21 Mart ilkbahar ekinoksu nedir, ne anlama geliyor? Kış bitiyor, gündüzlerin süresi uzuyor

21 Mart'ın önemi, ilkbahar ekinoksu olması ve Nevruz Bayramı olarak dikkat çekiyor. Gökbilimde Güneş'in ilkbahar noktasından art arda iki geçişi arasındaki süre yani 1 yıl 365 gün 5 saat 48 dakika 46 saniyedir. Fakat Türkiye dahil pek çok ülkede kullanılan takvime göre takvim artık yıl haricinde tam olarak 365 gündür. Aradaki bu saat farkından dolayı gündönümlerinin denk geldiği gün de yıldan yıla 365 günlük takvimin farklı bir gününe denk gelmektedir.

• Nevruz Bayramı ritüelleri, birlik beraberliği pekiştiriyor

21 MART İLKBAHAR EKİNOKSU NEDİR?

İlkbaharın habercisi 21 Mart günü, gün eşitliği (ekinoks) yaşanır. Kuzey ve Güney Yarım Küre'ye Güneş ışınları öğle vakti ekvatora 90 derecelik açıyla düşer. Gölge boyu ekvatorda sıfır olur.

'Ekinoks' kelimesinin kökeni, Latince 'aequus' (eşit) ve 'nox' (gece) sözcüklerinin birleşimi olan 'aequinoctium' sözcüğüne dayanıyor.

Güneş ışınları bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre'ye dik düşmeye başlar. Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre'de geceler, gündüzlerden uzun olmaya başlar. Kuzey Yarım Küre'de ise gündüzler, gecelerden uzun olmaya başlar.

21 Mart Güney Yarım Küre'de sonbahar, Kuzey Yarım Küre'de ilkbahar başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Bu tarihte Güneş her iki kutup noktasında da görülür.

Dünya'da gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olur. Bu tarih Güney Kutup Noktası'nda 6 aylık gecenin, Kuzey Kutup Noktası'nda ise 6 aylık gündüzün başlangıcıdır.

EKİNOKS VE GÜNDÖNÜMÜ TARİHLERİ

21 Aralık (kış gündönümü): Yılın en uzun gecesi, en kısa gündüzü yaşanır. Kuzey Yarım Küre'de kış mevsiminin başlangıcıdır.

21 Mart (ekinoks): Gece ve gündüz eşit olur, bizim bulunduğumuz Kuzey Yarım Küre'de ilkbahar başlarken Güney Yarım Küre sonbahara girer.

21 Haziran (yaz gündönümü): Yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesinin yaşandığı zamandır. Bir diğer adı da yaz gündönümüdür. Kuzey Yarım Küre'de yaz başlarken Güney Yarım Küre'de kış başlar.

23 Eylül (ekinoks): Gece ve gündüz eşit olur. Kuzey Yarım Küre'de yaz biter, sonbahar başlar. Güney Yarım Küre'de ise bahara geçiş olur.

MEVSİM BAŞLANGIÇLARI VE BU TARİHLERİN ÖZELLİKLERİ

21 MART (EKİNOKS)

* Güneş ışınları ekvatora dik gelir.

* Güneş ışınları her iki yarım küreye aynı açılarla gelir.

* Dünya'daki durgun sularda gel-git sıklığı artar.

* 21 Mart tarihinden 23 Eylül tarihine kadar ışınlar ekvatorun kuzeyindeki noktalara dik geldiğinden Kuzey Yarım Küre'de gündüzler, Güney Yarım Küre'den daha uzundur.

* 21 Mart Kuzey Kutup Noktası'nda 6 aylık gündüzün başlangıç tarihleridir. Güneş, ekinokslarda tam doğudan doğup tam batıdan batar.

* Güneş'ten her iki yarım küreye gelen enerji miktarı eşit olmasına rağmen, sıcaklık birikiminin farklı olması nedeniyle, sıcaklıklar eşit değildir.

* Güneş ışınları kutup noktalarına teğet geçtiğinden, aydınlanma dairesi kutup noktaları üzerinde oluşmuştur. Kutuplarda alacakaranlık yaşanır.

* Tüm Dünya'da gece ve gündüz süreleri eşittir.

* Aynı meridyen üzerindeki tüm noktalarda Güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.

* Her iki yarım kürede bahar mevsimlerinin başlangıcıdır. 21 Mart Kuzey Yarım Küre'nin ilkbaharı, Güney Yarım Küre'nin sonbaharıdır.

* Kuzey Yarım Küre'de ilkbahar, Güney Yarım Küre'de sonbahar başlangıcıdır.

* Güney Yarım Küre yaz, Kuzey Yarım Küre kış mevsiminden çıktığı için (sıcaklık birikimi nedeniyle) Güney Yarım Küre daha sıcaktır.

* 21 Mart'tan sonra ışınlar ekvatorun kuzeyine daha dik geleceği için Kuzey Yarım Kürede gündüzler daha uzun olur.

* Kuzey Kutup Noktası'nda 6 ay süreli gündüzün, Güney Kutup Noktası'nda ise 6 ay süreli gecenin başlangıcıdır.

21 HAZİRAN (YAZ GÜNDÖNÜMÜ)

21 Haziran'da güneş ışınları Yengeç Dönencesi'ne dik gelir. Bunun sonucunda aşağıdaki olaylar gerçekleşir:

* Güneş ışınları Kuzey Yarım Küre'ye en dik, Güney Yarım Küre'ye en eğik açılarla gelir.

* Kuzey Yarım Küre'de yaz mevsimi, Güney Yarım Küre'de kış mevsimi başlangıcıdır.

* Dünya'nın en sıcak yerleri, üzerinden Yengeç Dönencesi'nin geçtiği karaların iç kısımlarıdır.

* Kuzey Yarım Küre'de en uzun gündüz, Güney Yarım Küre'de ise en kısa gündüz yaşanır.

* Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre'de gündüzler kısalmaya (yaz gündönümü), Güney Yarım Küre'de ise uzamaya (kış gündönümü) başlar.

* Aydınlanma çizgisinin sınırları kutup dairelerinden geçer. kuzey kutup dairesinde 24 saat süreyle gündüz, güney kutup dairesinde 24 saat süreyle gece yaşanır.

* Kuzey kutup kuşağı aydınlık, güney kutup kuşağı karanlık daire içindedir.

* Gündüz süresi kuzeye gidildikçe uzar. Bu nedenle, ülkemizde en uzun gündüz Sinop'ta, en kısa gündüz Hatay'da yaşanır.

* Güneş ışınlarının atmosferde katettiği yolun en kısa olduğu yer Yengeç Dönencesi'dir.

* Öğlen saat 12.00'de Yengeç Dönencesi'nde yataya dik duran cisimlerin gölgesi oluşmaz.

* 21 Haziran'da görülen olayların tam tersi 21 Aralık'ta oluşur. Bu nedenle 21 Aralık konumunda görülen olayları öğrenmek için ayrıca çalışma yapmak yerine, 21 Haziran'da görülen olayların tam tersini düşünmek yeterlidir.

23 EYLÜL (EKİNOKS)

* Güneş ışınları ekvatora dik gelir.

* Güneş ışınları her iki yarım küreye aynı açılarla gelir.

* Dünya'daki durgun sularda gel-git sıklığı artar.

* 23 Eylül tarihinden 21 Mart tarihine kadar ışınlar ekvatorun kuzeyindeki noktalara dik geldiğinden Güney Yarım Küre'deki gündüzler, Kuzey Yarım Küre'den daha uzundur.

* 23 Eylül ise Güney Kutup Noktasında 6 aylık gündüzün başlangıç tarihleridir. Güneş, ekinokslarda tam doğudan doğup tam batıdan batar.

* Güneş'ten her iki yarım küreye gelen enerji miktarı eşit olmasına rağmen, sıcaklık birikiminin farklı olması nedeniyle, sıcaklıklar eşit değildir.

* Güneş ışınları kutup noktalarına teğet geçtiğinden, aydınlanma dairesi kutup noktaları üzerinde oluşmuştur. Kutuplarda alacakaranlık yaşanır.

* Tüm Dünya'da gece ve gündüz süreleri eşittir.

* Aynı meridyen üzerindeki tüm noktalarda Güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.

* Her iki yarım kürede bahar mevsimlerinin başlangıcıdır. 23 Eylül güney yarım kürenin ilkbaharı, Kuzey Yarım Küre'nin sonbaharıdır.

* 23 Eylül'de, 21 Mart'taki olaylar Kuzey ve Güney Yarım Küreler arasında yer değiştirir.

21 ARALIK (KIŞ GÜNDÖNÜMÜ)

21 Aralık'ta güneş ışınları Oğlak Dönencesi'ne dik gelir. Bunun sonucunda aşağıdaki olaylar gerçekleşir:

* Güneş ışınları Güney Yarım Küre'ye gelebileceği en dik, Kuzey Yarım Küre'ye en eğik açılarla gelir.

* Güney Yarım Küre'de yaz, Kuzey Yarım Küre'de kış mevsiminin başlangıcıdır.

* Üzerinden Oğlak Dönencesi'nin geçtiği karaların iç kısımları, Dünya'nın en sıcak yerleridir.

* Güney Yarım Küre'de en uzun gündüz, Kuzey Yarım Küre'de ise en uzun gece yaşanır.

* Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre'de gündüzler uzamaya (kış gündönümü) Güney Yarım Küre'de kısalmaya (yaz gündönümü) başlar.

* Güneş ışınlarının atmosferde kat ettiği yolun en kısa olduğu yer Oğlak Dönencesi'dir.

* Öğlen saat 12.00'de Oğlak Dönencesi'nde yataya dik duran cisimlerin gölgesi oluşmaz.

* Aydınlanma çizgisinin sınırları kutup dairelerinden geçer. Güney kutup kuşağı aydınlanma çemberi içinde iken, kuzey kutup kuşağı karanlık çember içindedir.

* Kuzey kutup dairesinde sadece bu gün 24 saat süreyle gece, güney kutup dairesinde ise 24 saat süreyle gündüz yaşanır.

* Gündüz süresinin uzunluğu güneye gidildikçe artar. Bu nedenle 21 Aralık'ta ülkemizde en uzun gündüz Hatay'da yaşanır.