Adlarına ilk kez rastladığımız Burak Cem Arlıel’in yönettiği, Deniz Yeşilgün’le Gökhan Zincir’in senaryosunu yazdığı, Şenol Altun’un da kameramanlığını yaptığı, ayrıca dekor-kostüm (Baran Uğurlu) tasarımından bazen ağdalı kaçmış müziklerine dek (Alpay Göltekin, Alp Yenier) epeyce özenilmiş, bezenilmiş bu sıradışı belgeselimsi film, Yahudilerin toplama kamplarında topluca yok edildikleri II. Dünya Savaşı yıllarında, Nazi çizmesi altındaki Fransa’da görevli Türk diplomatların inanılmazı başardıkları, bazı hayat kurtarma çabalarını konu ediniyor özetle.

Hiçbir ülkenin vatandaşlarını savaşın dehşetinden koruyamadığı, Avrupa’nın o karanlık yıllarında, Türk Musevisi oldukları için Nazi saldırı ve baskınlarından, sonu karanlık tutuklanmalardan sıyrılıp hayatta kalmayı başarmışların oğlu, torunu, vb. gibi yakınlarını bulup onlarla yapılmış çeşitli konuşmaları ve yorumları eksen alıyor “Türk Pasaportu.”

Monotonluğu kırmak için de aralara eski, siyah-beyaz kayıt ve haber filmlerinden parçalar konulan filmde, dönemin TC hükümetince ayarlanmış ve birer vagonu Türk Yahudilerine ayrılmış trenler, tam 8 sefer yapıyor (normalde 2-3 gün çeken) Paris-İstanbul arasında, yer yer bombalansa da durdurulsa da hayata ve özgürlüğe taşıyor içindekileri 10 günde. Hatta raylar bozulunca inip 4-5 km. bile yürüyorlar.

Giderek bu zorlu yolculuğun çeşitli anlatımlarına odaklanan filmde, trendekiler “hayat boyu unutulmayacak bir macera”yı yaşıyorlar kısacası. TC uyruğuna ve kimliğine sahip Yahudilere alelacele Türk pasaportu sağlayarak onları Gestapo’nun demir pençesinden ve toplama kamplarına gönderilip fırınlarda yakılmaktan son anda kurtaran, Paris, Marsilya, Vichy vb. gibi Fransız kentlerindeki (Selahattin Ülkümen, Namık Yolga, Necdet Kent, Bedii Arbel, Cevdet Dülger, Behiç Erkin, Fikret Özdoğancı vb. gibi) gözü kara, yürekli Türk konsoloslarına adanmış film, sinematografisinden çok özlü içeriğiyle öne çıkıyor. Kaçırılmamalı.