Cumhurbaşkanı seçimine sekiz gün kaldı.
Bu seçimin bir özelliği de -kimi yarım yüzyıldır- yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının, ilk kez, yaşadıkları yerde oy kullanma olanağına kavuşması.
YSK Başkanı Sadi Güven’in açıklamasına göre, yurtdışındaki kayıtlı seçmen sayısı, 2 milyon 798 bin 709.
Hatırlarsınız; AKP hükümeti, yurtdışındaki seçmenlerin oy kullanabilmesi için YSK’ye önemli bir bütçe ayırmanın yanı sıra kurula hareket serbestisi sağlayacak kanun değişikliği yapmıştı.
Ne var ki, üç gündür Avrupa’nın ve dünyanın belli merkezlerinden gelen haberler, YSK’nin yurtdışı seçmenler için geliştirdiği “randevu sistemi”nde ciddi aksaklıklar yaşandığını gösteriyor.
Bizzat iktidar partisi yöneticilerinin aktardığı rakamlara göre, randevu alan vatandaş sayısı 240 bin gibi, toplam kayıtlı seçmenin yüzde 10’una bile yaklaşmayan bir oranda kaldı.

***

Bir başarı öyküsüne dönüştürdükleri için, iktidar partisi açısından “soğuk duş” etkisi yaratan ancak dört partiyi de olumsuz etkileyen bu aksaklıkları, -nedenlerine göre- dört başlıkta toparlamak mümkün:
1. İnternetten randevu sistemi: Oy kullanma randevusunun, YSK web sayfasından alınma zorunluluğu, internet alışkanlığı olmayan orta yaş üzeri vatandaşlar için caydırıcı bir etki yaratıyor.
2. Oy merkezlerinin azlığı: Randevu almayı başaranların bir kısmını, en yakın oy kullanma merkezinin farklı bir kentte olması nedeniyle, 4-5 saatlik bir yolculuğu göze alma gibi ikinci bir zorlu etap bekliyor.
3. SEÇSİS sistem arızası: Bu etabı da aşabilenler için ise sistem arızasıyla karşılaşmak gibi bir risk söz konusu. Hafta içinde çalışan Türkler, erkenden sandık başında oldukları halde “sistem açılmayınca”, saatler boyu beklemeyi göze alamadığı için kullanmadan sandıktan ayrılabiliyor.

***

Bu üç somut sebep dolayısıyla, cumhurbaşkanı seçimine beklenen ilginin hayal kırıklığı yarattığını, özellikle Avrupa’nın bazı kentlerinde seçmen sayısına oranla, yüzde 3-4 civarında gerçekleştiğini görüyoruz. Oran düşüklüğünün en önemli sebebi; randevu alan ya da alabilen vatandaş sayısının, toplam seçmen sayısının yüzde 10’una bile ulaşmaması.
Sosyal medyada açılan “gurbetçioyları” başlığı, bir yandan “yurttaş gazeteciliği”nin verimli bir örneğini oluştururken diğer yandan da yurtdışındaki gönüllüler aracılığıyla, onlarca şehirden sıcak haberlere erişim imkânı sağlıyor:
Sözgelimi toplam 170 bin seçmenin kayıtlı olduğu Frankfurt’ta 31 Temmuz itibarıyla toplam 3 bin oyun; Strazburg’da üç saatte sadece 3 oyun kullanıldığını öğreniyoruz. İsviçre’de YSK seçim sisteminin çökmesi sonucu işlemlerin uzadığını, sistemdeki sorunlar nedeniyle randevu aldığı halde oy kullanamayan vatandaşlar olduğu haberleri aynı kaynaktan bilgi olarak akıyor.
(Şüphesiz yukarıda aktardığım son veriler “anlık”, değişecek olan veriler. Ancak fikir vermesi açısından çarpıcı.)

***

En fazla sayıda yurtdışı seçmenin yaşadığı ve bu nedenle cumhurbaşkanı adayı Erdoğan’ın büyük önem verdiği Almanya’da ise randevu tablosu, enikonu dramatik gelişiyor.
Almanya’da kayıtlı 1 milyon 380 bin 909 seçmenden yalnızca 92 bin 92 kişinin randevulu oy kullanmak üzere gün belirlemiş olması, yöntemin ne kadar isabetli olduğunun en önemli göstergesi.
Oysa iktidar YSK’ye bu yıl, iki seçim için 800 milyon TL’nin üzerinde bütçe ayırmış, YSK’nin seçim için yapacağı alımları, açacağı ihaleleri Kamu İhale Kanunu dışında bırakan yasa değişikliği bile yapmıştı.
Ancak bizzat iktidar partisi yöneticilerinin tepkisi de gösteriyor ki mesele mali destekle, olimpiyat statlarının, büyük spor salonlarının kiralanmasıyla bitmiyormuş.
Eziyet çektiren, verimi düşüren “randevu sistemi” yerine, daha pratik bir yöntemin geliştirilmesini sağlayacak bir organizasyon kapasitesi gerekiyormuş.
YSK’yi, uzman kadrolar gerektiren bu kapasiteyle ve “bağımsızlıkla” donatmamak, cumhurbaşkanı seçim sonuçları açısından hayli pahalı bir faturaya dönüşebilir.