Kaç zamandır, Boğaziçi Üniversitesi üzerine yazmaya nasıl başlayacağım diye kıvranıp duruyorum. Söz konusu bir olay değil, olay başka bir şey. Burada, bir “başa (başına) gelmek” söz konusu. Bir skandal, çünkü uygunsuz ve dünyada benzeri yok!

***

Medrese’nin, Üniversite’nin dengi olduğu, dahası üniversiteye ilham kaynağı olduğu tam anlamıyla bir Meşhedi fıkrasıdır, gerçekdışıdır. Varsayalım ki Medrese, Üniversite’dir. Bu medresenin bir rektörü ya da başmüderrisi var mıydı ve bu başmüderrisi padişah mı atar idi? Padişah atıyor idiyse sadrazamın, şeyhülislamın ve aslında müderris heyetinin işine karışmak olmaz mıydı?

***

Elimde Bilim ve Gelecek Kitaplığı tarafından yayımlanan 50 Soruda Üniversite adlı bir kitap var. Yazarı: İzge Günal. Yazar kardeşimizin kitabı “Üniversite sözcüğü ne anlama gelir” sorusuyla başlıyor. Yanıtı şöyle:

“Üniversite çeşitli kaynak ve sözlüklerde, ‘bilimsel özerkliğe ve kamu tüzelkişiliğine sahip, yüksek düzeyde eğitim, öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapan fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan öğretim kurumu’ olarak tanımlanmaktadır. Tanım, a) bilimsel özerklik, b) tüzelkişilik, c) yüksek düzeyde eğitim, d) bilimsel araştırma, e) yayın ve f) alt birimlerden (fakülte vs.) oluşmayı kapsamaktadır. Bu tanım günümüze aittir, ancak başlangıcından itibaren üniversitedeki ve üniversite kavramındaki değişimleri içinde barındırmaktadır.”

Devamı var ama kitabı buraya aktaramam. Ancak alıntıladığım bölümden bir zorunluluk ilintisi çıkarabilirim: Tüzelkişiliği ve bilimsel özerkliği olan bir kuruluşun yönetimi de özerktir. Özerk üniversite, rektörünü kendisi seçer.

***

İzge Günal’ın kitabında üniversiteler özelliklerine göre sınıflandırılıyor: İngiliz tipi, Alman tipi, Fransız tipi, Sovyet tipi, ABD tipi. 44’üncü bölüm “Rektörlük Seçimi” ve “Üniversite Yönetimi Dünyada Nasıldır?” üzerine. Dünya üniversitelerinde rektörler mütevelli heyeti, öğretim kurulu ya da seçilmiş bir kurul tarafından ya doğrudan seçiliyor ya da seçilen aday bir merci (Bakanlık falan) tarafından onaylanıyor. (Bizde de böyleydi.) Ama dünyada cumhurbaşkanı tarafından doğrudan atama yöntemi diye bir şey yok. Bu yöntem Türkiye’de Cumhurbaşkanı ve Parti Başkanı R.T. Erdoğan tarafından icat edildi. Bakalım bir tür evrensellik kazanacak mı? ABD ve Rusya başkanları R.T. Erdoğan’a özenip onun peşinden gidecekler mi bakalım?..

***

Dünyada binlerce üniversite var ama bunlar arasında “Elit” yetiştiren “Elit Üniversiteler” vardır. ABD’de  Ivy League Üniversiteleri: Brown, Columbia, Cornell, Harvard, Princeton, Pennsylvania ve Yale. Fransa’da Sorbonne, Yüksek Öğretmen Okulu (Ecole Normale Supérieure, Paris), Polytechnique, Ecole Nationale d’Administration (ENA). İngiltere: Oxford, Cambridge, Imperial College of London, London Scholl of Economics, Eton College vb. 

Boğaziçi Üniversitesi de elit yetiştiren bir elit üniversitedir. İmam hatip okullarında, medreselerde “Elit” yaratamazsınız. Elit kıskançlığı ve intikam hırsıyla bu üniversiteyi yıkamazsınız. Hele doktora tezinin intihal olduğu kanıtlanmış birini rektör atamak, ayıp ayyuka çıkınca onu görevden alıp yerine yadımcısını getirmek “ÜNİVERSİTE”ye hakarettir.

***

Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri ve öğrencileri bir yıla yakındır rektör atamalarını protesto ediyorlar. Protesto ve direnmelerinin akademik yöntem ve etik bağlamlarında dayanakları var: Üniversite gibi üniversitelerde Rektör’ü sadece üniversitenin kendisi seçer. Rektör’ü sıradan bir memur gibi cumhurbaşkanı (üstelik partili) atarsa, üniversitenin üniversiteliği kalmaz.

***

Hatırlarsınız, 30 Ocak 2021 günü açılan Boğaziçi Sergisi’nde LGBTİ+’nın yer alması üzerine olaylar çıkmış, hukuksuz tutuklamalar olmuş, dava Anayasa Mahkemesi’ne gitmişti. Adalet Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi’ne gönderdiği cevapta yapılan tutuklamaların meşruiyetini savunmuş, iddianamede yer alan LGBTİ+ karşıtı söylemi sürdürmüş, anayasa ve yasalara aykırı ve ayrımcı davranmıştır. Adalet Bakanlığı, eşcinselliğin İslama göre yasak ve haram olduğunu belirtmiş, savunmasında evrensel hukuk ilkeleri yerine dini referansları temel almıştır.

Anlaşılan, anayasal suç işleyen Adalet Bakanlığı’nda hukukçular değil Taliban kafalı imamlar görev yapmakta. TC Adalet Bakanlığı dünyaya rezil olmuştur.