Bu hafta birçok çalışandan, 28 Haziran’daki köşe yazımda yer alan “Emekli aylığı yönünden 2024 yılında mı yoksa 2025 yılında mı aylık talebinde bulunmak avantajlı?” başlıklı yazımla ilgili sorular geldi.

SSK kapsamında çalışan sigortalıların yanı sıra devlet memuru statüsünde çalışan vatandaşlar da bu konunun kendileri için de geçerli olup olmadığını sordular. Öncelikle belirtmeliyim ki yıllık enflasyon ve gelişme hızı kriterleri, devlet memurlarının aylık hesaplarında kullanılmamakta. Emekli memur aylığı hesabında kullanılan parametreler; gösterge aylığı, taban aylık, kıdem aylığı, ek gösterge aylığı ve özel hizmet aylığı olup bunların hesaplanmasında gösterge rakamları ile memur maaş katsayısı ile memur taban aylık katsayısı kullanılmaktadır. Dolayısıyla onlar için yıl farkı emekli aylıklarına yansımamakta.

SSK’lilerin emekli aylıklarının hesaplanmasında, yıllık enflasyon (TÜFE) ve gelişme hızının (GH) kullanılmasına; 2000 yılında aylık hesaplama sisteminin değiştirilmesiyle (4447 sayılı kanun) başlanmış ve sigortalıların prime esas kazançlarının ve kısmi aylıklarının güncellenmesinde kullanılan, güncelleme katsayılarının hesaplanmasında; TÜFE ve GH’nin yüzde 100’ü alınırken 2008/Ekim’de 5510 sayılı kanunla getirilen aynı sistemde bu defa güncelleme katsayılarının hesaplanmasında TÜFE’nin yüzde 100’ü, GH’nin ise yüzde 30’u dikkate alınmıştır.

Diğer taraftan, SSK ve BağKur emekli aylıkları, yılda ocak ve temmuz ödeme dönemlerinde olmak üzere iki defa, bir önceki altı ayda gerçekleşen TÜFE oranında artırılırken memurlarda toplusözleşmelerde belirlenen orana, altı aylık sürede gerçekleşen enflsyon farkı eklenmek yoluyla artışlar yapılmaktadır.

Bu çerçevede, SSK aylıkları için talepte bulunmayı 2024 ile 2025 yılı arasındaki farklar açısından karşılaştırırsak bunun aylıklarda nasıl yüzde 36’lara varan fark yarattığını şöyle açıklayabiliriz:

2024 yılı ocak ayında tüm emeklilere yüzde 49.25 oranında zam verildi. Bu zam, 2024 yılı ve öncesinde emekli olan herkese verildi. Yine 2024/Temmuz ayında yüzde 24.73 oranında emekli aylıklarına zam yapıldı. Bu zam da 2024 ve öncesinde emekli olanlara verildi. Kümülatif olarak 2024 yılında emekli aylıklarına yapılan zam oranı; 1.4925x1.2473=1.8616=) yüzde 86.16 oldu. Sigortalılar ister 2024 yılının ocak ayında, isterse aralık ayında aylık talebinde bulunsunlar; aylıkları talep yılı olan 2024/Ocak ayı itibarıyla hesaplanır ve önce ocak zammı olan 1.4925, sonra temmuz zammı olan 1.2473 oranında artırılarak 2025/Ocak ayında verilecek zamma kadar bu şekilde aylık alırlar.

Not: Önceki yazımı 28 Haziran’da yani haziran TÜFE oranı açıklanmadan önce yazmıştım ve 2024/Ocak-Haziran dönemi altı aylık enflasyon oranını tahmini olarak yüzde 27 olarak aylık hesaplamalarımda dikkate almıştım. Ancak gerçekleşen altı aylık enflasyon oranı yüzde 24.73 olarak açıklandığından daha önce hesapladığım aylıkları güncelledim. Zaten bunları da aşağıda tablo olarak vereceğim.

2024 yılında yapılan aylık hesabında en son 2023 yılına ait yıllık TÜFE’nin yüzde 100’ü ve gelişme hızının yüzde 30’u esas alınmak suretiyle hesaplanan 2023 yılı güncelleme katsayısı (TÜFE yüzde 64.77, GH yüzde 4.5 güncelleme katsayısı 1.6612) dikkate alınmıştır. 2024 yılını avantajlı kılan hem en son kullanılan 2023 yılı güncelleme katsayısının yüzde 66.12 olması hem de 2024/ Ocak ve temmuz dönemlerinde verilen aylık artışlarının kümülatif olarak yüzde 86.16 olmasıdır. Dolayısıyla 2024 yılında emekli olmak isteyen özel sektör çalışanları en geç 31/12/2024, kamu çalışanları ise 14/1/2025 tarihine kadar aylık talebinde bulunmalıdır.

2025 yılında aylık talebinde bulunanlar için en son 2024 yılı TÜFE ve GH kriterleri kullanılacak. 2024 yılına ilişkin sadece ilk altı aylık dönemde enflasyon oranının yüzde 24.73 olarak gerçekleştiğini biliyoruz. Ancak 2024 yılı için TC Merkez Bankası’nın orta vadeli programdaki enflasyon tahminini yüzde 34’den yüzde 38’e çekmesi, GH’nin yüzde 4 olarak tahmin edilmesi ve iktidarın ekonomik programını uygulamadaki direnci göz önüne alındığında; 2025 yılında aylık talebinde bulunanların emekli aylıklarının hesaplanmasında 2024 yılı güncelleme katsayısı 1.3920=yüzde 39.2 olacak. Bu tahmin gerçekleşirse 2025 yılı ocak ayında emekli aylıkları (2024/Temmuz-Aralık döneminde gerçekleşecek 1.3820/1.2473=1.1080=yüzde 10.8 oranında artırılacak demektir. 2025 yılında emekli olacaklar 2025/ Ocak ayında sadece bu aylık artışını alacaklar. 2024 yılındaki kümülatif yüzde 86.16 zammı alamayacaklar onun için aylık tutarları çok düşecek. Aşağıdaki tabloda asgari, ortalama ve azami kazançlar üzerinden yapılan aylık hesapları karşılaştırılmış ve maaş farkının 2024 yılı lehine yüzde 35- 36 civarında daha yüksek olacağı görülmüştür.