Daha erken emekli olmak mümkün

Başlığı böyle yazdık ama sakın EYT için yani emeklilikte yaşa takılanlar için bir umut var sanılmasın.

Ne yazık ki bu yazı onlar için değil. Yazımızın konusu vakti zamanında işe girmiş, yıllarca çalışmış ancak giriş tarihi doğru işlenmemiş, sigortası ödenmemiş olduğu için sigortalılık süresi dolmamış görünen ya da 2000’de çıkan mevzuata göre emeklilik yaşı daha erken olabilecekken çok daha ileriye çekilmiş kadınlar için...

ÜÇ ŞART VAR

Normal koşullarda emeklilik için üç koşul söz konusu. Birincisi, “prim ödeme gün sayısının” tamamlanması. İkincisi, çalışma yasasının belirlediği koşullar çerçevesinde işe girdiği tarihe göre belli bir yıl çalışma zorunluluğu. Ve son

olarak ve belki de en önemlisi belirli bir yaşın tamamlanması.

Ne zaman emekli olunacağının bilinmesinde iki tarih çok önemli: doğum tarihi ve ilk kez sigortalı olunan tarih.

Prim gün sayısını, kaç yaşında emekli olabileceğinizi e-sgk üzerinden öğrenmek mümkün.

Ancak şunu belirtmekte yarar var: Emeklilikte belirli bir yaşın tamamlanması şartı doğum tarihine göre şekillendiği için doğum tarihini özellikle gün, ay ve yıl olarak emeklilik hesabında kullanmak gerek.

İlk kez sigortalı olunan tarih, sigortalı olunan süreyi ve hangi şartlara tabi olunduğunu belirlemek açısından çok önemli. Prim ödeme gün sayısı ise emekli maaşını belirleyen çok önemli bir unsur.

İLK ADIM HİZMET TESPİTİ

İşe başladınız, yıllarca çalıştınız ama işe girişiniz olmadı. İşte bu fiili çalışma olgusunun ispatı, mahkemece yapılan inceleme ve araştırma ile hükme bağlanıyor. Bunun için çalışanın “hizmet tespiti davası” açması gerekiyor. 506 sayılı yasanın 79/10. maddesinde bu tür hizmet tespit davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiş. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibarıyla sonuçta etkili. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması salt bu nedene dayalı istemin reddine neden olmaz. Somut bilgilere dayanması koşuluyla, bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen veya bilmesi gereken komşu işyerleri kayıtlı çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen kimi diğer kanıtlarla dahi sonuca gitmek mümkün. Kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hâkim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirler. Çalışan lehine sonuçlanacak işe giriş tarihi tespiti, özellikle kadın çalışanlara büyük bir avantaj sağlayacak ve emekliliği görünür şekilde ileri çekecektir. Günlerdir okuyuculardan Bağ-Kur prim borçlarının yapılandırması ile ilgili sorular geliyor. Kimileri yapılandırmadan nasıl yararlanacağını soruyor, çoğunluk ise yapılandırma yaptıktan sonra emekli olup olamayacağını merak ediyor. Borç yapılandırması ile ilgili kanun tasarısı yasalaştı ve Resmi Gazete’de yayımlandı. Kanun, BağKur prim borcu olanlara ve borçlarından dolayı da emekli olamayanlara ciddi imkânlar sunuyor. Peki yapılandırmadan nasıl yararlanılacak? Madde madde anlatayım.

1 - Prim borç yapılandırmasından kendi adına çalışanlar, Bağ-Kur’lular, köy ve mahalle muhtarları yararlanabilecek. 2021’nin nisan ayı da dahil olmak üzere bu tarihten önceki prim borçları için yapılandırma yapabilecekler.

2 - Yapılandırma ile borçlar ister peşin ödenecek, istenirse de taksitle ödenecek. Peşin ödenirse gecikme cezası ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE üzerinden hesaplanan tutarın yüzde 90’ı silinecek.

EKİM AYINA KADAR SÜRE

3 - Taksitli seçeneği seçerseniz, taksit sayısına göre katsayı uygulanacak. Taksitler de iki ayda bir ödenecek. Böylece 18 ay taksit seçeneğini seçilirse borç 36 ayda ödenmiş olacak.

Bağ-Kur’lular daha önce durdurulan hizmet sürelerini canlandırabilecek. Daha önceki kanunlar nedeniyle hizmet süreleri durdurulan Bağ-Kur’lular, yapılandırma yaptıklarında durdurulan sigortalılık süreleri için ödeyecekleri prim tutarlarını hesaplattırıp borçlarını ödemeleri halinde sigortalılıkları durdurulmamış sayılacak ve bu süreler sigortalılık süresinden sayılacak, emeklilikte hesaba katılacak.

4 - Daha açık bir anlatımla prim borcu nedeniyle hizmet süreleri durdurulan ve bu nedenle de emekli olamayan Bağ-Kur’lular, yapılandırmadan yararlandıklarında emekli olabilecekler.

5 - Bağ-Kur’lular, 4 ay içinde SGK’ye başvurup durdurulan sigortalılık süreleri için ödeyecekleri prim tutarını hesaplattıracaklar.

6 - Hesaplanan borcu, ilk taksit tarihi olan ekim ayının sonuna kadar ödemeleri halinde,

geçmişte durdurulan süreler durdurulmamış sayılacak ve sigortalılık sürelerine eklenecek.

7 - Emeklilik bekleyen de ekim ayında borcunu ödemesi halinde emekli olabilecek. Bu imkândan eğer sigortalı vefat etmişse sigortalıların hak sahipleri de yararlanıp başvurabilecek ve ölüm aylığı almaya hak kazanacak.