşamımın bir kenarında hep saklı tuttum.

2 Haziran1968 seçimlerinde bu güzel kente bir hanımefendi belediye başkanı seçildi. Bu, Leyla Atakan’dı. Demokrasinin, kadın haklarının, laik toplum düzenin bir göstergesiydi bu. 

Leyla Atakan, istiklal madalyalı bir orgeneralin kızıydı. Babası Trabzon’da komutanlık yaparken 1942-1943 öğretim yılında Trabzon Lisesi’nden mezun olmuştu. Ben de aynı liseyi 1963-1964 öğretim yılında bitirecek, bitirdiğim yıl da İzmit’in yolunu tutacaktım.

45 YAŞINDA ÜÇ YILDIR GÖREVDE

Takvimler 11 Şubat 1971’i gösterirken bir yıldırım düşmüştü, ülkemizin yurtsever insanının duyarlı dünyasına.

Sevdiğim, ilk göz ağrım kentin belediye başkanını yitirmiştim. 

Değirmendere dönüşü yaşanan trafik kazası; yaşamını, doğduğu kentin insanına adamış saygın bir belediye başkanıyla yakın çalışma arkadaşlarının üçünü sevenlerinden ayırıyordu. 

Leyla Atakan, 45 yaşında görevinin 3. yılındaydı.

11 Şubat 2021. Büyük acının 50. yılı. 

Elimde, Kocaeli Üniversitesi’nin kuruluşunun 10. yılında (2002) “Leyla Atakan’ın anısına hazırlanan” kitapçık var. Değerli şair Oya Gündüz Aksu’nun ulaştırdığı bu kitapçığın sayfalarını çeviriyorum:

Leyla Atakan, 22 Ağustos 1925’te İzmit’e bağlı Maşukiye’de doğdu. Annesi Behice Emel Hanım, Babası Orgeneral Hasan Atakan. Çamlıca Kız Lisesi’nde başladığı lise eğitimini Trabzon’da tamamladı. 1943’te Trabzon Lisesi’nin fen kolundan mezun oldu. 

‘CUMHURİYET KIZI BİR DEVRİMCİ’

Leyla Atakan, kendi olanaklarıyla açtığı kursla yaşlıların okuma-yazma öğrenmelerini sağladı. Genç kızları biçki-dikiş alanında, konserve yapımında eğitti. Sağlık kursuna katılarak sertifika sahibi oldu. İğne yaptığı çocuklara çikolata, fıstıklı şeker ve meyve vermeyi önemsedi.

İlkokul yapımına, köyünün elektriğe kavuşmasına öncülük etti. Yardımseverler Derneği, Veremle Savaş Derneği ve Türk Kadınlar Birliği’nde görev aldı.

1955’te CHP Maşukiye köyü ocak başkanı oldu. 1965’te CHP Kocaeli ilk kadın il başkanı unvanını kazandı.

Belediye başkanlığına aday olduğunda İzmit’e bağlı 100 köyün tamamıyla, il bazında 300’e yakın köyle sıcak ilişkiler kurdu.

Dürüstlüğü, çalışkanlığı, kararlılığı örnek oluşturdu. 

 “Vereceğiniz oylar için sizleri pişman etmeyeceğim”, “Gelecek günler hepimize mutluluk getirecek ve bu neticenin şerefini birlikte paylaşacağız” diyerek seçim çalışmalarını tamamladı.

Sandıklar açıldı. Belediye başkanlığını büyük bir farkla bir hanımefendi kazanmıştı. 

Kentin ilk fuarını açtı, imara el attı, kooperatifler kurdu. Kente bir nikâh salonu kazandırdı. Ulaşıma el attı. Küçük otogarı geniş bir alana taşıdı. Köylere doktorlar göndererek yurttaşların muayenesini sağladı. 

1969’da Amerika’da 15 gün incelemelerde bulundu.

1968 seçimlerindeki başarısı nedeniyle Türk Kadınlar Birliği tarafından “Yılın Kadını” seçildi. 

Aracını kendi kullanırdı. Atlara ve silaha düşkündü. İyi atıcıydı. 

Kocaelispor’a gönül vermişti.1970’te Kocaelispor’un “Koruyucu Başkanı” seçildi. 

TABUTUNDA GELİN DUVAĞI

11 Şubat 1971 koca bir kentin kan ağladığı gün oldu.

Toprağa verilmeden önce, Leyla Atakan’ın tabutu, gelin duvağıyla süslenmişti.

Babası ve annesi gözyaşlarıyla evlatlarını uğurladılar. Törende Vali Ertuğrul Ünlüer, Turan Güneş, Hayrettin Uysal birer konuşma yaptılar. 

Elimizdeki kaynakta yer alan bir fotoğrafta Leyla Atakan’ın babası Hasan Atakan, Mustafa Kemal Atatürk’le Süvari Tümenindeki törende yan yanalar.

İsmet İnönü, Mevhibe Hanım, mezarını ziyarette...

Bir değerli hanımefendinin yerel yönetici olarak sergilediği başarının örnek olmasını diliyor, onu ve çalışma arkadaşlarını ölümlerinin 50. yılında saygıyla anıyorum.

AHMET ÖZER

ŞAİR - YAZAR