Kimilerine göre denizde kum, bizde düşünce özgürlüğü...

“Herkes özgürce düşünsün... Kimse düşüncesini dillendirmekten korkmasın... Herkes özgürce konuşsun” kalıp tümceleri, çoğunca böyle bitmez. Hep “aması, fakatı...” olur. “Kimse düşünce özgürlüğünün arkasına sığınmasın; ama düşünce olanı söylesin...”

Ölçüsü tartısı ne?

“Düşünce olanı...” kim belirliyor... Eleştiriyorsunuz, eleştirilen beğenmedi mi, eleştiri hoop anında, “hakaret”le eşleştirilip suçlamalar ipe diziliyor.

Sıradan bir durumu, olayı, oluşumu, sözü, eşyayı, kılık kıyafeti, yiyecek içeceği... Paylaşmak, tatmak, daha sık görmek görmemek, övmek tanıtmak; beğenmemek, kötülemek için anlık bir duyguyla gülerek, alay ederek tepkiyle, sevinçle, öfkeyle eleştirebiliriz. Bir anlık alkış, övgü, tepkiyle ne başınız ağrır ne dişiniz...

Bir kitabı, filmi, oyunu, tabloyu; kültürel ya da bilimsel etkinliği, siyasal olay oluşumu eleştirmek başka... Okumadan, görmeden, incelemeden, araştırmadan yazmak konuşmak olmaz... Şimdilik bu yazının konusu değil.

“Herkes özgürce düşünsün... Kimse düşüncesini dillendirmekten korkmasın...”

Olur...

Aldım kumandayı, üçer beşer dakika kanal kanal dolaştım.

Birkaçında tek kanaldan naklen yayın var sanki. Konuşanlar sürekli aynı musluktan su içenler, aylık aldıkları kuruma ekrana uğradıkları kadar uğramıyor olabilirler... Kimi derin düşünce sahibi akademisyen, kimi dünkü çocuk, kimi saçı başı ağarmış köşe yazarı... Korkusuzca dış politikadan fındığın borsalardaki fiyatına dek düşünce aktarıyorlar; ama leblebinin nohudu niçin ithal söylemiyorlar... Fındık fıstıktan girip toplumun gözü önündeki muhalif siyasetçiler, gazeteciler ve aydınlara salvo kesmiyor; söz, üstü açık kapalı Atatürk’ün kurduğu eski Türkiye’ye uzanıyor. Helal olsun, özgürce konuşuyorlar...

Bu kişiler tek konulu, tek parçalı korolarıyla toplumu “cemaat”lerin, “tarikat”ların devletin eğitim kurumlarını nasıl şenlendirdiğine, “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”yle eğitimin nasıl yepyeni bir “vizyon misyon” kazandığına inandırmaya çabalıyorlar. Böylece kabağın patlıcanın, domates biberin delirmesinin “laikçi”lerin seksen doksan yıllık yanlışları yüzünden olduğunu öğreniyoruz. Helal olsun, özgürce sallıyorlar...

Hepi topu üç beşle sınırlı kanalda da bilimciler, gazeteciler, siyasetbilimciler domates biberin delirmesinin nedenlerini, kabağı patlıcanı delirtenleri belgeler örneklerle, bilimsel yasal savlarla anlatıyorlar. Onlara helal olsun dediniz mi, işiniz ayna... Muhalifseniz, muhaliflerin bir şeyisiniz...

Muhaliflerin muhalif olmayanların doğru yanlış, eksik fazla düşüncesini aktarabileceği tek bir aracı var; ortak dilimiz... Her inanç ve kökenden yurttaş için dil ortakken çok uzun zamandır ortak çıkarlarımızda niçin bu denli ayrışabiliyoruz?

Düşünce, “düşünme sonucu varılan, düşünmenin ürünü olan görüş, zihinsel yaratım” değil mi, her insan kendi düşüncesini bulunduğu ortam, yetiştiği koşullar, aldığı eğitim, kazandığı deneyim ve birikimler sonucu oluşturmuyor mu?

Bir aydın, bir akademisyen, bir gazeteci, tek yanlı okuyorsa, tek yanda duruyorsa aynı ağızlara bakarak aynı tümcelerle konuşuyorsa aktarımı, özgür düşünce midir? Kendi düşüncesini kendi birikimi emeğiyle oluşturan bir aydın, bir akademisyen, bir gazeteci, bir siyasetçi dilini karalama, suçlama, aşağılama için döndürür mü?

Çok bağırmak, dil oyunlarıyla suçlamak, aşağılamak düşünce özgürlüğü diye savunuluyor. Düşünce özgürlüğü söven saldıran için “ikbal” kapısı, kimilerine günaşırı adliye yolu, kimileri için tıp oyunu... Böyle mi demokratikleşeceğiz?