Çin 2023 yılında Japonya’yı geride bırakarak dünyanın en büyük otomobil ihracatçısı olmayı başardı. BYD’nin ise 2023 yılında dünyada en çok satan üçüncü ve dördüncü otomobili ürettiği açıklandı. İlk iki sırada Tesla Model Y ve Model 3 vardı.

BYD sırası ile en çok Türkiye’de de satışa sunulan Atto 3’ü ardından Dolphin ve Seagull modellerini satmıştı.

Çinli firma hızla gelişmeye devam ederken Avrupa ve Türkiye’de uygulanmaya başlanılan ilave gümrük vergileri markayı dünyanın farklı noktalarında fabrikalar kurmaya zorladı. Bunlardan biri de Türkiye oldu.

ÖNCE MUAFİYET AÇIKLANDI

2024 Temmuz ayı içinde önce Çin’den gelecek araçlarda Türkiye’ye yatırım yapan markalardan ilave yüzde 40’lık Gümrük Vergisi alınmayacağı yalnızca yüzde 10 Gümrük Vergisi alınacağı açıklandı. Sonraki birkaç gün içinde ise BYD’nin Türkiye’nin Manisa iline yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım yaparak fabrika kuracağı öğrenildi.

Bu dev şirket kuracağı fabrikada 8 ila 12 arasında otomobil üretmeyi planlarken üretimin ise 2026 yılı sonunda başlayacağı tahmin ediliyor. Ancak o süreye kadar mutlaka Çinli firma Türkiye’de satışa sunduğu elektrikli Atto 3 ve hibrit Seal UDM-i modelleri haricinde de farklı modelleri piyasaya sürecektir.

27 yıl aranın ardından bir üreticinin Türkiye’yi seçmesi hele ki BYD gibi dev bir firmanın yatırım yapması oldukça iyi bir haber. Peki ilerleyen süreçte bizi neler bekliyor?

ÇİN'DE ÜRETİM YAPAN DİĞER FİRMALAR

Öncelikle BYD’nin yapmış olduğu yatırım Çin’deki diğer üreticiler için de mutlaka güven verecek. Burada sadece Çin menşeli firmaları da düşünmemek lazım. Örneğin Avrupa’da yüksek satış adetlerine ulaşması beklenilen Dacia Spring Çin’de üretiliyor. Eğer Renault Grubu Türkiye’ye yeni bir yatırım daha yaparsa BYD ile aynı şekilde ilave vergiden muaf olacak. Ve tabii Çin menşeli tarafa bakarsak şu anda Türkiye’de satış yapan Skywell, MG, SWM ve Chery’den de yatırım gelebilir.

Çinli üreticilerden daha fazla yatırım gelmesini şimdilik bir kenara koyalım. Keza bu hafta cumhuriyet.com.tr’de de yer alan haberimde yayımladığım üzere BYD tam 23 model üretiyor. Özellikle dünyada en çok sattığı otomobili Atto 3’ten sonraki en çok satan iki model olan Dolphin ve Seagull’ın Türkiye’ye gelmesi piyasayı derinden sarsabilir.

Atto 3 Çin’de 119 bin 800 yuandan başlayan fiyatlarla satılıyorken Dolphin 99 bin 800 yuandan, Seagull ise 69 bin 800 yuandan başlayan fiyatlarla satılıyor. Bu iki model cazip fiyatı ile satış rekorları kırmaya aday.

HİBRİT DÜZENLEMESİ

Yalnızca bu kadar da değil. Üstüne üstlük yeni bir düzenlemeden bahsediliyor. Bu düzenleme şu anda yüzde 80 olarak uygulanan ÖTV oranını (matrah nedeni ile altındaki oranlara tabi araç Türkiye’de şu anda yok) yüzde 30’a kadar düşürüyor. Kanun teklifine göre şartlarsa şöyle:

Elektrikli motoru da bulunan araç dışından şarj edilebilir (plug-in hibrit) araçlardan karbondioksit emisyonu 25 gramı geçmeyip elektrikli menzili en az 70 kilometre olanlarda;

1600 santimetreküp motor hacmi altındakilerden 1 milyon 350 bin TL altı yüzde 30 ÖTV, 1 milyon 350 bin TL üstü yüzde 60 ÖTV’ye tabi olacak.

Silindir hacmi 1601 ile 1800 santimetreküp olup 1 milyon 350 bin TL’yi geçmeyenlerden ise yüzde 70 ÖTV alınacak.

BYD’nin şu anda satışa sunduğu 11 modelinde hibrit motor tercih edilebiliyor ve bunlardan neredeyse hepsi 1.6 litre altında içten yanmalı motor kullanıyor.

İTHAL ARAÇ YERLİNİN YERİNİ ALACAK

Tüm bunlardan ortaya çıkansa çok net bir şekilde BYD’nin önümüzdeki dönemde Türkiye pazarına damga vuracağı. Diğer Çin menşeli ve Çin’de üretim yapan otomobil üreticileri de Türkiye’ye yatırım yaparsa piyasa hızla değişecektir. 

Burada en büyük zararı ise yerli üretici görecek. İthal araçlar yerlinin payını azaltacaktır. 

Hızlı geçiş içindeyse uzun yıllar burada faaliyet gösteren markalar kadar geniş bir servis ağı kurulamayacağı için bu geçişe hızlı ayak uyduran bir kısım yurttaş yeni araçlarında bazı sorunlar yaşayabilir. Servis süreleri beklenenden uzun sürebilir. Parça tedariği sorunu yaşanabilir. Dikkat etmekte fayda var.