Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Kuşak ve Yol barışı
Son kitabım “Kuşak ve Yol”un içeriğini girişte şöyle açıklamıştım: “Bu çalışmanın temel hedefi, Kuşak ve Yol’un küresel problemler karşısında nasıl çözüm yolu olabileceğinin araştırılmasıdır. Kitapta üç temel tez ileri sürüyorum: (...) 3. Tez: Kuşak ve Yol İnisiyatifi, ‘birlikte kalkınma’ eksenli olarak rotaları üzerindeki sorunları çözecek, komşuluk ilişkilerini geliştirecek ve bölgesel barış projelerini hayata geçirecektir.” (Kuşak ve Yol, Büyük Avrasya Ortaklığı, Kırmızı Kedi, Eylül 2022)
İRAN-SUUDİ ARABİSTAN ANLAŞMASI
İşte Suudi Arabistan ve İran’ın 10 Mart’ta Çin’in arabuluculuğunda anlaşması, Kuşak ve Yol’un hayata geçirdiği barış projelerinden ilkidir ve çok önemlidir.
Bu barışa giden yolu anımsayalım:
- Çin, Suudi Arabistan’ın da bulunduğu bir grup ülkeyle, “Kuşak ve Yol Dijital Ekonomi Uluslararası İşbirliği Girişimi”ni başlattı (Kuşak ve Yol, s.51).
- Çin-Suudi Arabistan Yatırım
İşbirliği Forumu, Kuşak ve Yol Girişimi
ile Suudi Vizyonu 2030 arasındaki
endüstriyel tamamlayıcılığı teşvik etti
ve 28 milyar ABD Doları’ndan fazla
değerde işbirliği anlaşmaları imzaladı
(Kuşak ve Yol, s. 54).
- İpek Yolu Ekonomik Kuşağı’nın üç
temel rotasından biri, İran’dan geçen
Güney Rotası’dır (Kuşak ve Yol, s.52)
İran, Kuşak ve Yol’un hem kara hem
deniz güzergâhlarında kritik önemdedir.
- Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Aralık
2022’de üç günlüğüne Suudi Arabistan’ı
ziyaret etmiş, Körfez ülkeleri ve 21 Arap
ülkesiyle iki zirve düzenlemişti. İlk kez
düzenlenen Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi’nin
“Riyad Bildirisi” isimli sonuç bildirisinde,
“sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması
için Arap ülkelerinin Kuşak ve Yol
Girişimi’ne ortak olmasının” önemi
vurgulandı. Çin-Körfez İşbirliği Zirvesi
sonrası yayımlanan sonuç bildirisinde
“Körfez ülkeleri ile İran arasındaki
ilişkilerin iyi komşuluk ve içişlerine
karışmama ilkesine uygun olarak
yürütülmesi gereğine” işaret edildi.
(Cumhuriyet, Ufuk Ötesi, 12.12.2022)
ÇİN’İN DIPLOMASİ ATAĞI
Görüldüğü gibi Riyad-Tahran barışının asıl kolaylaştırıcısı, Kuşak ve Yol’du.
Ama dahası da var: Çin (ve elbette Rusya), Suudi Arabistan ve İran’la hem ikili ilişkilerini derinleştirerek hem de bu ülkeleri liderlik ettikleri uluslararası örgütlere dahil ederek barışı adım adım inşa ettiler. Anımsayalım:
- Suudi Arabistan, Mayıs 2022’de Çin ve Rusya’nın liderlik ettiği “BRICS+ Diyalog Grubu” toplantısına katıldı.
- Suudi Arabistan, Şanghay İşbirliği
Örgütü’nün (ŞİÖ) “diyalog ortağı”
statüsünü aldı.
- İran, ŞİÖ’nün dokuzuncu üyesi oldu. Çin’in son dönemde çok önemli diplomatik hamleler yaptığı görülüyor. Önemi nedeniyle onları da yeniden anımsayalım:
- Çin, 12 maddelik bir barış planı önerisiyle ABD’nin Ukrayna’da “uzun savaş stratejisi” izlemesinin önüne geçmeye çalışıyor.
- Çin, ABD’nin işgal ettiği Suriye topraklarından çıkmasını isteyerek, Suriye’de siyasi çözümün sağlanması için bastırıyor.
- Çin, “Türkiye, İran ve Rusya”nın oluşturduğu (ve Ankara-Şam normalleşmesiyle Suriye’nin de dahil olacağı) Astana Platformu’na “gözlemci üye” olmak istiyor.
Çin’in tüm bu hamleleri ve son aylarda çeşitli bölgesel ve küresel sorunlarda aldığı inisiyatif şu gerçeğe işaret ediyor: Uluslararası ilişkiler düzeni çok kutupluluk temelinde adım adım yeniden inşa oluyor.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Ege'nin Gündemi'nde bu hafta!
- Dubai çikolatasına rakip
- Balbay'dan çarpıcı Saray kulisi!
- Karga videosu sosyal medyada viral olmuştu!
- Öğretmenlik meslek kanunu taslağı...
- Atatürk'ün kullandığı parfümden üretti!
- Minikler Cumhuriyet'in ilanını gazete dağıtarak duyurdu
- Şok İddialar! Oktan Keleş: TUSAŞ Saldırısının Arkasında
- Bu kadarı pes! Çöp evden 10 kamyon çöp çıktı
- Prof. Dr. İlber Ortaylı'dan Antalya'ya turizm eleştirisi
En Çok Okunan Haberler
- Futbolda pis kokular yükseliyor
- Son seçim anketinde çarpıcı sonuç!
- TÜPRAŞ'ta patlama: 12 kişi yaralandı
- 'Erdoğan bize göre tek seçenektir'
- CHP’de çelişen başkanlara uyarı
- Hekimlerin istifaları hızlandı
- 'Erdoğan ömür boyu Cumhurbaşkanı olacak diye...'
- Beyoğlu'ndaki cinsel saldırı dehşetinde yeni gelişme
- Türkiye'de bir sağlık skandalı daha!
- Napoli'den Galatasaray'a Osimhen yanıtı!