Kültür sanata tahammül yok: Susmuyoruz, siz de susmayın

Hükümetin yayımladığı son kanun hükmünde kararname ile kapatılan 15 medya kuruluşunun arasında Aralık 1991’den bu yana aralıksız yayımlanan Evrensel Kültür dergisi de yer aldı. KHK ile kapatılan ilk kültür, sanat ve edebiyat dergisi olan Evrensel Kültür’den yapılan açıklamada “Hiçbir yere gitmiyoruz. Susmuyoruz. Siz de susmayın” denildi.

Kapatma kararının ardından dün internet sitesinden bir açıklama yayımlayan Evrensel Kültür, ilk kez bir kültür sanat dergisinin KHK ile kapatıldığına dikkat çekerek şu ifadelere yer verdi: “Evrensel Kültür kapatıldı. Tam da 25. yılı geride bıraktığımız ay; 300. sayıya neler yapacağımızı konuşurken... Kapatma kararnamesinin altında bir sürü imza var. Eminiz, hiçbiri Evrensel Kültür’ün 299 sayısından bir tekini bile okumamıştır. Tolstoy’un renkli bir fotoğrafı vardı bu ay kapağımızda. Tolstoy’u susturabilirler mi mesela? Kasım sayımızın arka kapağında ‘Ben Ulrike Bağırıyorum’ oyunundan şu sözlerle Dario Fo var: ‘Çok güvenli görünüyorsunuz! Fakat sanmayın ki bu böylece devam edecek! Öfke ve nefret büyük geminizin makine dairesinde terden geberenlerle birleşecek, biliyorum. İspanyol, Türk, Yunan, Arap, İtalyan göçmenler ve Avrupa’nın tüm ezilenleri... Ve tüm kadınlar, ezildiğinin, aşağılandığının, sömürüldüğünün farkında olan tüm kadınlar neden burada olduğumu ve beni neden öldürmek istediğinizi anlayacaklar... Gardiyanlar, yargıçlar, politikacılar, hiçbiriniz umurumda değilsiniz. Asla beni delirtemeyeceksiniz!’ Bizi de delirtemeyecekler! Delirmeyeceğiz. Buradayız. Sümerce ilk dize tablete kazındığından beri buradayız. İlk mağara resmi duvara çizildiğinden beri buradayız. On bin yıldır buradayız. Hiçbir yere gitmiyoruz. Susmuyoruz. Siz de susmayın”

Derginin genel yayın yönetmeni Aydın Çubukçu da Twitter’dan “Evrensel Kültür 25. yaşını kapatılarak kutluyor. Şan olsun. KHK kararıyla kapatılan ilk kültür sanat dergisi. Altın harflerle yaz tarih baba!” mesajını paylaştı.

DAYANIŞMA MESAJLARI

Anayasaya açıkça aykırı

METİN CELÂL (Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı): Adalet Bakanlığı’nın internet sitesinde de yazıyor, temel hukuk kuralıdır; ‘Her suçun mutlaka bir konusu vardır.’ Bir okur olarak Evrensel Kültür’ün OHAL’in ilanına neden olan darbe girişimiyle de terörle de bir bağını göremiyorum. Aksine konusu olan ‘kültür ve sanat’ bağlamında tüm darbelere olduğu gibi 15 Temmuz darbe girişimine de karşı olduğunu biliyorum. Evrensel Kültür’de ya da kapatılan diğer gazete ve dergilerde suç unsuru olabilecek bir yazı varsa yazarı yargılanır. Bildiğim kadarıyla Evrensel Kültür’le ilgili açılmış böyle bir dava yok. KHK ile dergi, gazete, yayınevi kapatılmasının Anayasa’da da açıkça ifade edilen hukukun temel ilkelerine, suçun şahsiliği ilkesine aykırı olduğunu düşünüyorum.

Hür insanlar gibi yazdılar

AYDIN ILGAZ (Çınar Yayınları sahibi): Evrensel çalışanları, dergileri, gazetesiyle birlikte basının özgürlüğünü gösterenlerdendi. Kapatılmalarının tek sebebi hür insanlar gibi düşünüp yazmaları. Bir görüşü savunuyorlarsa da onların görüşüdür. Ne yapmış olabilir de bir edebiyat dergisini kapatmaya ‘gerek’ duyarsınız? Adı üzerinde edebiyat yapıyorlar, siyaset değil. Siyasi bir gerekçe varsa söylesinler, biz de bilelim. Bu kararlar ülkede özgür düşünce ve özgür basın ortamının olmadığını gösteriyor.

Okurlar cezalandırıldı

ENVER ERCAN (Varlık Dergisi Genel Yayın Yönetmeni): Evrensel Kültür dergisi muhalif bir dergi ama, sırf muhalefet etmek için bir avuç insanın çıkardığı ve okuduğu bir dergi değil. Ciddi bir okur kitlesi var ve o okurlar kendilerini Evrensel Kültür dergisinin ifade ettiğine inanıyorlar. Ülke sanatına ve kültürüne önemli katkısı var çünkü. Yoksa bir dergi 25 yıl ayakta duramaz. Dergiyi kapatmakla okurlar da cezalandırılmış oluyor. Bu gidişin sonu hiç de hayırlı değil.

Herkes tepki göstermeli

HAYDAR ERGÜLEN (Şair): Evrensel Kültür’ün kapatılmasına inanamadım. Ben de orada zaman zaman bir iki yazı ve şiir yayımlardım. Buna sadece bizim mahallenin değil, bütün mahallelerin tepki göstermesi lazım. Yani İslami kesimdeki yazar ve şairlerin de tepki göstermesi gerek. Evrensel Kültür ünlü bir edebiyat ve kültür dergisi ve aynı şey yarın öbür gün herkesin başına gelebilir. Açıkçası artık faşizmin neresinde olduğumuzu bilemiyoruz. Ama tam içinde olduğumuz bir gerçek. Kınıyorum desem ne olacak şimdi bilmiyorum ama... Kınıyorum.

Edebiyat yargılanamaz

SEMİH GÜMÜŞ (Notos Genel Yayın Yönetmeni ve eleştirmen): Evrensel Kültür bir kültür, sanat ve edebiyat dergisi. Kapatıldı. Bunun üstüne daha ne söz söylenebilir. Aslı Erdoğan ve Necmiye Alpay niçin tutukluysa şu anda, Evrensel Kültür’ün kapatılmasının nedeni de aynı. Yani koca bir hiç, neden yok. Olamaz da. Kültür, sanat ve edebiyat herhangi bir bağlamda suç olamaz, yargılanamaz. Biz bunu hiç değilse yarım yüzyıldır, tanık olduğumuz bütün yıllar boyunca söyleyegeldik ama bunu anlayacak bir ülkede yaşamıyoruz. Şimdi durum daha ciddi, daha kritik, daha kötü. Evrensel Kültür hakkındaki kapatma kararı bir an önce kaldırılmalı. Yakın gelecek için iyimser değilim, zor geçecek ama şunu da söylemem gerekir ki, uzak gelecek için iyimserliğimden hiçbir şey kaybetmedim.