Bıçak sırtı denge

AYM’de bundan sonra görüşülecek kararların büyük oranda böyle eşit sonuçlanması ve Başkan Zühtü Arslan’ın oyunun rengine göre çoğunluğun belirlenmesi bekleniyor. Ancak bu durumun çok uzun sürmesi beklenmiyor. 

Terör örgütü PKK’nin Güneydoğu’da şehir içlerinde açtığı çukurların ardından başlatılan hendek operasyonları sırasında “Barış Bildirisi”ne imza atan akademisyenlere ilişkin Anayasa Mahkemesi’ndeki oylamada çıkan eşitlik, gözleri Yüksek Mahkeme’deki dengelere çevirdi.
Cumhuriyet, “Barış Bildirisi”ne imza atan akademisyenlere ilişkin bıçak sırtı çıkan ihlal kararı sonrası Anayasa Mahkemesi’nin oy dağılımlarını ve üye yapısını mercek altına aldı. Adalet Bakanlığı Bakan Yardımcısı Selahattin Menteş’in atanmasından önce AYM; Kars’taki İnsanlık Anıtı yıkılan Heykeltraş Mehmet Aksoy’un haklarının ihlal edildiğine 7’ye karşı 8 oyla karar vermişti. Menteş’in gelişiyle denge 8’e 8 oldu.
Önümüzdeki iki yılda AYM’de 3 üye yaş haddinden emekli olacak. 3 Nisan 2020’de Recep Kömürcü, 22 Aralık 2020’de Serdar Özgüldür, 10 Ocak 2021’de Burhan Üstün emekliye ayrılacak. Özgüldür’ün askeri yargı kökenli olması ve anayasa değişikliğiyle AYM’de asker üyelerin çıkarılmasıyla yerine seçim yapılmayacak. Birçok kritik başvuruda Özgüldür, ihlal olmadığı yönünde oy kullandı. Kulislerde Özgüldür’e AYM’den ayrıldıktan sonra üst düzey görev verileceği konuşuluyor. Eski üye Serruh Kaleli, emekli olunca Ziraat Bankası Yönetim Kurulu üyeliğine atanmıştı.
Ancak Erdoğan, diğer iki üyenin yerine yenilerini atayacak. Kömürcü son oylamada “ihlal var” derken, Üstün “ihlal yok” demişti. Yapılacak atamalar sonrasında Anayasa Mahkemesi’nde 7’ye karşı 8 üyeyle dengenin Saray lehine değişmesi bekleniyor. Bazı üyelerin de zaman zaman değişen görüşleri nedeniyle AYM’den hak ihlali kararı çıkmasının zorlaşacağı ifade ediliyor.

Hakyemez sürprizi
Erdoğan’ın atadığı üyeler arasında en büyük sürprizi Yusuf Şevki Hakyemez yaptı. Anayasa hukukçusu olan Prof. Dr. Hakyemez, 25 Ağustos 2016’da Erdoğan tarafından AYM’ye atanmıştı. Hakyemez; Cumhuriyet davası, Osman Kavala ve Ahmet Altan gibi kritik davalarda hep hak ihlali yönünde oy kullandı. Erdoğan’ın atadığı üyeler Recai Akyel, Yıldız Seferinoğlu, Kadir Özkaya ile TBMM’nin seçtiği Rıdvan Güleç ise bu davalarda ihlal olmadığı şeklinde oy verdi.

İhlalde Gül ağırlığı
Barış Bildirisi’ne imza atan akademisyenlere yönelik ihlal kararı veren 8 üyenin 6’sını 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından atananlar oluşturdu. Gül’ün atadığı üyelerin, Erdoğan’ın atadığı üyelere göre son dönemde daha çok ihlal yönünde oy kullandıkları gözlendi. Bu üyeler; Başkan Arslan, başkan vekilleri Engin Yıldırım, Hasan Tahsin Gökcan, üyeler Recep Kömürcü, Muammer Topal, Mehmet Emin Kuz. Gül’ün atadığı Burhan Üstün ise akademisyenlerle ilgili karara muhalefet etti. 

GEREKÇELERİYLE ÇELİŞTİLER
Barış akademisyenlerinin haklarının ihlal edilmediği yönünde oy kullanan üyelerden Serdar Özgüldür ve Burhan Üstün’ün, İbrahim Kaboğlu’na ilişkin bir karara yazdıkları gerekçeyle çeliştiği ortaya çıktı. Kendisi hakkında tehdit içeren yazılar yazan bir yazara açılan tazminat davasının reddedilmesi nedeniyle Kaboğlu’nun hakkının ihlal edildiğine hükmeden AYM’nin kararına muhalefet eden Özgüldür ve Üstün, karşı oy gerekçelerinde “Barış Bildirisi”ni “ifade özgürlüğü çerçevesinde ele alınabilecek görüşler” olarak değerlendirmiş. 

AYM’NİN YARISI HAKYOLCU
Erdoğan’ın son atadığı üyelerin tümümün yargıdaki Hak-Yolcu grup içerisinde yer aldığı konuşuluyor. Yüksek yargı kulislerinde İskender-Paşa cemaati olarak bilinen Hak-Yolcuların AYM içinde yarı yarıya çoğunluğu oluşturduğu ifade edildi. Ancak bu grubun davalarda oy kullanırken farklı tercihlerde bulunduğu görüldü.