Atatürk sevgisini arşivde bırakmadı

Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) Bilim Danışma Kurulu üyesi araştırmacı-yazar Ahmet Gürel, Türkiye’de bulunan sayılı fotoğraf arşivlerine sahip... Araştırmaktan ve üretmekten vazgeçmeyen Gürel’in şuan ki hedefi ise Türkiye’de Atatürk fotoğrafına ihtiyaç duyan bir kurum kalmayana dek çalışmak. Halihazırda 18 kitabı ve 20’nin üzerinde belgeseli bulunan Gürel’in arşivi 10 bin fotoğraftan oluşuyor. Gürel ile çalışmalarını ve 10 bin fotoğraflık arşivini konuştuk ...

Türkiye’de Atatürk fotoğrafına ihtiyaç olan kurum kalmamasını isteyen Gürel, “Bir hedefim var. 80’li yaşlara kadar yaşarsam eğer, Türkiye’de Atatürk fotoğrafı ihtiyacı olan kurum kalmayacak. Şu an ticaret yapılıyor, ticaret yapılmasına karşıyım. Mesela, bir sergiyi geziyorsunuz ve İngiltere’den fotoğraflar gelmiş. Bir kere kullanmak kaydıyla. Benim ülkemde çektiğin fotoğrafı bana parayla veriyorsun. Bu olmamalı, bunu engellemeliyiz” ifadelerini kullandı.
Arşivini, karşılıklı kurumlarla ‘al-ver’ stratejisi üzerine geliştirdiğini aktaran Gürel, “Böyle alverler ile benim arşivim bir numara oldu. Ben o arşivle 500’e yakın Atatürk fotoğrafları sergisi açtım” diyor. Artık sergi açmak istemediğini belirten Gürel, şöyle anlatıyor:

“Kim önemsiyorsa bu işi onlara hediye etmeye başladım. Sergi açmak isteyenlere dijital kopyalarını yolluyorum. Hem onların oluyor, hem sergiyi kendileri basıyorlar. Aynı zamanda saklıyorlar. Böyle olunca Türkiye’nin neresinde isterlerse orada açıyorlar sergiyi. Tabii tüm hepsi 10 kuruluşu geçmedi. Daha çok üniversitelerin Atatürk ilke ve inkılap kürsülerine yolladım.”
Gürel, aynı zamanda Atatürk’ün evliliğini gerçekleştirdiği Uşakizade Köşkü’nde yapmış olduğu 15 yıl boyunca müdürlüğün arşivine önemli katkıları olduğunu söylüyor. Emekli olduktan sonra arşivini biraz tanzim ettiğini anlatan Gürel, “Arşivi, İş Bankası istedi ben de hediye ettim. Katalog yapılacak ise ben katkı koymak istedim. İstiyorum ki yapılan bütün kalıcı katalogların her biri doğru düzgün olsun” diyor.

Köy Enstitüsü albümü
10 yıldır Köy Enstitüsü arşivi oluşturduğunu söyleyen Gürel, “Onların, üstleri dökük, gariban, yalınayak gelişlerinden başlayarak 700 fotoğraflık bir seri hazırladım. En sonunda Hasan Ali Yücel’in ‘Her biri kendini Atatürk gibi hissediyor’ dediği ana kadar 700 fotoğraf. İki belgesel ve birer saatten oluşuyor. Pencereden mezunlar konuşuyor. Herkes hikâye anlatır gibi hayatını anlatıyor. Şu an iki tane üçüncüsünü yapacağım” diye anlatıyor. Aynı sisteme dayalı 5 tane de Kıbrıs Belgeseli hazırladığını aktaran Gürel, “63 olaylarında bulunmuş olan Kıbrıs mücahitleri konuşuyor. 4-5 tane kalmış hayatta ben 3’ünü buldum ve çektim” diye ekliyor. “Çanakkale”, “Atatürk”, “Köy Enstitüleri” ve “Kıbrıs” arşivlerinin Türkiye’de olmayan bir arşiv olduğunu kaydeden Gürel, “Çünkü kimsenin böyle bir merakı yok. 250 fotoğrafın yer aldığı bir katalog hazırladım. 3 ay sadece fotoğraftaki kişilerin adlarını bulmak için uğraştım. Öyle zor oldu ki...” diye anlatıyor.
Kataloğu Atatürkçü Düşünce Derneği’ne hediye ettiğini kaydeden Gürel, “5 bine kadar satacaklar. Onu ben 2-3 misline çıkarmak istiyorum. Çünkü benden sonra o kişileri bulacak kimse yok. Yüz tarama sistemi var bilgisayarlarda ama günümüzü tanıyor sadece. O devirde Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, Mazhar Müfit Kansu biliniyor sadece geri kalan yok. 10 sene sonra hepten yok olacak. Bu şekilde çalışmaya devam edeceğim” diyor. 

11 yıl aradan sonra...

Cumhuriyet gazetesine en son 2008 yılında İlhan Selçuk’u ziyaret etmek için geldiğini söyleyen Gürel, “O ziyaretimde ‘Devrim Şehitleri’ belgeselini hazırlıyordum. Cumhuriyet’ten Uğur Mumcu arşivini istedim. Fotoğrafları bir yerden kopyaladığımız zaman kötü oluyordu. O zaman bin fotoğraf hediye etmiştim. 11 yıl aradan sonra Alev Coşkun’a yaptığım ziyarette ise 10 bin fotoğraf içeren arşivimi hediye ettim” dedi. Ahmet Gürel, gazetemize ziyaretinde Coşkun’un yanı sıra Genel Yayın Yönetmenimiz Aykut Küçükkaya ve Cumhuriyet Gazetesi Yayın Kurulu üyesi, yazarımız Işık Kansu ile görüştü.