‘Galeriler genç sanatçı avlıyor’

Kâr amacı gütmeyen ve sponsorsuz bir organizasyon olarak Deniz Beşer’in koordine ettiği “Açık Stüdyo Günleri / Open Studio Days” ekim ayının başında gerçekleşti. Bu yıl, 5’inci kez düzenlenen etkinlikte sanatçılar, eserlerini kendi ev ve atölyelerinde izleyici ile paylaştı.

ASG 2018’de resim, heykel, seramik, fotoğraf, enstalasyon, video ve performans gibi disiplinler üzerine çalışmalar gerçekleştiren görsel sanatçılar; Taksim, Cihangir, Karaköy, Tophane, Büyükada ve Kadıköy gibi bölgelerde bulunan ev ve atölyelerini ziyaretçilere açtılar. Toplamda 101 sanatçı, 41 alan etkinlikte yer aldı. Biz de Kadıköy’deki çalışma alanlarını 3 gün boyunca galeri haline getiren ressam İrem Hakyemez ile fanzin sahibi Metin Toplu’yu ziyaret ettik.

‘Sanatçı kısıtlanıyor’

Sanatı sergilemek ve “ağ oluşturmak” için bağımsız bir yapı anlayışı güden ASG, aynı zamanda sanatın herkese erişimine olanak sağlamayı amaçlıyor... Genç sanatçıların üretim ve sergileme aşamasında ne gibi zorluklarla karşılaştıklarını sorduğumuz İrem Hakyemez, “Sanatçı ürettiğinde, eser izleyici ile buluştuğunda kendini gerçekleştirir. Sanatçıların çok azı kendilerine galerilerde ve müzelerde yer edinebiliyor, fakat bunun sebebi başarılı (sanatta başarı yoktur) olmak ya da özgün olmak değil, insanların talebinin olmaması. Genç sanatçılar gelecekte eserlerinin takdir edileceğine, dolayısıyla kendisini finanse edebileceklerine inanmıyorlar. Bu yüzden halkın meslek olarak kabul ettiği, kendilerine yakın tasarım alanlarına ya da tamamen bağımsız mesleklere yöneliyorlar. Yani üretim daha başlamadan bir problem haline geliyor. Ve malesef üretim için tutkulu olan genç sanatçılar kendilerini finanse edemiyorlar, tıpkı benim gibi” diye cevapladı. Metin Toplu ise “Galeriler ekosistemine girmek çok zor ve amaçsız. Sanatçılarının işlerinin galeri sahiplerine para kazandıracak malzemelere dönüştürülmesi sanatçıyı kısıtlıyor. Bu da beni ve benim gibi düşenenleri kolektif bilinçle sergilemeye yöneltiyor” dedi.

‘Dolandırıldım’

Hakyemez de galerilerin çalışma sisteminden şikâyet ederek yaşadığı bir olayı anlattı: “Daha önce bir galeri ile çalıştım, bana ulaşarak eserlerimi sergilemek istediklerini, koleksiyonlarında olan ünlü sanatçılar ile karma sergiye katılabileceğimi fakat bunu yapmak için 1 metrelik bir alanı para karşılığında kiraladıklarını, ayrıca satılan eserden yüzde 45 komisyon istediklerini söylediler. İstanbul’un güzide bir semtinde yer kiralayan bu galeri iyi bir konuma ve koleksiyona sahipti ve benim tanıtımımı yapacaklarını, katalog basacaklarını, çok fazla koleksiyoner ziyaretçisinin olduğunu vaadetti. Ayrıca kariyerimin çok başında olduğumu hatırlatmayı da ihmal etmedi. 10 günlük bu karma sergiye katıldım ve dolandırıldığımı hemen anladım, eserler alt alta ve dip dibe asılmıştı, koridorlar bile değerlendirilmişti, ziyaretçiler sadece sergiye katılan sanatçıların yakınlarıydı. Vaadettikleri tanıtımı asla yapmadılar. Bir galeri düşünün, sorumluluğu sanatı geniş kitlelere ulaştırmak, sanatçıyı desteklemek iken, genç sanatçıları avlayıp geçimini onlar üzerinden sağlıyor. Ve maalesef Türkiye’deki tüm galeriler bu sistem ile çalışıyor.”

‘Birbirimizden beslendik’

Açık Stüdyo Günleri’nin ne gibi kolaylıkları olduğunu, Metin Toplu şu sözlerle açıkladı: “Sanatla yakından ilgilenen kitleye ulaşmamızda çok yardımcı oldu. Dijitalleşen dünyada bu biraz zor oluyor. Eserlerimizi ücretsiz olarak sergileyebiliyoruz. Açık Stüdyo Günleri, katılımcılarının da desteğiyle oluşan bir organizasyon olduğu için sanatçılar da birbiriyle dirsek temasında bulunup aynı özveriyi gösteriyor. Birbirimizden bolca beslenebiliyoruz. İrem Hakyemez’le evimi paylaşabiliyorum. Diğer sanatçılar da böyle paylaşımlarda bulunabiliyor”. Evlerini, çalışma alanlarını sergiye odaklı hazırladıklarını söyleyen İrem Hakyemez ise ziyaretçilerden de olumlu geri dönüş aldıklarını söylüyor.