6 Şubat 2023’te saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7.7 büyüklüğünde bir deprem oldu. Deprem Gaziantep, Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Malatya, Kilis ve Adana olarak on ilimizi etkiledi.

Saat 13.24’te Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğünde ikinci bir deprem daha oldu.

Sosyal Medya’da bu depremler hakkında birçok haber dolaştı.

Önce bildiğimiz gerçekleri özetleyelim:

1) İletişim, ulaşım ve eşgüdüm sağlanamadı; hazırlıksız yakalanan AFAD ve öteki resmi arama kurtarma ekipleri deprem bölgelerine yeterince hızlı olarak yetişemedi ve çok değerli iki-üç gün kaybedildi.

2) AFAD Afetlere Müdahale Genel Müdürü İsmail Palakoğlu’nun İlahiyat Fakültesi mezunu olması eleştirildi.

3) Yardımların sadece AFAD kanalıyla yapılması istendi ama AFAD’ın yetersiz kalması üzerine bu isteğe uyulmadı ve bu sayede çok can kurtarıldı.

4) Muhalif siyasal partiler, özellikle CHP’li büyükşehir belediyeleri ve gönüllü kuruluşlar yardım için seferber oldular ve büyük hizmetler yaptılar.

5) Dünyanın çeşitli ülkelerinden para, malzeme ve arama kurtarma uzmanları yollandı.

6) İktidar bütün yardımları ve arama kurtarma çalışmalarını kendi kanalıyla yapmak ve yapılanları da kendi örgütlerine mal etmek için ciddi bir iletişim mücadelesine girişti ama başarılı olamadı.

7) Depremin ikinci gününde enkaz altındakilerin yardım istemek için kullandıkları en önemli kanal olan Twitter, 9.5 saat kısıtlandı ve yardım çabaları bu nedenle ciddi biçimde engellendi.

8) Kamu binalarının yıkılması moral bozdu.

9) İktidar 9 Şubat günü üç ay süreyle on ilimizde Olağanüstü Hal ilan etti.

10) Deprem bölgelerinde yağma ve soygun haberleri gelmeye başladı, TELE 1 ekibi otomobil içinde uyurken kameraları çalındı; salgın hastalıklardan korkuluyor.

11) TSK, felaket bölgesine çok geç yollandı.

12) İktidar, deprem konusunda yaptıkları yorumlar nedeniyle, TELE 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ ve gazeteci Enver Aysever hakkında “Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” suçundan resen soruşturma başlattı. Yanardağ, adli kontrol ve yurtdışı yasağı ile serbest bırakıldı.

13) Sadece kimliği saptananların sayıldığı belirtildiği için, her gün hızla artan ve depremden beş gün sonra 20 binin üstüne çıkan vefat sayılarının gerçeği tam yansıtmadığı öne sürüldü; vefat edenlerin kimliklerinin belirlenmeleri konusunda kamuoyunda tepkiler oluştu.

14) Deprem bölgelerindeki iletişim, ısınma, barınma, tuvalet sorunları ve çadır eksikliği hâlâ devam ediyor; hâlâ ulaşılamayan köyler var.

Bunlar herkesin bildiği ve gerçekliğinden kimsenin kuşku duymadığı haberler.

***

Bir de Sosyal Medyada kullanılan yalan ya da tartışmalı haberler var.

“Doğruluk Payı” adlı sitede bu konuda yayınlanan sonuçların bazıları şöyle:

(https://www.dogrulukpayi.com/bulten/6-subat-2023-depreminde-yayilan-yanlis-bilgiler-uzerine)

1) “Katar, 2022’nin son aylarında gerçekleşen Dünya Kupası gelirinin Türkiye ve Suriye’ye verileceğini ilan etti” haberi yanlış. Doğru haber sadece 2023 Katar Kupası’nın iki yarıfinal maçı bilet gelirleri verilecek.

2) Avusturyalı arama kurtarma ekibinden bir kişinin konuşmasında “Avusturyalı arama kurtarma ekibi, bir çocuğu kurtaracakları esnada bir Türk ekibinin kameralarla gelip görevi devraldığını belirtti” iddiası yanlış. Videoda Türk Ekiplerin Kamerayla Gelip Görevi Devraldığından Bahsedilmiyor.

3) Bir kişinin yüksekten düşüşünü gösteren video yanlış. Video 23 Kasım 2022 tarihinde Düzce’de gerçekleşen deprem sırasında çekilmiş.

4) 6 Şubat 2023’te Sakarya’da 5.5 şiddetinde deprem olduğu haberi yanlış.

5) Yıkılan bir binayı gösterdiği iddiasıyla paylaşılan video yanlış; 30 Ekim 2020 tarihinde İzmir’de yıkılan bir binayı gösteriyor.

6) Bir başka binanın yıkılışına ilişkin görüntüler yanlış; 24 Haziran 2021’de Miami’de bir apartmanının yıkılma anına ait.

7) “7777’ye gönderilen ‘Neredeyim’ mesajı konum bilgilerini ihtiyaç anında yetkililere bildiriyor” haberi yanlış.

Turkcell aboneleri 2222’ye “Neredeyim” yazılı kısa mesaj göndererek konumunu öğrenebiliyor. Vodafone kullanıcıları 7016 numarasını arayarak o anda bulundukları konumun, il-ilçe-mahalle bilgisini dinleyebiliyor. 

8) “Samsun’da bir saat içinde deprem olacak uyarısı yapıldı” iddiası yanlış.

9) Limandaki bir patlamaya ilişkin video yanlış, 4 Ağustos 2020 tarihinde Beyrut’ta yaşanan patlamayı gösteriyor.

10) Malatya’da yeni yapılan ve yıkılan Asur Konutları’nın depreme dayanıklı diye satılmış olduğu iddiası doğru.

11) Kâbe’deki Türkiye İçin Dua Görüntüleri yanlış; bu görüntüler 2016’dan bu yana dolaşımda.

12) TMMOB’un Hatay Havalimanı yapılmadan önce, havalimanının konumunun tehlikeli fay üzerinde olması sebebiyle itiraz ettiği haberi doğru.

13) Taşın Üstünde Ağlayan Çocuk Fotoğrafı yanlış, Depremle İlişkili Değil.

14) “Güney Kıbrıs yardım teklifinin Türkiye tarafından reddedildiğini açıkladı” haberi doğru.

15) Melikgazi Belediyesi deprem bölgesine seyyar mescit gönderdi haberi doğru.

16) Antakya’daki “Güçlü Bahçe” Sitesi’nin Yıkıldığı doğru.

17) Gaziantep’te yağma yapmaya kalkışan Suriyeliyi gösterdiği iddia edilen fotoğraf yanlış; 22 Eylül 2022’de yayımlanan habere göre Sakarya’da geçen bir olaya ait.

***

Ölenlere rahmet, kalanlara başsağlığı ve sabır diliyorum.

Türkiye bu felaketin yaralarını saracak kadar büyük bir ülke ve yardımsever bir toplumdur:

Bu yaraları saracak ve kendisini zaten aç bırakmış olan ve üstelik bu hataları da yapan “Şahsım Devleti” iktidarından kurtulacaktır.