NATO Genel Sekreteri Rutte, ilk Türkiye ziyaretinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü: Ankara’da kritik buluşma

Ekim başında görevin devralmasının ardından dün ilk Ankara ziyaretini gerçekleştiren NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Saray’da karşılandı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile de bir araya gelen Rutte’nin Ankara temasının ana gündem maddesini Rusya-Ukrayna savaşındaki son gelişmeler oluşturdu.

Rutte, ekim ayında PKK tarafından düzenlenen terör saldırısında beş yurttaşın yaşamını kaybettiği Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tesisini ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi istirahatgahı Anıtkabir’i de ziyaret etti. NATO Genel Sekreteri Rutte, sosyal medya üzerinden Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşmesine ilişkin, "Cumhurbaşkanı Erdoğan ile, terörizm tehdidi, Ukrayna'daki savaş ve Orta Doğu'daki kriz de dahil olmak üzere, kolektif güvenliğimize yönelik büyüyen zorlukları görüşmek üzere bir araya geldim.

Giderek daha öngörülemez hale gelen bir dünyada, Türkiye NATO'ya paha biçilmez katkılarda bulunuyor" ifadelerini kullandı. Ziyaret öncesinde yapılan değerlendirmede; Rutte ve Erdoğan görüşmesinde, Avrupa'da bozulan barış ortamının NATO'nun çok daha güçlü olmasını gerektirdiğine dikkat çekilmesi ve AB'nin AB üyesi olmayan NATO Müttefiklerine karşı dışlayıcı yaklaşımından duyulan rahatsızlığın dile getirilmesinin beklendiği ifade edilmişti.

TÜRKİYENİN BEKLENTİLERİNİN ÜST DÜZEYDE VURGULANACAĞI SÖYLENMİŞTİ

Ayrıca, müttefikler arasında savunma tedariki üzerindeki engellerin kaldırılması ve terörizmle mücadelede tam dayanışma sergilenmesi konularında Türkiye’nin beklentilerinin de en üst düzeyde vurgulanacağı kaydedilmişti. Rutte, Türkiye ziyaretinden önce önemli ikili görüşmeler gerçekleştirmişti. ABD Başkanlığı görevine 20 Ocak’ta başlayacak olan Donald Trump ile görüşen Rutte, daha sonra İngiltere Başbakanı Kier Starmer ile de bir araya gelmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da  “Ukrayna’nın Rusya’ya balistik füzelerle saldırmasının büyük bir risk taşıdığını” söylemişti. Rusya’nın kabul ettiği “nükleer doktrinin” de pek çok ülke için endişe verici olduğu ileri sürülmüştü. Rusya’nın revize edilen nükleer doktrininde, “Rusya, kendisine veya müttefiklerine karşı kitle imha silahlarının kullanılmasına karşı nükleer silah kullanma hakkını saklı tutar" denilmişti.

Erdoğan ve Rutte’nin ikili görüşmesinde ‘NATO müttefikleri arasında savunma tedariki engellerinin kaldırılması ve askeri ittifakın terörizme karşı ortak mücadelesi’ ele alındı. Erdoğan ve Rutte son olarak 7 Kasım’da Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi kapsamında bir araya gelmişti. 

RUTTE, TRUMP’LA, ERDOĞAN PUTİN’LE 

Rutte, Ankara ziyaretinden kısa bir süre önce ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump ile Florida’da bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından yapılan açıklamada Rutte ve Trump’ın ‘ittifakın karşı karşıya olduğu küresel güvenlik meselelerini’ ele aldığı açıklanırken Cumhurbaşkanı Erdoğan ise önceki gün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefonda görüştü.

Erdoğan’ın görüşmede Putin’e Türkiye’nin bölgesel gerilimi sonlandırmak için gayretlerini sürdürdüğünü ve barış süreçlerine katkı vermeye devam ettiğini belirttiği aktarılmıştı. Öte yandan Rutte’nin Ankara temaslarının ardından bugün Yunanistan’ın başkenti Atina’da olması bekleniyor. 

‘HERKES GARDINI ALIYOR’

NATO Genel Sekreteri Rutte’nin Ankara temaslarını, Rusya-Ukrayna savaşındaki son gelişmelerin NATO ittifakına etkilerini ve Kremlin’in güncelenmiş nükleer doktrinine ilişkin Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan Türkiye’nin eski NATO daimi temsilcisi emekli büyükelçi Fatih Ceylan, ABD’nin seçilmiş başkanı Trump’ın, NATO’nun Avrupa kanadında, bir takım endişelere yol açtığını söyledi.

Rutte’nin; ‘ABD’nin NATO’ya katkılarının azalabileceğine ilişkin’ endişelerin bulunduğu ve Ukrayna-Rusya savaşının hareketlendiği bir dönemde Ankara’ya ziyaret düzenlediğini anımsatan Ceylan, “NATO da dahil olmak üzere herkes bir şekilde gardını alıyor. Trump’ın iş başına gelmesi öncesinde pozisyon belirlemeye çalışıyorlar. Trump, iktidara gelene kadar daha fazla hareketlenmeler olabilir, daha fazla karşılıklı füze saldırıları yaşanabilir bu da tabi savaşın şiddet eşiğini yukarıya taşıyacak” dedi. 

İTTİFAK SEKTEYE UĞRAR

Kremlin’in güncellenmiş nükleer doktrini kapsamında nükleer silah kullanacağına ya da herhangi bir NATO üyesine saldıracağına inanmadığını kaydeden Ceylan, Rusya’nın böyle bir adım atması durumunda Rus-Çin stratejik işbirliğinin sekteye uğrayacağını ve Rusya’nın küresel güneyde tarafsız kalabilmiş ülkeleri de kaybedeceğini söyledi.

Ceylan, Rusya’nın NATO ülkelerinden birine operasyon başlatması durumunda ise Kuzey Atlantik Antlaşması’nın örgüte üye ülkelerin silahlı bir saldırıya uğrayan herhangi bir üye ülkeye yardım etmelerini öngören 5. maddenin devreye gireceğini ve böyle bir olasılığın Türkiye’yi de büyük ölçüde zora sokacağını vurguladı. Ceylan, savaş süresince Rusya’nın Ukrayna’ya gönderdiği füzelerden bazı parçaların Polonya ve Romanya topraklarına isabet ettiğini anımsattı. 

‘TÜRKİYE’Yİ ZORA SOKABİLİR’

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın önceki günlerde ABD’nin Gazprom’a uyguladığı yaptırımlara ilişkin kullandığı “Biz gaz ithalatımızın yüzde 40’ını Gazprom’dan yapıyoruz, adamların umurunda değil” ifadesini anımsatan Ceylan, Türkiye’nin Rusya’ya yüzde 40 oranında bağımlı hale geldiğinin açıklandığını söyledi.

Rus işbirliğinde hayata geçirilecek Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesini de anımsatan Ceylan, bir taraftan LNG alımında ise ABD ile işbirliği yapıldığını kaydetti. Ceylan, “Türkiye’nin dengeli bir siyaset izlemesi gerektiğine katılıyorum ancak dengeleme yapalım derken Rusya’ya bu denli bağımlı hale gelmenin anlamı yok.

Oradan LNG alayım buradan doğal gaz alayım derken nereye kadar gideceksin? Rusya ile enerji bağımlılığı arttı. İran’dan da doğal gaz alıyoruz. Bunları çeşitlendirecek yollar denenmiyor. Bunlar bir noktada Türkiye’yi zora sokabilir. Trump iktidara geldiğinde bu konuda ne yapar bunu düşünmek lazım” diye konuştu. 

‘EUROFİGHTER GELİŞMELERİ BU KAPSAMDA’

NATO’nun, Trump’ın iktidara gelecek olması karşısında Avrupalı müttefiklerin kendi aralarında dayanışmasını arttırmak durumunda kaldığını ve Türkiye’nin de bu kapsamda değerlendirildiğini bildiren Ceylan, bunun savunma sanayi alanını da kapsadığına işaret etti.

Ceylan, Türkiye’nin Eurofighter Typhoon tedariği sürecinde Almanya ile yaşanan son olumlu gelişmelerin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Trump döneminde Türkiye’nin Avrupalı savunma sanayi kuruluşlarıyla işbirliğini ilerletmesi gerektiğini söyleyen Ceylan, bunun eğer süreç iyi yönetilirse Ankara’ya yeni ortaklıklar için alan sunabileceğini açıkladı.