Ergin Yıldızoğlu
Ergin Yıldızoğlu ergin.yildizoglu@gmail.com Son Yazısı / Tüm Yazıları

'Doublespeak' ve 'Toplum Mühendisliği'

11 Nisan 2012 Çarşamba
\n

Doublespeak, Orwellin “1984” romanında devletin konuştuğu dilin adı. Bu dilde sözcüklerin anlamları siyasi iktidarın amaçlarına göre yeniden belirleniyor. Örneğin Sevgi Bakanlığıvatandaşlarına ağır baskılar uygulayan bir iç güvenlik bakanlığının adı. Barış Bakanlığı aslında savaşları yönetiyor. Bolluk Bakanlığıkarneyle mal dağıtımını düzenliyor. Gerçek Bakanlığı aslında propaganda bakanlığı. Arşiv Bakanlığının göreviyse tarihsel belgeleri günün gereksinimlerine göre düzeltmek.

\n

Bunlar, pazartesi günü, medyada bir tarihçiyle yapılan söyleşide, Cumhuriyetin kuruluş dönemine ilişkin ısrarla ve biteviye vurgulanan toplum mühendisliği eleştirisini okurken aklıma geldi. Türkiye, 12 Eylül Cuntasından, Özal döneminden Derviş döneminin sonuna kadar ekonomide tarihinin en kapsamlı toplum mühendisliği projesini yaşadı. Bu dönemde, bir sermaye birikimi düzenleme sistemi ve dünya ekonomisine bağlanma biçimi, medya yapılanması, yasaları, kurumları ve eğitim sistemiyle (üniversiteler vb.) birlikte, devlet eliyle yıkıldı, yerine yenisi yine devlet eliyle inşa edildi. Hem de Devletin eli ekonomiden çekiliyor sloganını biteviye tekrarlayan bir doublespeak yoluyla.

\n

AKPnin kurulmasıyla bu ülke, siyaset ve kültür alanında, günlük yaşamda son derecede kapsamlı, bu kez ruhuna ilişkin bir toplum mühendisliği projesinin şantiyesi haline geldi. Hem de liberal laf cambazları bir taraftan demokratikleşme adına bu toplum mühendisliğini destekler, bir taraftan da toplum mühendisliğindennefret etmekte birbirleriyle yarışırken. Burunlarının önündekini görmezden gelerek çok bilmiş bir edayla, geçen yüzyılın başındaki bir olayı kum torbası bellemiş, durmadan usanmadan yumruklayıp dururken...

\n

Bu sırada her iki alanda da toplum mühendisliği yoluna devam ediyordu. Ruhaniliği kimseye bırakmayan bir hükümet toplumsal ilişkileri, kamusal alanları metalaştırmaya devam ediyor, toplumun günlük yaşamını yeniden inşa etmeye çalışıyor, bu çabaları, eğitim reformuyla”, “ruh mühendisliği düzeyine yükseltiyordu.

\n

Demokratik dönüşümlersabah akşam vurgulanırken gerçek yaşamda dönüşümler, tam bir doublespeak örneği olarak bireysel özgürlükleri, kişi özelini, yargı-kanıt-adalet ilişkisini, imha ederek ters yönde ilerliyordu.

\n

‘Toplum mühendisliği’ mi dediniz?

\n

Yanlış anlaşılmasın ben toplum mühendisliğinekarşı değilim. Kimi eski Marksist, şimdi liberal entellerin,Cumhuriyet devrimi, tarihin doğal seyrinde gitmesini engelledi gevezeliğinin aksine devrimler, karşıdevrimler, darbeler, savaşlar, ihanetler, toplum mühendislikleri tarihin doğal seyrinin ta kendisidir. Tarihin bu olayların dışında doğalsayılabilecek bir başka seyri yoktur. Toplumu piyasanın eline bırakma, insan kaprisinden kurtararak Tanrı’nın sözüne” “değişmez ve kutsal yasalara göre, yönetme iddiaları, günlük yaşamda her zaman toplumu, piyasanın elini ve kutsal yasaları yorumlayanların kaprislerine, birilerinin ekonomik çıkarlarına tabi kılan yönetme biçimleri olmaktan öteye gidememiştir.

\n

Sorgulanması, karşı çıkılması gereken toplum mühendisliği değil, mühendisliğin amaçları, sadık olduğu hakikat rejimiharekete geçirdiği toplumsal (siyasi kültürel) araçlardır.

\n

Bu bağlamda ben, AKPnin, siyasi, kültürel hedefleri, ekonomik çıkarları olan bir hareketin ifadesi olarak giriştiği toplumsal mühendislik çabasını doğal karşılıyorum. Ben, 35 yıldır ve simdi de AKP döneminde yapılmakta olan mühendisliğin içeriğinin, amaçlarının sorgulanmasından, eleştirilmesinden yanayım. Ben, kendi hesabıma yaptığım bu sorgulamadan, eleştirilerden hareketle, bu mühendislik projesinin içeriğine itiraz ediyorum.

\n

Buna karşılık, ben, toplumsal özgürlükleri genişletecek, sermaye egemenliğini sınırlayacak, hatta kaldıracak, küresel ısınmaya, çevre kirlenmesine son verecek, açlığa, yoksulluğa karşı önlem alacak bir toplum mühendisliğinden yanayım.

\n

Dahası bunlar için gerekli kaynakları toplumda üretecek, birikmiş olanları vergilendirerek yenilerini yaratacak, piyasaların toplumsal etkilerini sınırlayacak, hatta denetleyecek bir toplum mühendisliğine de en fazla yetmez ama... diyerek yapıcı, ilerletici eleştirilerimi sunmaya çalışırım.

\n

Okullarda toplumsal çıkar”, “kamusal alan, baskı, sömürü, özgürlük kavramlarının bilincinde, yalnızca Müslümanlığın değil, diğer dinlerin de mesajlarını, peygamberlerini ve nihayet ateizmi öğrenen, bilimsel yöntemi aklın eleştirisini öğrenen kuşakları yetiştirecek bir toplum mühendisliğinden de yanayım. Bu kuşaklar karşılarına getirilen düşüncelere, varsayımlara eleştirel bir gözle yaklaştığında, doğrudurdenen şeyleri kuşkuyla karşıladığında, sürekli Neden böyle de başka türlü değil diye sorduğunda, onlara serbestçe tartışma, örgütlenme, kaygılarını sorularını toplumun geri kalanına anlatma olanağı verecek bir kültürel ortamı, bu ortamın kurumlarını oluşturacak toplum mühendisliğini desteklemeye de hazırım.

\n

Eğer toplumu belli ilkelere, hakikatlere göre yeniden yapma ilkesinden, toplum mühendisliğinden vazgeçersek, geriye yalnızca kâr yapmak, birikim ilkesinin, bedensel haz ilkesinin kölesi olmak kalmıyor mu? Bu, insanlığın binlerce yıllık özgürleşme mücadelesini terk etmek olmuyor mu? Sizi bilmem, ama ben özgürlük mücadelesini terk etmekten yana değilim.

\n\n


Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları