Türkiye'nin enflasyon karnesi: Son 20 ayın en yüksek değeri

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını, salgına dair alınan önlemler, artan işsizlik ve yükselen döviz kurlarıyla beraber Türkiye’nin son aylarda en önemli gündemlerinden biri de tüketici fiyatları. Özellikle 2018 yılının 2. yarısında makroekonomik göstergelerdeki negatif seyir neticesinde ciddi bir artış gösteren enflasyon oranları, 2020 yılında çift hanelerde seyretmeyi sürdürdü.

2020 yıllık enflasyon oranı TÜİK tarafından 4 Ocak 2021 tarihinde yüzde 14,6 olarak açıklandı. Bununla beraber 2020 yılında Türkiye’nin enflasyon oranına dair tahminler de oldukça değişmiş durumdaydı. IMF Ekim 2019’daki raporunda 2020 yılına dair Türkiye’de yüzde 12,6’lık bir enflasyon tahmininde bulunurken, Nisan 2020'de bu tahminini yüzde 12’ye, Ekim 2020'de ise yüzde 11,9'a düşürdü. TCMB ise Ocak ayında 2020 için yüzde 8,2 olan enflasyon tahminini 2. enflasyon raporunda yüzde 7,4'e çekse de Temmuz ayındaki raporunda bu oranı yüzde 8,9'a yükseltti. 2019 YEP'te de 2020 yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 8,5 iken 2020 YEP'te bu oran yüzde 10,5'çıktı. TÜİK'in açıkladığı yıl sonu enflasyon oranı ise bu tahminlerin hepsinin üzerinde gerçekleşti.

2021'in ilk ayına gelindiğinde ise 28 Ocak tarihinde TCMB 2021 yılına dair enflasyon tahminlerini açıkladı. Merkez Bankası'nın 2021'e dair yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 5 oranındayken, yıl sonu enflasyon tahmini ise yine yüzde 10'un altında, yüzde 9,4 seviyesinde. Bununla beraber 2021 yıl sonu enflasyon tahmini 2019 YEP'te yüzde 6, 2020 YEP'te ise yüzde 8 oranındaydı.

AĞUSTOS 2019’DAN BERİ AÇIKLANAN EN YÜKSEK ENFLASYON ORANI

TÜİK’in 2020 yıl sonuna dair açıkladığı enflasyon oranı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,6 seviyesindeydi. Mart 2021'de ise bir önceki aya göre enflasyon oranı yüzde 1,08, Mart 2020'ye göre ise yüzde 16,19 olarak açıklandı. 2018’den bu yana yıllık enflasyon oranlarına bakıldığında, Mart 2021 için açıklanan bu oranın bu süre zarfındaki en yüksek 12. yıllık enflasyon oranı ve Ağustos 2019'dan bu yana açıklanan en yüksek enflasyon oranı olduğu görülüyor.

EN ÇOK ARTIŞ GÖSTEREN HARCAMA GRUBU ULAŞTIRMA

TÜİK, yayınlamış olduğu TÜFE raporunda 12 farklı ana harcama grubuna göre de enflasyon oranları açıklıyor. 43 farklı kalemin yer aldığı bu 12 ana harcama grubunda fiyatları en çok artış gösteren harcama grupları ise yüzde 24,9 ile ulaştırma, yüzde 23,6 ile ev eşyası ve yüzde 21,5 ile de çeşitli mal ve hizmetler oldu.

Ana harcama gruplarına göre fiyatları en az artış gösteren sektörler; yüzde 2,9 oranında artan alkollü içecekler ve tütün, yüzde 7,4 oranında artan giyim ve ayakkabı ve yüzde 8 oranında artan eğitim sektörleri. Yıllık enflasyon oranı yüzde 17,4 olan gıda ve alkolsüz içeceklerde ise ayrıca açıklanan taze sebze ve meyve kaleminin enflasyon oranı Türkiye genelinde yüzde 7. Bunun yanında Mart ayında gıda enflasyonu İstanbul’da yüzde 17,6, Ankara ve İzmir'de ise yüzde 18,4 seviyesinde.

12 farklı ana harcama grubuna ait 43 farklı kalemin yıllık fiyat değişimleri incelendiğinde sadece posta hizmetlerinin fiyatının değişmediği, onun dışındaki 42 kalemin fiyatının arttığı görülüyor. Bu 42 alt ürün grubunun 14’ünde ise fiyatlar bir senede yüzde 16,19’un üzerinde arttı. 1 yılda fiyatı en çok artış gösteren kalemler ise yüzde 40,8 ile araç satın alımı, yüzde 35,2 ile mobilya, halı ve yer döşemeleri ve yüzde 31,7 ile başka yerde sınıflandırılmayan kişisel bakım ürünleri oldu.

GIDA FİYAT ARTIŞINDA YUMURTA İLK SIRADA

Bir önceki yılın Mart ayına göre en yüksek fiyat artışı gösteren gıda ürünleri incelendiğinde, listenin ilk sırasında yüzde 63,8'lik fiyat artışıyla yumurta geliyor. Listenin 2. sırasında ise yüzde 59,5 ile ayçiçek yağı bulunuyor. Bunların dışında bir önceki yıla göre en çok fiyat artışı gösteren diğer gıda ürünleri yüzde 54,8 ile mısırözü yağı ve yüzde 44,6 ile mercimek. Bunlara ek olarak fiyatı bir önceki yılın aynı ayına göre en çok azalan gıda ürünleri ise patates, soğan ve limon oldu.