Mustafa Balbay’ın yazdığı Kemalizmin Centilmen Devrimcisi Ahmet Taner Kışlalı adlı kitabı elime alınca, Hacettepe Üniversitesi’nde öğretim arkadaşım, Kültür Bakanlığı’nda Bakanım Kışlalı’nın acısı içime işledi. Nasıl işlemez; o Kültür Bakanı, ben onun Yayımlar Dairesi Başkanı olarak dört yıl aynı çatı altında yaşadık. 

Yalnız benim değil, bilimin-düşüncenin-sanatın insanı “insan” eyleyen yaratılar olduğunu düşünen, ilerlemeyi, ülke bağımsızlığını gerçekleştirmeyi Cumhuriyetin gücü sayan bilinçli tüm Atatürkçülerin içine de işledi.   

Öldürülenler arasında kimler yoktu; Uğur Mumcu, Abdi İpekçi, Cavit Orhan Tütengil, Muammer Aksoy, Bahriye Üçok, Bedrettin Cömert, Onat Kutlar, Ümit Kaftancıoğlu; Atatürk’ün kültür devrimini genç kuşaklara aktaran nice değerler... 

Kervana Kışlalı da katılmış oldu!  

BALBAY’IN KİTABI

İlk gençlik yaşlarımda, görmüş geçirmiş yaşlı bir babanın, şehit düşen oğlunun cansız bedenini sonsuzluk yoluna çıkarırken  tırnaklarını öbür elinin derisine geçirip kana buladığını okumuştum. Balbay’ın kitabında yürek yakıcı öyle yerler var ki onun, Kışlalı’nın, arabanın kıyısında can çekişen kanlı başı gözünün önüne gelince, yaşlı baba gibi tırnaklarını yanaklarına doğru uzattığını görür gibiyim.   

“Kemalizm devrimcisi Kışlalı”yı, suçsuz insanları hapislerde çürüten Ergenekon davasından dolayı, bir bölümünü hücrede geçirdiği dört yıl Silivri hapishanesinde yatan Mustafa Balbay gibi deneyimli bir gazetecinin yazmış olması elbette anlamlıdır. Balbay’ın, genç kuşakların özellikle okuması gereken bu kitabı, karanlık hücreleri üniversitelerin düşünce üreten aydınlık ortamları kılıp, kendini bilgiyle donatarak yazdığı belleklere kazınmalıdır...

İÇE İŞLEYEN OLAYLAR  

Balbay, kitabında Kışlalı’nın yaşadıklarını, bebekliğinden alıp çocukluğuna, öğrenciliğine, oradan profesörlük düzeyindeki öğretim üyeliğine dek getiriyor. 

Eşi Nicole’e özel bir yer ayırdığı için onunla ilgili bir olayı buraya sığıştırmak istiyorum... 

Kışlalı, Kültür Bakanı olarak Sovyetler Birliği’ne yapılan resmi ziyarete, Müsteşar Şerafettin Turan’la beni de katmıştı. Fransız eşi, Nicole, -evlendikten sonra Nilgün-, biz sabahleyin odamızda hazırlanırken kapıyı tıklatıp onu sevimli kılan Türkçesiyle, “Ben, Amed pantolun ütüledim, sizin eşleriniz burda değil, ben onları da ütülemek istiyorum...” demişti. Daha sözünü bitirmeden Turan, incelikli diliyle “Aman, Hanımefendi...” diyerek teşekkürlerimizi sunmuştu... 

Genç yaşında bir trafik kazasında aramızdan ayrılan bakan eşi, Altınay’la Dolunay’ın annesi Nilgün’ün bu inceliği unutulur mu!.. 

Balbay, Kışlalı’nın sonraki eşi Nilüfer Hanım’dan olan bebeğine Nilhan Nur adı konulmasına, bebek daha ilk ayını doldurmadan babasının öldürülmesine de ayrıntılarıyla yer veriyor. 

KEMALİST KIŞLALI

“Kemalizmin centilmeni” Kışlalı, kişiliğinin de centilmeniydi. Şık giyinirdi ama gösteriş için değil. İçi dışı birdi. Anlatı üslubuna da yansımıştı bu. Kullandığı kavramların içini doldurmanın yetkinlerindendi. Kışlalı’nın üzerinde durduğu kavramları, kitabın 3’üncü bölümünde ara başlık yapıyor Balbay: Prof. Dr. Kışlalı bir Cumhuriyet Yazarı / Kemalizmle Hesaplaşmak / Kemalizm Bir İdeoloji midir? / Kemalizm ve Demokrasi / Kemalizm ve Laiklik / Kemalizm ve Ulusçuluk / Kemalizm ve Halkçılık / Kemalizm ve Devletçilik / Kemalizm ve Devrimcilik...

Balbay, uzun yıllar bir bilgi yuvası olan Cumhuriyet gazetesindeki deneyimleriyle, Kışlalı’ya yönelik bu başlıkların içeriğini de yorumluyor.