İran seçimindeki şüphe

Uluslararası seçim uzmanlarıyla İranlı analistler, oy sayımının hızı ve normal olarak yetkililerin açıkladığı detaylı seçim verilerinin eksikliğinin, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın büyük farkla kazandığı zaferi şüpheli hale getirdiğini belirtiyorlar.

Uzmanlar, nasıl olup da 39,2 milyon oy pusulasının elle sayılarak nihai sonuçların sadece 12 saat içinde açıklandığı sorusunu soruyor ve geçmişteki seçimlerde bunun en azından iki katı zaman gerektiğini hatırlatıyorlar.

Gelişmekte olan ülkelerde seçim izleme misyonlarında yer alan Yale Üniversitesi öğretim üyesi Susan Hyde, oy sayımının alışılmadık biçimde hızlı olduğunu söyledi.

Uzmanlar, yeni bilgisayar sisteminin kentlerde sonuçların açıklanması için gereken süreyi kısaltmış olabileceğini belirtiyor, ancak köy ve küçük kasabalara bu sistemin yayılmış olmasına şüpheyle bakıyorlar.

İçişleri Bakanlığı ilk 5 milyon oyun sonucunu sandıklar kapandıktan 1,5 saat sonra açıklamıştı.


Diğer iddialar

Seçimi kaybeden Mir Hüseyin Musavi'ye yakın Kelimeyi Sebz gazetesinin internet sitesinde, 10 milyondan fazla oyun üzerinde ulusal kimlik numarasının bulunmadığını, bunun da söz konusu oyların izinin sürülmesini engellediğini iddia etti. Ancak gazete, bu bilgiye nasıl ulaştığı konusuna açıklık getirmedi.

Bunun yanı sıra Musavi, bazı oy merkezlerinin seçmenler hala kuyrukta beklerken erkenden kapandığını iddia ediyor.

Gözlemciler, İçişleri Bakanlığı'nın yayımladığı seçim sonuçlarının her aşamasında Ahmedinejad'ın oylarının Musavi'ninkilerden iki kat fazla olmasının tuhaf olduğu yorumunu yapıyor. Gözlemciler, bunun tuhaf bir durum olduğunu çünkü şehirlerden gelen ilk oyların daha sonra kırsal kesimden gelenlerden farklı oranlarda olması gerektiğini belirtiyor.

Musavi, kendisinin iyi sonuç almasının beklendiği Fars ve Doğu Azerbaycan eyaletlerinde oy pusulalarının azlığının da sonuçları etkilemiş olabileceğini öne sürüyor. İçişleri Bakanlığı verileri, Doğu Azerbaycan'da da Ahmedinejad'ın kazandığını gösteriyor.

Seçimlerde Ahmedinejad'ın oy oranının yüzde 62,6, Musavi'ninse yüzde 33,75 olduğu açıklanmıştı.

Yüksek katılım oranının (yüzde 85), gençlerin desteklediği Musavi'ye oy kazandırması beklendiği için, iki aday arasındaki oy oranının bu kadar büyük olması da "gerçek dışı" olarak yorumlanıyor.

Berlin'deki Alman Dış İlişkiler Konseyi'de İran uzmanı olarak çalışan Konstantin Kosten ise "Şahsen, Ahmedinejad'ın yüzde 50'den fazla oy almasının mümkün olduğunu düşünüyorum" derken, yine de iddiaların araştırılması gerektiğini söyledi.

İran seçimlerini dışarıdan izleyen "Democracy Reporting International"ın koordinatörü Michael Meyer-Resende de ülkede bağımsız gözlemcilere izin verilmediğini belirterek, seçimlerin bağımsız olmayan iki kurum (İçişleri Bakanlığı ve Anayasayı Koruyucular Konseyi) tarafından düzenlenip izlendiğini kaydetti.