Ekonomide güven ortamı önemlidir. Güven erozyona uğradıkça bu ekonomideki rol oyuncularının davranışını ve ekonomik göstergeleri negatif etkilemektedir. Yaşanılmakta olan ve giderek derinleşen rejim sorunu ekonomi ve sosyal yaşamı olumsuz etkilemektedir. Ekonomik göstergelerden önemli bir tanesi olan dış ticaret açıkları da giderek artmaktadır.

Şubat ayında dış ticaret açığı 2024 yılı şubat ayına göre yüzde 14.85 oranında artmıştır. 2024 yılı şubat ayında dış ticaret açığı 6 milyar 767 milyon dolar iken 2025 yılı şubat ayında 7 milyar 772 milyon dolara yükselmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ekonomik göstergeler raporuna göre dış ticaretle ilgili bazı verileri ele alalım.

Şubat ayında bir önceki yılın şubat ayına göre ihracat yüzde 1.6 oranında azalırken, ithalat yüzde 2.4 oranında artmıştır. İhracat bir önceki yılın şubat ayında 21 milyar 92 milyon dolar iken bu şubat ayında 20 milyar 761 milyon dolara düşmüştür. İthalat ise bir önceki şubat ayında 27 milyar 859 milyon dolar iken, bu şubat ayında 28 milyar 533 milyon dolara yükselmiştir.

Şubat ayında dış ticaret açığı 2025 ocak ayına göre ise yüzde 3,05 oranında artmıştır. Dış Ticaret açığı; 2025 yılı ocak ayında 7 milyar 542 milyon dolar iken 2025 yılı şubat ayında 7 milyar 772 milyon dolara yükselmiştir.

İHRACAT İTHALATI KARŞILAMIYOR

Görüldüğü üzere şubat ayında dış ticaret açığı hem bir önceki yıl şubat ayına göre hem de bir önceki aya göre artmıştır.

İhracatın ithalatı karşılama oranı 2024 yılı şubat ayında yüzde 75.7 iken 2025 yılı şubat ayında yüzde 72.8’e düşmüştür. 2025 yılı ocak ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 73.7 olarak gerçekleşmiştir. Görüldüğü üzere şubat ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı ocak ayına göre de düşmüştür.

Dış ticaret hacmi 2025 yılı ocak ayında 49 milyar 862 milyon dolar iken 2025 yılı şubat ayında 49 milyar 294 milyon dolara gerilemiş ve yüzde 1.14 oranında düşmüştür. 2025 yılı ocak-şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre dış ticaret açığı yüzde 18.23 oranında artmıştır. 2024 yılı ocak-şubat döneminde dış ticaret açığı 12 milyar 952 milyon dolar iken, 2025 yılı ocak-şubat döneminde 15 milyar 314 milyon dolara yükselmiştir.

2025 ocak-şubat döneminde bir önceki yıl aynı döneme göre ihracat yüzde 2.01 artarak 41 milyar 921 milyon dolar, ithalat ise yüzde 5.90 artarak 57 milyar 235 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Sonuç olarak, dış ticaret açığı şubat ayında bir önceki yılın şubat ayına göre yüzde 14,85 artarak 7 milyar 772 milyon dolara, ocak-şubat döneminde ise bir önceki yılın ocak-şubat dönemine göre yüzde 18.23 oranında artarak 15 milyar 314 milyon dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2024 Ocak-Şubat döneminde yüzde 76.03 iken 2025 Ocak-Şubat döneminde yüzde 73.20’e düşmüştür.

ULUSAL KALKINMAYI SAĞLAMAK

Ekonominin genelinde, tüm alanlarda yaşanılan olumsuz gelişmeler, dış ticaret alanında da yaşanmaya devam etmektedir. Her şeyden önce planlı ekonomiye geçilmeden, ulusal kalkınma bilinç ve hedefiyle kaynakların etkin ve verimli kullanımı sağlanmadan sorunların çözümü ve kalkınma olanaklı olmayacaktır.

Bir ekonomide yatırım ve giderek artan bir üretim gücü olmadan ekonomik büyüme olmaz. Sürekliliğe dayalı yaşanılan bütçe açıkları ve dış ticaret açıkları ekonomik gelişmenin önünde engel oluşturmaktadır.

Dış ticaret açıklarına neden olan uygulanan politikalardır. Birçok neden olmakla birlikte; Yatırım ve üretimde artışı negatif etkileyen döviz kurlarındaki hareketlilik, katma değeri düşük olan ürünlerin ihracatının yapılması, teknoloji yetersizliğinden dolayı ürünlerin üretilmeyip hammadde olarak satılması, ihracat faaliyetlerinin ithalata bağımlı olması vb gibi.

Cari açığın oluşumunda en önemli faktör enerji alanında dışarıya olan aşırı bağımlılıktır. Enerji politikaları kapsamında dışa bağımlılığı azaltmak için yenilenebilir alternatif enerji kaynaklarının payının artırılması ve bu yolla enerji ithalatının azaltılması önemli ve gereklidir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının elde edilmesi için bu alandaki Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi gereklidir.

Dış ticaret politikalarının amacı ülkelerin ticaret dengesini sağlamaktır; dış ticaret fazlası ekonominin gelişmesine katkı sağlarken dış ticaret açıkları genel ekonomiyi olumsuz yönde etkiler.