Gagavuzya Valisi Evghenia Gutul gözaltında, tepkiler büyüyor

Moldova, son günlerde uluslararası kamuoyunun dikkatini çeken bir olayla gündeme geldi. 1994 yılında Türkiye'nin diplomatik desteğiyle kurulan Gagavuzya Özerk Bölgesi’nin Valisi Evghenia Gutul, 25 Mart'ta ülkemize planladığı ziyaret öncesinde Kişinev Uluslararası Havalimanı'nda gözaltına alındı. 

Gagavuzya ile Küresel Gazetecilik Konseyi arasındaki işbirliğini güçlendirmeyi ve Türkiye’deki taraflarla ortak projeleri geliştirmeyi amaçlayan Gu?ul'un 72 saat süren gözaltı süreci bitmeden yeni bir gelişme daha yaşandı. Moldova yetkilileri Gutul'un devam eden hukuka aykırı gözaltını meşrulaştırmak için organize suç gruplarından fon aldığı iddiasında bulundular.

Söz konusu gelişmeler Moldova'daki siyasi gerilimleri artırırken, uluslararası kamuoyunun da dikkatini çekti. 

Okay Deprem: “Bu durum, demokrasi ve medeni haklara önemli bir darbe”

İnsan hakları savunucuları, Gu?ul’un gözaltına alınmasını “siyasi baskı” olarak nitelendirirken, Türk gazeteci Okay Deprem de “demokrasi ve medeni haklara önemli bir darbe” yorumunda bulundu ve Evghenia Gutul’un gözaltına alınmasının, Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu'nun yönetimindeki endişe verici bir örüntünün parçası olduğunu vurguladı. Ayrıca Moldova’nın iç istikrarı ve demokratik kurumlara saygı konusundaki huzursuzluk yarattığını belirtti. 

Türkiye ile tarihi, kültürel ve ekonomik derin bağlara sahip olan Gagavuzya, ülkemizin eğitim, altyapı geliştirme ve ekonomik kalkınma alanlarındaki desteğinden yıllardır istikrarlı bir şekilde faydalanıyor. Türkiye, Gagavuzya'nın Moldova içindeki özerkliğini her zaman güçlü bir şekilde savunurken, bölgenin kendi kendini yönetme ve yerel kalkınma haklarını uluslararası platformlarda dile getirmeye de devam ediyor. Gagavuzya Özerk Bölgesi Valisi Evghenia Gutul ise Türkiye ile kültürel alışverişleri teşvik ederek ve ekonomik ve sosyal işbirliklerini genişleterek bu bağların güçlendirilmesine önemli katkılarda bulunuyor. Ancak Gu?ul’un gözaltına alınması, Moldova'nın merkezi yönetiminin Gagavuzya liderliğine yönelik baskısının çarpıcı bir örneği olarak öne çıkıyor. 

Yerel halk çağrı yaptı: “Derhal serbest bırakılmalı”

2023 seçimlerinden bu yana özerkliğini kısıtlamayı amaçlayan bir dizi yasal ve siyasi zorlukla karşı karşıya kalan Gagavuzya Özerk Bölgesi’nin Valisi Evghenia Gutul, yönetiminin zayıflatmasına yönelik baskılarla da mücadele ediyor. Moldova yetkilileri, bütçe kaynaklarını bloke ederek ve uluslararası ortaklıkları engelleyerek bölgenin bağımsız karar alma yetkisini kısıtlamayı sürdürüyor. Belirsiz koşullar altında gerçekleştirilen ve siyasi güdümlü olarak nitelendirilen gözaltı ise gerginliği ileri seviyeye taşıyor. Ancak bu sürecin temelinde geçmiş dönemlerdeki uluslarası anlaşmazlıklar da yatıyor. 

Kökleri Türk boylarına uzanan Gagavuzya, Moldova’nın Avrupa ile daha derin entegrasyonuna temkinli yaklaşıyor. 2024 Anayasa Referandumu’nda Gagavuz seçmenlerin %95'inin Avrupa entegrasyonunu reddetmesi de bölgenin Rusya ile olan köklü kültürel ve ekonomik bağlarını açıkça ortaya koyuyor. Moldova'nın genel dış politika yöneliminden farklılık gösteren halk, Gu?ul'un derhal serbest bırakılması çağrısında bulunuyor. Bu olay, Gagavuzya'nın geleceği ve Moldova'nın iç siyaseti açısından kritik bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.