YPG ve IŞİD’le baş başa

Türkiye’nin Fırat’ın doğusundaki Suriye topraklarından kendisine yönelik hissettiği tehdit algısı, bu yönde yürüttüğü politika ve ardından ABD’nin aldığı “çekilme” kararının bölgesel ve küresel bazı yansımaları bulunuyor. Bu çekilme kararının ardından Türkiye, “bekasını sağlama almak için” elini güçlendirirken bölgede hem YPG hem de IŞİD ile başbaşa kalmış oldu. Önümüzdeki süreçte ABD askeri bürokrasisinde “kurumsal devletlerle işbirliği yapma” geleneğinden gelen kadronun ön plana çıkacağına dikkat çekiliyor.

Zorlu süreç
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dillendirdiği “Fırat’ın doğusuna harekât” söylemi, ABD’nin ulusal, bölgesel ve küresel hedefleri ile çatışmayan yeni sonuçların ortaya çıkmasına yol açtı. Bu bağlamda Türkiye, “PKK bağlantılı olması nedeniyle beka sorunu düzeyinde tehdit algıladığı YPG’ye” yönelik Fırat’ın doğusunda askeri harekât yapabilecek ve bölgeden “IŞİD’i temizleyecek.” Bu, Türkiye açısından kapsamlı bir güvenlik konseptinin uygulanmasını beraberinde getiriyor. Türkiye Fırat’ın doğusuna, yalnızca YPG’ye yönelik askeri önlem almak için operasyon yapmayacak. Aynı zamanda IŞİD’le mücadele için de önlem alacak. Bu durumda harekât alanı güneye, daha derinlere yönelmek zorunda kalacak. Bu amaç, Rakka ve Deyrezzor’a kadar Türkiye’nin inmesi sonucunu doğrabilir. Ayrıca Suriye’deki IŞİD militanları boşalttıkları bölgelerde yeraltına çekildi. Türkiye’de sık sık Suriye’de faaliyet gösteren IŞİD militanlarının yakalandığı haberleri geliyor. Bu nedenle IŞİD mensuplarının en çok Türkiye’ye kaçtığı savunuluyor. Türkiye hem içeride hem Suriye ve Irak’ta iki örgütle aynı anda mücadele edecek: YPG-PKK ve IŞİD. Harekât alanının genişlemesi, risklerin yükselmesi sonucu zorlu bir süreci getirebilir.

‘Eve dönüyoruz’
ABD Başkanı Donald Trump’ın “eve dönüyoruz” diyerek Noel öncesinde başlattığı çekilmenin, kısmen Afganistan’a da yansıyabileceği konuşuluyor. Fırat’ın doğusundan hem dışişleri personelinin hem de askeri personelin çekilmesi Türkiye’nin bölgede elini rahatlatıyor. Ancak YPG terk edildi. Durumu algılamaya çalışan örgüt, Şam rejimiyle temasa geçiyor. Ancak bölgedeki PKK türevi Kürt grupların ABD’den sonra yöneleceği en önemli aktörün Rusya olduğuna dikkat çekiliyor. Ancak Rusya’nın bu grupları terk etmeyen, aynı zamanda Türkiye ile dengeli bir politika izlemesi beklentisi hakim.

ABD’de dönüşüm
Fırat’ın doğusundan çekilme kararı yalnızca “Türkiye’ye jest”le açıklanamayacak düzeyde. ABD politikaları açısından Trump’un son dönem uygulamaları takımına da yansıyor. ABD’yi izleyen uzmanlar, “göreve geldiğinden bu yana bir kendisi, Mike Pence, kızı ve damadı değişmedi. Genelkurmay Başkanı’nın 10 aylık görev süresi varken, Trump adayını açıkladı, Joseph Dunford topal ördek oldu. West Point birincisi, Harvard hukuk mezunu, bir dönem CIA Başkanı ve son olarak Dışişleri Bakanlığı’nı sürdüren Pompeo, esnekliği sayesinde ayakta kalabildi. ‘Sert’ olarak bilinen askerler; başta Mattis kırıldılar” değerlendirmesini yapıyor.

Şu an görevde olan askeri bürokrasi görevlilerinin Afganistan deneyimini yoğun olarak yaşadıkları anımsatılıyor. Dolayısıyla bu kadronun devlet dışı yapılarla iş görme eğilimi içinde oldukları, göreve geleceklerin ise Irak deneyiminden geçtikleri, merkezi ve güçlü devletlerle birlikte çalışma eğiliminde olduğu vurgulanıyor.

ABD askeri bürokrasisini yakından tanıyan emekli General Ali Er; bundan sonraki olası gelişmeleri şöyle sıralıyor: “ABD, önceliğini Çin ve İran’a kaydıracak. Rusya’yı arı kovanı olan Ortadoğu’da çakılı bırakacak, Çin ve diğer bölgelere yönelmesini engelleyecek. Türkiye uzun süreli bir askeri harekât ortamına girecek, ekonomisi ve askeri gücü yıpranabilir. Doğu Akdeniz’deki gücü azalabilir. Türkiye-İran, Türkiye-Rusya ilişkileri zarar görebilir. ABD’nin İran’a yönelik adım atma durumundan Türkiye’den bazı garantiler istemesi de akla geliyor.”