İklime acil çözüm: Yeni ormanlar

Ormanlar dünyamızın akciğeri olmakla birlikte iklim sisteminde de bir tür tampon görevini görürler. Nitekim dünya genelindeki üç milyar ağaç CO2 soğurarak, atmosferdeki CO2 oranının düşmesini sağlıyor. Fakat ne var ki, orman yangınları, tarım alanlarının açılması gibi sebepler yüzünden ormanlar küçülüyor, dolayısıyla da daha az CO2 soğurmaya başlıyorlar. Oysa ormanların korunması aynı zamanda iklimin korunması anlamına da geliyor. Peki ama hedeflere uygun ormanlaştırma çalışmalarının iklim üzerindeki etkisi ne kadar büyük olabilirdi ki? Ve dünya üzerinde bunun için yeterli arazi var mı?
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin tahminlerine göre ilave 1 milyar hektarlık ormanlık alan ile 2050 yılına dek ısınmanın 1.5 dereceyle sınırlandırılabilmesi mümkün. Fakat ne var ki bunu gerçekleştirebilmek hiç de kolay değil. Zira kimi bölgeler fazla soğuk veya kurak; diğerleri de tarım alanları, yerleşim ve diğer etkinlikler için kullanılıyor. ETH Zürih’ten Jean-Francois Bastin ve ekibi, dünya üzerinde ilave ormanlar için ne kadar yer olduğu üzerine araştırmalar yaptı. Dünya genelindeki 80 bin ormana ait verileri değerlendirdikten sonra araştırmacılar önce halihazırdaki ormanlık alanların haritasını çıkardılar. Daha sonra ise iklim verilerinin yardımıyla da hangi alanlarda yeni ormanların kurulabileceği belirlendi. Buna göre günümüzdeki iklim koşullarıyla dünya genelinde 4.4 milyar hektarlık ormanlık alan yetişebilir. Bu da mevcut durumun 1.6 milyar hektar fazlası demek. Ancak tarım ve yerleşme için gerekli alanların da hesaba katılması da işin içine girince 0.9 milyar hektarlık bir alan yeni ormanların yetiştirilmesi için kalıyor; ki bu da ABD’nin yüzölçümü kadar. Bu kadarlık bir alanın bile daha fazla CO2’in soğurulmasına yeteceğini söylüyor araştırmacılar.

Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede, The global tree restoration potential, Science, 5.07.2019.

UYGUN BÖLGELER HANGİLERİ?
Peki potansiyel yeni ormanlar için uygun bölgeler hangileri. Uzmanlara göre yangın, fırtına veya benzer olaylarla ormanların yok olduğu yerler yeni ormanlaşma için uygun ve bu alanlar ağırlıklı olarak 6 ülkede bulunuyor. Örneğin 151 milyon hektarlık bir orman Rusya’da kurulabilir. Diğer 103 milyon hektarlık alan ABD’de ve 78.4 milyon hektarlık alan Kanada’da bulunuyor. Avustralya iklim korumacılığına 58 milyon hektarlık, Çin ise 40.2 milyon hektarlık ormanlık alanla katkıda bulunabilir. Hesaplara göre ilave ormanlar, 205 milyar ton karbon depolayabilirler. Bu da insanlığın endüstri devriminden bu yana CO2 olarak atmosfere saldığı karbon miktarı kadar. Öte yandan insanlığın pek fazla zamanı kalmadığını da söyleyelim. Eğer iklimi korumak için ormanlardan yararlanmak istiyorsak bir an önce yeni ormanların yetiştirilmesi gerekiyor. Son zamanlarda özellikle de Yağmur ormanları ve Güneydoğu Asya’da meralara veya plantasyonlara yer açmak için gitgide daha fazla orman yok ediliyor.