\n\n\n

YAŞINI başını almış, mesleklerinde yükselip akademisyen, hukukçu, milletvekili falan olmuş koca insanlar yüce kararların alındığı muazzam yapının bir köşesinde “Türk” sözü etmeden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını tanımlamaya uğraşmaktalar.

“Yeni” denecek bir anayasa metni yazmak için aylardır toplanılıyor ama, kimlik bilmecesine sıra gelince kafalar karışıyor, partiler birbirine giriyor, sıkıntılı insanlar iki bilinmeyenli denklem çözmek üzere tahtaya kaldırılmış öğrenciler gibi kıvrım kıvrım kıvranıyorlar. Oysa Cumhuriyetin ilanından birkaç ay sonra Büyük Millet Meclisi’nce kabul edilen 1924 Anayasası’na bir baksalar görecekler ki, 88. maddede “Türkiye ahalisine din ve ırk farkı olmaksızın vatandaşlık itibarıyla Türk ıtlâk olunur” diye yazmakta. “Itlâk”lı dil anlaşılmıyorsa, 10 Ocak 1945’te çağdaş dille yeniden yazılan resmi metin “…ayırt edilmeksizin vatandaşlık bakımından herkese Türk denir” diyerek konuyu noktalamış olmuyor muydu?

Şimdi neymiş? Vatandaş olarak yalnız Türkler yokmuş, Kürtler, Çerkesler falan varmış ve anayasa öyle yazılmalıymış ki, bütün vatandaşların etnik kimlikleri birtakım haklar verilerek kucaklansın. Sanki “Türk” denince her yerde geçerli ortak bir “hukuk kimliği” tanımlanmış olmuyor ve devletin vatandaşlığını kabul eden herkes, değişik etnik kökten gelse de, bu tanımla korunmuyormuş gibi.

Acaba böyle bir ortak tanıma itiraz edenler, yabancı ülkelere gittiklerinde pasaport denetimi yapılırken vatandaşlık soran görevliye “Türk”ten başka bir sözcükle yanıt verebiliyorlar mı? Başka türlü bir şeyler geveleyip etnik kimliklerinden söz açsalar kabul ediliyor mu?

Yahut yurtdışında okumaya ilk gitmiş kompleksli oğlanlar gibi “Türk” olduğunu söylemekten utanıp Balkan ya da Yakındoğu kimliklerinden biriyle kendilerini tanıttıklarında yabancı kızların salakları yutsa da, giriş kapısındaki uyanık pasaport görevlileri vatandaşlıktan başka bir alt kimliği ciddiye alıyor mu?

Hukuk tartışmaları bir yana, uzun süredir üzerinde yan yana yaşanan bir ülkeye adını vermiş “Türk” sıfatını bunca yüzyıldan sonra hiç olmazsa ortak hukuksal kimlik olarak bile kabul etmemek yakışıyor mu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına?